Στην προκρούστεια
κλίνη μπαίνουν από το 2019 προσωπικές διαφορές κύριων συντάξεων, προσωπικές διαφορές
επικουρικών συντάξεων αλλά και οικογενειακά επιδόματα που συγκαταβάλλονται με
την σύνταξη σε δικαιούχους του Δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Οι πρώτοι
υπολογισμοί των ειδικών δείχνουν μια μέση μείωση στο σύνολο των αποδοχών από
συντάξεις, η οποία εκτιμάται γύρω στα 185 ευρώ το μήνα κατά μέσο όρο, ενώ
ποσοστιαία αγγίζει το 15%. Στην πρώτη γραμμή του πυρός βρίσκονται περί τους
1,35 εκατομμύρια συνταξιούχους, που
αναμένεται να επηρεαστούν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο από τις περικοπές. Οι
απώλειες στο εισόδημα υπολογίζεται πως θα κυμαίνονται από λίγα ευρώ, ενώ δεν
αποκλείεται να ξεπερνούν τα 300 ευρώ το μήνα.
Οι
μεγάλοι χαμένοι, που θα μετρήσουν απώλειες τουλάχιστον από δυο οδούς,
υπολογίζονται σε περίπου 650.000. Είναι εκείνοι που θα χάσουν από την κατάργηση
των οικογενειακών επιδομάτων, αλλά ταυτόχρονα και από το «ψαλίδι» στην
προσωπική διαφορά της κύριας σύνταξης. Για σημαντική μερίδα εξ αυτών – περίπου
τους μισούς – οι απώλειες δεν αποκλείεται να υπερβούν το 18% και να αγγίξουν
κατά περιπτώσεις το 25%. Όπως παρατηρούν οι ειδικοί, ακόμη και για
συνταξιούχους με προσωπική διαφορά μικρότερη από 18%, οι περικοπές μπορεί να
ξεπεράσουν το 20% με την κατάργηση των οικογενειακών επιδομάτων.
Αναλυτικά,
περίπου 1.100.000 συνταξιούχοι υπολογίζεται πως πλήττονται από 1/1/2019 από τον
επανυπολογισμό και την περικοπή της προσωπικής διαφοράς. Προσωπική διαφορά
είναι η διαφορά που προκύπτει ανάμεσα στο καθαρό ποσό των σημερινών συντάξεων
(είχαν απονεμηθεί ή είχε υποβληθεί γι αυτές αίτηση μέχρι 12/5/2016) και στο
ποσό που θα προκύψει μετά τον επανυπολογισμό τους. Σύμφωνα με την διάταξη του
πολυνομοσχεδίου, η διαφορά αυτή θα περικόπτεται τόσο, ώστε το σύνολο της
σύνταξης να μην μειώνεται πάνω από 18%. Τέθηκε δηλαδή πλαφόν προστασίας στο
18%.
Από
όλους όσοι μπαίνουν στο φάσμα των περικοπών, περίπου 450.000 θα υποστούν και το
μεγαλύτερο «μαχαίρι» στην προσωπική διαφορά, απορροφώντας όλη την μείωση του
18%. Μεταξύ αυτών είναι :
- δημόσιοι
υπάλληλοι με 30 και άνω έτη υπηρεσίας (ένστολοι, γιατροί κ.α.). - συνταξιούχοι από
το πρώην ΤΕΒΕ - μητέρες ανηλίκων
που έχουν συνταξιοδοτηθεί από το ΙΚΑ, όπως και άλλοι συνταξιούχοι ΙΚΑ με αρκετά
υψηλές αποδοχές και άνω των 30 ετών ασφάλιση - συνταξιούχοι
νομικοί, μηχανικοί, γιατροί, φαρμακοποιοί, - διπλοσυνταξιούχοι
(π.χ. γιατροί του ΕΣΥ).
Μικρότερες
αλλά αισθητές μειώσεις θα έχουν όσοι συνταξιοδοτήθηκαν με λίγα χρόνια ασφάλισης
και η σύνταξή τους απονεμήθηκε με τα κατώτατα όρια και τις προσαυξήσεις τους,
τόσο από το ΙΚΑ όσο και από άλλα Ταμεία κυρίως μισθωτών.
«Πέραν
της συρρίκνωσης ή πλήρους περικοπής της προσωπικής διαφοράς, σε απομείωση του
συνταξιοδοτικού εισοδήματος θα οδηγήσει και η περικοπή των οικογενειακών
επιδομάτων (γάμου / τέκνων)», σημειώνει ο πρ. υπουργός Εργασίας, Γιώργος
Κουτρουμάνης. Όπως ο ίδιος εξηγεί, είναι πολύ πιθανόν να πληγούν πάνω από
900.000 συνταξιούχοι από την περικοπή των οικογενειακών επιδομάτων. Περίπου οι
650.000 από αυτούς χάνουν ταυτόχρονα και από την προσωπική διαφορά, ενώ περί
τους 250.000 χάνουν μόνο τα επιδόματα.
Σύμφωνα
με το πολυνομοσχέδιο, η οικογενειακή παροχή των συνταξιούχων Δημοσίου και το
επίδομα συζύγου του ιδιωτικού τομέα καταργούνται από 1/1/2019 και στο εξής θα
πληρώνονται με εισοδηματικά κριτήρια από τον ΟΓΑ (40 ευρώ το μήνα για κάθε
παιδί : πλήρες για οικογένειες με έως 6.000 ευρώ εισόδημα, 2/3 του επιδόματος
για εισόδημα 6.001 – 12.000 και 1/3 για 12.001 ευρώ έως 18.000. Τρίτεκνοι και
πολύτεκνοι λαμβάνουν ειδικό ετήσιο επίδομα 500 ευρώ για κάθε παιδί και για
εισόδημα ως 45.000 ευρώ). Προφανώς σε αυτό το μέτρο «κουμπώνει» το αντίμετρο
για έξτρα κονδύλι 260 εκατομμυρίων ευρώ το 2019 για οικογενειακά επιδόματα,
ώστε να αυξηθούν τα ποσά για όλες τις εισοδηματικές κατηγορίες και με έμφαση
στο πρώτο και το δεύτερο παιδί. Για παράδειγμα, οικογένεια με 2 παιδιά και
εισόδημα 12.000 ευρώ θα λαμβάνει 100 ευρώ το μήνα αντί 54.
Ωστόσο,
θολή παραμένει η τύχη των επιδομάτων τέκνων του ιδιωτικού τομέα που
καταβάλλονται ως σταθερό ποσό ή ποσοστό επί της σύνταξης. Κι αυτό επειδή η
επίμαχη διάταξη κάνει λόγο για «επίδομα συζύγου» παραπέμποντας ωστόσο από
1/1/2019 στα εισοδηματικά κριτήρια του ΟΓΑ για τα επιδόματα τέκνων. Σε
περίπτωση που κοπούν στον ιδιωτικό τομέα και τα επιδόματα παιδιών, οι
συνταξιούχοι αναμένεται να απωλέσουν ποσά που ξεκινούν από 35 € και μπορεί να
ξεπεράσουν τα 300 ευρώ. Σύμφωνα με τον κ. Κουτρουμάνη :
– Στο Δημόσιο οι
απώλειες αναμένεται να είναι από 35 ευρώ έως και 155 ευρώ το μήνα.
– Στο ΙΚΑ οι απώλειες
για όσους λαμβάνουν τα συγκεκριμένα επιδόματα (συζύγου/τέκνων) αναμένεται να
είναι από 24 ευρώ έως και 440 ευρώ στο μικτό ποσό, ενώ η απώλεια στο
καταβαλλόμενο μπορεί να αγγίξει τα 330 ευρώ (για μητέρα με τρία ή περισσότερα
παιδιά).
– Στα λεγόμενα Ειδικά
Ταμεία των ΔΕΚΟ και των Τραπεζών οι μειώσεις από την κατάργηση των
οικογενειακών επιδομάτων αναμένεται να κυμανθούν από 70 μέχρι 350 ευρώ το μήνα
περίπου.
Οι
συντάξεις παλιές και νέες θα μείνουν «παγωμένες» μετά τις περικοπές ως και το
2021. Από 1/1/2022 αναμένονται αυξήσεις με βάση το Δείκτη Τιμών Καταναλωτή και
το ΑΕΠ. Επίσης για όσες συντάξεις το νέο ποσό του «νόμου Κατρούγκαλου» βγαίνει
υψηλότερο από το σημερινό καταβαλλόμενο, η αύξηση αυτή θα δοθεί σε 5 ετήσιες
δόσεις αρχής γενομένης από το 2019.
Επικουρικές
«Μαχαίρι»
προβλέπεται το 2019 και στις προσωπικές διαφορές που διατηρούν όσες επικουρικές
συντάξεις δεν μειώθηκαν πέρσι το καλοκαίρι. Και εδώ θα κόβεται η προσωπική
διαφορά τόσο, ώστε να μην μειωθεί συνολικά η επικουρική πάνω από 18%. Σε ζώνη
υψηλού κινδύνου βρίσκονται πάνω από 200.000 συνταξιούχοι, κυρίως από τα πρ.
ΕΤΕΑΜ (μισθωτοί ιδιωτικού τομέα), ΤΕΑΥΕΚ (εμπορουπάλληλοι), ΤΕΑΥΝΤΠ
(ναυτιλιακοί και τουριστικοί πράκτορες) με τους 60.000 να απειλούνται με τις
υψηλότερες απώλειες. Από τις νέες παρεμβάσεις κινδυνεύουν και πρ.
τραπεζουπάλληλοι της τράπεζας Πίστεως (ΤΑΠΤ), όπως και συνταξιούχοι δικηγόροι.
Μειώσεις στις επικουρικές δεν θα έχουν οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι πρώην
εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ, καθώς οι συντάξεις τους υπολογίστηκαν με χαμηλά ποσοστά
αναπλήρωσης, κάτω του 20%. Επίσης δεν κινδυνεύουν όσοι είχαν
μεγάλες μειώσεις πέρσι καθώς έπαιρναν πάνω από 1.300 ευρώ άθροισμα κύριας
και επικουρικής. Αντίθετα απώλειες θα μετρήσουν το 2019 χιλιάδες πρ. μισθωτοί
του ιδιωτικού τομέα που διατηρούν προσωπική διαφορά είτε επειδή βρίσκονταν
ούτως ή άλλως κάτω από τον πήχη των 1.300 ευρώ, είτε επειδή ο κόφτης αυτός
ανέκοψε την πτώση της σύνταξής τους πέρσι (διατήρησαν τμήμα διαφοράς για να μην
πέσουν κάτω από τα 1.300). Οι μειώσεις αναμένεται να είναι αξιοσημείωτες κυρίως
στις μικρές συντάξεις, κάτω από τα 180 ευρώ. Ακόμη και όσοι λαμβάνουν τα
κατώτατα όρια – τα οποία καταργήθηκαν πέρσι– που είναι 121 ευρώ, δεν
αποκλείεται να δουν μειώσεις μέχρι και 18% στην προσωπική διαφορά.
Νέες συντάξεις
Χαμένοι από τις νέες ρυθμίσεις είναι και οι νέοι
συνταξιούχοι, τουλάχιστον όσοι θα αποχωρήσουν από 13/5/2016 μέχρι και
31/12/2018. Κι αυτό επειδή θα πάρουν
προσωπική διαφορά για να την χάσουν όμως τελικά την 1/1/2019. Ο νόμος
Κατρούγκαλου προέβλεπε σύντομη 3ετή μεταβατική περίοδο για όσους αποχωρήσουν
από 13/5/2016 μέχρι και 31/12/2018. Αυτοί δικαιούνται προσωπική διαφορά υπό τις
εξής προϋποθέσεις: Αν η σύνταξη που θα πάρουν με το νέο καθεστώς είναι 20% και
πλέον μικρότερη από τη σύνταξη που θα έπαιρναν με τον παλιό τρόπο υπολογισμού,
τότε για να εξομαλυνθεί η μεγάλη απώλεια δικαιούνται να λάβουν το μισό αυτής
της διαφοράς (δηλαδή το 50%) ως προσωπική διαφορά αν αποχωρήσουν το 2016, το
1/3 (δηλαδή το 33%) αν αποχωρήσουν το 2017 και το 1/4 (25%) αν συνταξιοδοτηθούν
το 2018. Με τις περσινές ρυθμίσεις οι συγκεκριμένοι συνταξιουχοι θα διατηρούσαν
αυτή την προσωπική διαφορά – η οποία για ορισμένους άγγιζε τα 100 ευρώ – για
πάντα, όπως και οι παλαιοί συνταξιουχοι. Οι νέες διατάξεις ορίζουν πως από 1/1/2019
χάνουν οριστικά και αυτοί το σύνολο της προσωπικής διαφοράς που θα έχουν
δικαιωθεί.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ *
1
Συνταξιούχος
υπάλληλος του Δημοσίου έγγαμος ΔΕ κατηγορίας έχει συνταξιοδοτηθεί το 2008 με 36
έτη ασφάλισης. Σήμερα παίρνει κύρια σύνταξη 1.072,1 € στην οποία
συμπεριλαμβάνεται και το επίδομα συζύγου. Από την 1/1/2019 χάνει από την μείωση
της προσωπικής διαφοράς με πλαφόν το 18% του συνόλου της κύριας σύνταξης και
από την περικοπή του επιδόματος συζύγου. Η σύνταξή του θα φτάσει τελικά στα
818,2 €.
2
Μισθωτός του
ιδιωτικού τομέα συνταξιοδοτήθηκε το 2005 με 35ετία και υψηλές αποδοχές που
έφταναν την 28η Ασφαλιστική Κλάση. Σήμερα παίρνει κύρια σύνταξη
1.354,2 €. Από την 1/1/2019 η σύνταξή του θα περιοριστεί από την περικοπή της
προσωπικής διαφοράς και από την απώλεια του επιδόματος συζύγου. Έτσι θα
λαμβάνει 1.146,4 € (μείωση 16%).
3
Ελεύθερος
επαγγελματίας ασφαλισμένος του πρώην ΤΕΒΕ συνταξιοδοτήθηκε το 2012 με 30 χρόνια
ασφάλισης. Ήταν ασφαλισμένος σε μέσες ασφαλιστικές κατηγορίες και λαμβάνει
σήμερα κύρια σύνταξη 1.026,4 €. Από την 1/1/2019 η σύνταξή του θα είναι 841 €.
Η περικοπή θα φτάσει στο πλαφόν του 18%.
4
Συνταξιούχος
ΙΚΑ που έφυγε το 2011 ως μητέρα ανηλίκου λαμβάνει σύνταξη 924 €
συμπεριλαμβανομένου του επιδόματος τέκνου. Από την 1/1/2019 η σύνταξή της θα
περιοριστεί καθώς θα περικοπεί η προσωπική διαφορά και το επίδομα τέκνου. Έτσι
θα φτάσει στα επίπεδα των 733 € (απώλεια 21% συνολικά).
Πηγή: Έθνος