Από τις αρχές του νέου έτους οι τιμές σε δεκάδες βασικά αγαθά πρόκειται να αυξηθούν μεσοσταθμικά κατά 10%. Οι νέες ανατιμήσεις «τρομάζουν» τους καταναλωτές.
Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΥΛΙΑ
Ποδαρικό με ανατιμήσεις που μεσοσταθμικά φτάνουν το 10% και αφορούν τουλάχιστον 500 βασικά αγαθά, όπως είναι τα τρόφιμα, κάνει το 2023, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς. Σύμφωνα με στοιχεία που έχει στη διάθεσή της η Realnews, περισσότερες από 60 εταιρείες έχουν αποστείλει ήδη στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ νέα τιμολόγια με ανατιμήσεις για περισσότερες 30 κατηγορίες προϊόντων.
Οι νέες αυξήσεις, σύμφωνα πάντα με πληροφορίες της «R», ήταν προγραμματισμένες εδώ και αρκετές εβδομάδες ή και μήνες από ορισμένες επιχειρήσεις, οι οποίες τις αποδίδουν στην εκρηκτική αύξηση του κόστους των πρώτων υλών, αλλά και στα μεταφορικά. Μάλιστα, ορισμένες επιχειρήσεις προγραμματίζουν δύο ή τρεις ανατιμήσεις που θα κάνουν στο ίδιο προϊόν σε διάστημα ενός έτους, έτσι ώστε αφενός να επιμερίσουν την επιβάρυνση για τους καταναλωτές και αφετέρου να περιορίσουν το ρίσκο, προκειμένου να μη χάσουν μερίδια αγοράς.
Τους τελευταίους μήνες, εξάλλου, πολλοί καταναλωτές… γυρίζουν την πλάτη σε προϊόντα οι τιμές των οποίων αυξάνονται σε σημαντικό βαθμό, αναζητώντας εκείνα που διατίθενται στη χαμηλότερη τιμή.
Μεγάλες αυξήσεις
Οι περισσότερες επιχειρήσεις προχωρούν στις αρχές κάθε νέου έτους σε αναδιαμόρφωση των τιμοκαταλόγων τους. Οι αυξήσεις του 2022 αλλά και αυτές που θα γίνουν στις αρχές του 2023 κυμαίνονται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα, που σε κάποιες περιπτώσεις ξεπερνούν ακόμη και το 30%.
Με την ενεργειακή κρίση να βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, κανείς δεν μπορεί να προβλέψει πότε θα αποκλιμακωθεί η ακρίβεια, με αποτέλεσμα μέχρι στιγμής οι ανατιμήσεις να συνεχίζονται με αμείωτη ένταση στην πλειονότητα των προϊόντων. Η ενεργειακή κρίση, που ξέσπασε τον Σεπτέμβριο του 2021 και κορυφώθηκε με την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία τον περασμένο Φεβρουάριο, έχει ως αποτέλεσμα τη ραγδαία αύξηση των τιμών σε φυσικό αέριο, ηλεκτρικό ρεύμα και καύσιμα.
Ωστόσο, δυσαρέσκεια προκαλεί στους καταναλωτές ότι το γεγονός ότι από ορισμένες βιομηχανίες, παρά την αποκλιμάκωση των τιμών στα καύσιμα τις τελευταίες εβδομάδες, οι ανατιμήσεις σε βασικά αγαθά συνεχίζονται με αμείωτη ένταση. Σημειώνεται ότι οι περισσότεροι επιχειρηματίες, από το στάδιο της παραγωγής των πρώτων υλών μέχρι την παραγωγή των προϊόντων και τη διανομή τους στα καταστήματα λιανικής πώλησης, επικαλούνται την ενεργειακή κρίση για τις συνεχείς ανατιμήσεις. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο είναι δικαιολογημένες αυξήσεις της τάξης του 20% και του 30%.
Πρόκειται για ανατιμήσεις που προκύπτουν και από τα επίσημα στοιχεία του Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για τον πληθωρισμό, παρόλο που υποχώρησε στο 8,5% τον Νοέμβριο, από 9,1% τον Οκτώβριο. Και οι αριθμοί αποδεικνύουν του λόγου το αληθές.
Σε διάστημα ενός έτους προϊόντα διατροφής και αλκοολούχα ποτά ανατιμήθηκαν κατά 15%. Ειδικότερα, οι τιμές στο ψωμί και στα δημητριακά αυξήθηκαν κατά 18,7%, στα κρέατα 16,7%, στα ψάρια 1,9%, στα γαλακτοκομικά και στα αυγά 25,3%, στα έλαια και στα λίπη 20,4%, στα λαχανικά 12,6%, στη ζάχαρη, στις σοκολάτες, στα γλυκά και στα παγωτά 6,1%, στον καφέ 13,4%, στο μεταλλικό νερό, στα αναψυκτικά και στους χυμούς φρούτων κατά 8,6%. Ουσιαστικά και σε πολύ μεγάλο βαθμό η μείωση του πληθωρισμού τον Νοέμβριο οφείλεται στη σημαντική αποκλιμάκωση των τιμών στο ηλεκτρικό ρεύμα, στο φυσικό αέριο, στο πετρέλαιο θέρμανσης και στα καύσιμα.
Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει στην διάθεσή της η «R», από τον Σεπτέμβριο μέχρι και σήμερα έχουν ανατιμηθεί περισσότερα από 1.500 προϊόντα, σε ποσοστό ακόμη και πάνω από 30%. Τον Σεπτέμβριο ανακοινώθηκαν στις αλυσίδες σούπερ μάρκετ ανατιμήσεις σε 500 προϊόντα, τον Οκτώβριο σε 800 και τον Νοέμβριο σε τουλάχιστον 200.
Τις τελευταίες ημέρες καταφθάνουν στα καταστήματα πώλησης τροφίμων νέα τιμολόγια με αυξήσεις σε δεκάδες βασικά αγαθά, που αναμένεται να περάσουν σταδιακά στα ράφια, ανάλογα με τα αποθέματα που έχουν τα καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων στις αποθήκες.
Σε γενικές γραμμές, όμως, τα αποθέματα είναι περιορισμένα, λόγω των συνεχών αλλαγών στις τιμές, με αποτέλεσμα οι ανατιμήσεις, από τη στιγμή που στέλνονται από τις βιομηχανίες τροφίμων και τις εμπορικές επιχειρήσεις στα καταστήματα λιανικής, να περνούν στα ράφια σχεδόν αυτόματα.
Η νέα λίστα
Έτσι, από τις αρχές του χρόνου αναμένεται σταδιακά να ανατιμηθούν τα εξής προϊόντα: Παιδικές πάνες, απορρυπαντικά, σαμπουάν, ξυραφάκια, σοκολατοειδή και μπεσαμέλ έως 30%, ζυμαρικά και σάλτσες έως 29%, λουκούμια έως 27%, τσίχλες και καραμέλες έως 22%, λιαστές τομάτες έως 20%, μπάρες δημητριακών και κονσέρβες λαχανικών έως 19%, καθαριστικά σπιτιού έως 18% τυριά, μπισκότα και φρυγανιές έως 16%, ζωοτροφές έως 15%, ελαιόλαδο έως 14%, ρύζι 13%, κονσέρβες τόνου έως 12,5%, μαρμελάδες και ξύδι βαλσαμικό έως 11%, εμφιαλωμένο νερό έως 10%, αναψυκτικά έως 9%, γιαούρτια 7,5%, βρεφικό γάλα και φρουτόκρεμες έως 8%, φασόλια και κρουασάν έως 7%, μέλι και καφές εσπρέσο έως 6% και είδη προσωπικής υγιεινής έως 5%.
Σημειώνεται, ωστόσο, ότι οι συγκεκριμένες ανατιμήσεις δεν αφορούν το σύνολο των κατηγοριών, αλλά μεμονωμένα προϊόντα. Παράγοντες της αγοράς επισημαίνουν ότι οι ανατιμήσεις θα συνεχιστούν το επόμενο διάστημα με την ίδια ένταση, όσο δεν αποκλιμακώνεται η ενεργειακή κρίση. Οι ανατιμήσεις, που φέρνει στη δημοσιότητα η «R», αναμένεται να πραγματοποιηθούν εντός του Ιανουαρίου. Ωστόσο, υπάρχει και μια πολυεθνική εταιρεία που έχει ανακοινώσει από τώρα ότι θα προβεί σε αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων της τον ερχόμενο Μάρτιο.
Μείωση της κατανάλωσης
Η παρατεταμένη ακρίβεια έχει οδηγήσει τους καταναλωτές να περιορίζουν τις αγορές τους στα απολύτως αναγκαία. Έτσι εξηγείται και το γεγονός ότι, ενώ οι πωλήσεις των αλυσίδων σούπερ μάρκετ αυξάνονται, οι όγκοι των προϊόντων που πωλούν μειώνονται. Την ίδια στιγμή, εντυπωσιακή ανάπτυξη γνωρίζουν τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της IRI, τα συγκεκριμένα προϊόντα αναπτύχθηκαν το διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου με ρυθμό 13,9%, όταν το ίδιο διάστημα οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ κατέγραψαν άνοδο κατά 4,6% και διαμορφώθηκαν σε 6,93 δισ. ευρώ.
Η άνοδος πωλήσεων οφείλεται στις αυξημένες τιμές με τις οποίες πωλούνται τα προϊόντα στα σούπερ μάρκετ, καθώς στο δεκάμηνο του έτους ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 1,3%. Και όλα αυτά σε μια χρονιά κατά την οποία η τουριστική κίνηση είναι ιδιαίτερα έντονη.
Η πτώση της κατανάλωσης, μάλιστα, ως προς τον όγκο πωλήσεων, αφορά και τα τρόφιμα, τα απορρυπαντικά, αλλά και τα είδη ατομικής υγιεινής και ομορφιάς. Επίσης, αξίζει να επισημανθεί ότι μεγαλύτερη αύξηση στις πωλήσεις σημειώνουν τα μικρά καταστήματα έως 400 τ.μ. (κατά 10,4% το διάστημα Ιανουαρίου-Οκτωβρίου).
Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς, το γεγονός αυτό αποδίδεται στην προσπάθεια που κάνουν καθημερινά οι καταναλωτές να προμηθευτούν τα απολύτως απαραίτητα προϊόντα σε μικρότερα σούπερ μάρκετ και γενικότερα σε καταστήματα τροφίμων.
Οι προσφορές και το «καλάθι»
Οι καταναλωτές, εκτός από την μείωση της κατανάλωσης, «κυνηγούν» πλέον και τις προσφορές που κάνουν τα σούπερ μάρκετ, αλλά και τα προϊόντα που περιλαμβάνονται στο «καλάθι του νοικοκυριού». Φέτος, περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά, οι καταναλωτές ψάχνουν από σούπερ μάρκετ σε σούπερ μάρκετ τις καλύτερες προσφορές. Σύμφωνα με τα στοιχεία της NielsenIQ, το 29% των καταναλωτών, το υψηλότερο ποσοστό που έχει καταγραφεί από την εταιρεία, επισκέπτεται πολλά σούπερ μάρκετ για να εντοπίσει προϊόντα που πωλούνται σε προσφορά.
Σύμφωνα με έρευνα καταναλωτικών τάσεων που πραγματοποίησε το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το 84% των καταναλωτών «κυνηγά» περισσότερο τις προσφορές και τις εκπτώσεις. Μάλιστα, η ανάγκη των καταναλωτών να αγοράσουν προϊόντα σε προσφορά αποδεικνύεται και από τη δυναμική που έχει το «καλάθι του νοικοκυριού», καθώς υπάρχουν περιπτώσεις που οι πωλήσεις των προϊόντων που βρίσκονται μέσα στο «καλάθι» έχουν αυξηθεί σε ποσοστό άνω του 50% σε σχέση με τη χρονική περίοδο που ήταν εκτός «καλαθιού». Επίσης, σύμφωνα με τα στοιχεία της NielsenIQ, το 67% των καταναλωτών δηλώνει ότι αγοράζει λιγότερα προϊόντα.
Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης, πάνω από ένα βασικό μισθό ετησίως εξοικονομεί κάθε νοικοκυριό που επιλέγει το «καλάθι του νοικοκυριού». Σημειώνεται ότι το «καλάθι» έχει εμπλουτιστεί και με νέα προϊόντα, για το γιορτινό τραπέζι των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, όπως είναι το μοσχάρι, η γαλοπούλα, το τσουρέκι και η βασιλόπιτα.