Οι δύο παγίδες που μπλοκάρουν την επιστροφή φόρου εισοδήματος

Με βάση την εκκαθάριση των φορολογικών δηλώσεων για τα εισοδήματα του 2017, 957.130 «τυχεροί» φορολογούμενοι βρέθηκαν να έχουν επιστροφή από λίγα ευρώ μέχρι και πάνω από τα 1.500 ευρώ.

Με εγκύκλιο του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών κ. Γιώργου Χουλιαράκη που έχει εκδοθεί από τον Ιούνιο ενεργοποιείται από φέτος το άρθρο 80 του ν. 4446/2016, το οποίο προβλέπει αυτόματο συμψηφισμό των επιστροφών φόρου και για ποσά κάτω από 1.500 ευρώ με οφειλές φόρου, είτε αυτές είναι ληξιπρόθεσμες είτε είναι απλώς βεβαιωμένες, όπως είναι στην παρούσα περίοδο ο φόρος ιδιοκτητών ακινήτων.

Για φέτος λοιπόν σε περίπτωση επιστροφής φόρου οι ΔΟΥ θα αναζητούν αυτεπάγγελτα από το σύστημα TAXISnet αποδεικτικά φορολογικής ενημερότητας ακόμη κι αν τα προς πληρωμή ποσά είναι χαμηλότερα από 1.500 ευρώ, που είναι το όριο πάνω από το οποίο προβλέπεται κανονικά η υποχρέωση προσκόμισης φορολογικής ενημερότητας.

Σε κάθε περίπτωση κατά την οποία το σύστημα ΤΑΧΙSnet δεν θα εκδίδει αποδεικτικό ενημερότητας, λόγω ύπαρξης οφειλής του δικαιούχου προς τη Φορολογική Διοίκηση, ληξιπρόθεσμης ή μη ληξιπρόθεσμης, η υπηρεσία που είναι αρμόδια για την εξόφληση της απαίτησης του ιδιώτη θα υποβάλει αίτημα αυτοδίκαιου συμψηφισμού της οφειλής του προς το Δημόσιο με την απαίτησή του από αυτό. Ουσιαστικά, οι συμψηφισμοί των χρηματικών απαιτήσεων από το Δημόσιο θα γίνονται ακόμη και με μη ληξιπρόθεσμες φορολογικές οφειλές των δικαιούχων είσπραξης των χρημάτων όπως είναι για παράδειγμα ο ΕΝΦΙΑ.

Η αλλαγή αυτή απαλλάσσει τον φορολογούμενο από την ταλαιπωρία που προβλεπόταν έως τώρα αν ήθελε να συμψηφίσει την επιστροφή φόρου του με τις δόσεις κάποιας ρύθμισης που ακολουθούσε ή κάποιες μελλοντικές οφειλές. Με δεδομένο ότι οι συμψηφισμοί δεν ήταν αυτόματοι θα έπρεπε να πάει στην εφορία του να κάνει σχετική αίτηση και αν η επιστροφή ήταν πάνω από 1.500 ευρώ έπρεπε να εξασφαλίσει πιστοποιητικά από όλες τις οικονομικές υπηρεσίες ότι δεν οφείλει τίποτα και πουθενά.

Οι παγίδες

Ωστόσο ο τυχερός φορολογούμενος που έχει για φέτος επιστροφή φόρου έχει μπροστά του δύο μεγάλες παγίδες:

• Η πρώτη είναι ότι για να πάρει την επιστροφή του θα πρέπει να αποδείξει ότι είναι ασφαλιστικά ενήμερος και μάλιστα να προσκομίσει ο ίδιος το αντίστοιχο πιστοποιητικό από το ασφαλιστικό του ταμείο. Τούτο διότι με βάση τη διάταξη του νόμου δεν επιτρέπεται να εξοφλείται χρηματική επιστροφή χωρίς την ύπαρξη ασφαλιστικής ενημερότητας από τον εκάστοτε φορέα κύριας ασφάλισης του δικαιούχου.

Η ασφαλιστική ενημερότητα αποτελεί δικαιολογητικό εξόφλησης και αναζητείται αυτεπάγγελτα. Ωστόσο, μέχρι την ολοκλήρωση των σχετικών ηλεκτρονικών διεπαφών του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος Δημοσιονομικής Πολιτικής (Ο.Π.Σ.Δ.Π.) με το πληροφοριακό σύστημα του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (Ε.Φ.Κ.Α.), η ασφαλιστική ενημερότητα θα πρέπει να προσκομίζεται από τον δικαιούχο του Χ.Ε. Ασφαλιστική ενημερότητα θα χορηγείται από τις αρμόδιες κατά την 31.12.2016 υπηρεσίες των εντασσομένων στον ΕΦΚΑ ασφαλιστικών φορέων οι οποίες λειτουργούν πλέον ως υπηρεσίες του ΕΦΚΑ.

Αν κατά την αυτεπάγγελτη αναζήτηση ασφαλιστικής ενημερότητας ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, μέσω του πληροφοριακού συστήματος αυτού, προκύπτει ότι ο δικαιούχος του Χ.Ε. έχει οφειλές, θα πρέπει να παράγεται σχετική βεβαίωση οφειλής στην οποία αναφέρεται το ακριβές ύψος της. Βάσει της βεβαίωσης αυτής και μετά τη διενέργεια τυχόν συμψηφισμού από τη ΔΟΥ, ο αρμόδιος για την εξόφληση του Χ.Ε. υπάλληλος θα καταχωρεί τα σχετικά στοιχεία στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα Δημοσιονομικής Πολιτικής (Ο.Π.Σ.Δ.Π.) και μετά την έγκριση του Προϊσταμένου Λογιστικού το ποσό της ανωτέρω οφειλής (ή μέχρι του ποσού που επαρκεί το προϊόν του Χ.Ε.) θα αποδίδεται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ με την ίδια ηλεκτρονική εντολή με την οποία γίνεται μεταφορά και πίστωση λογαριασμού του δικαιούχου. Για τους λοιπούς ασφαλιστικούς φορείς, πλην ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, που έχουν ενταχθεί στον ΕΦΚΑ δεν δύναται να διενεργηθεί συμψηφισμός με την προαναφερόμενη διαδικασία.

• Η δεύτερη παγίδα είναι η αναλογία του ποσού της επιστροφής με τις μελλοντικές οφειλές του δικαιούχου της π.χ. του φόρου ακινήτων. Εάν το ποσό της επιστροφής υπολείπεται του ποσού που οφείλει ο φορολογούμενος σε ΕΝΦΙΑ οι φορολογούμενοι αυτοί χάνουν το δικαίωμα της εξόφλησης του φόρου ακινήτων σε πέντε δόσεις και θα πρέπει να πληρώσουν το σύνολο του υπολοίπου του ΕΝΦΙΑ άμεσα. Αν για παράδειγμα κάποιος φορολογούμενος έχει επιστροφή φόρου 500 ευρώ και ΕΝΦΙΑ 1.000 ευρώ τότε η επιστροφή θα καλύψει μεν το μισό του φόρου ακινήτων, αλλά ο συγκεκριμένος φορολογούμενος θα πρέπει να βρει άλλα 500 ευρώ για να εξοφλήσει το υπόλοιπο του ΕΝΦΙΑ. Αν όμως ο ίδιος φορολογούμενος δεν είχε επιστροφή φόρου τότε θα πλήρωνε τον φόρο ακινήτων σε πέντε δόσεις των 200 ευρώ.