Μαζική εξόφληση καθυστερούμενων εφάπαξ αναμένεται το προσεχές διάστημα: Σχεδόν 13.000 εκκρεμείς υποθέσεις υπολογίζεται πως θα εξοφληθούν έως το τέλος του επόμενου μήνα, με την σχετική διαδικασία να είναι ήδη σε εξέλιξη. Με το που θα ολοκληρωθεί η καταβολή των εφάπαξ που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, θα αρχίσουν να εξοφλούνται και οι νέες αιτήσεις. Όπως είναι λογικό προηγούνται οι λεγόμενες ληξιπρόθεσμες, για τις οποίες έχει παρέλθει το τρίμηνο κατά το οποίο θα έπρεπε να έχουν πληρωθεί στους συνταξιούχους.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Η καθυστέρηση -όπως επισημαίνουν πηγές του e-ΕΦΚΑ- οφείλεται στην αργοπορία έκδοσης των συνταξιοδοτικών αποφάσεων για κύρια σύνταξη στο δημόσιο, η οποία και αποτελεί προϋπόθεση για την έκδοση της επικουρικής και του εφάπαξ.
Πόσα εφάπαξ απονέμονται κάθε μήνα
Κάθε μήνα απονέμονται εφάπαξ κατά μέσο όρο σε σχεδόν 4.000 συνταξιούχους, με έναν ρυθμό που βοηθά οι πληρωμές να είναι περισσότερες από τις εκκρεμείς αιτήσεις.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του φορέα, στο 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου του 2023, πληρώθηκαν 34.901 συνταξιούχοι, με συνολικό ποσό 718 εκατ. ευρώ, δηλαδή 4.000 περισσότερα από το 2022 (31.178 εφάπαξ).
Αυτή τη στιγμή εκκρεμούν περίπου 27.000 αιτήσεις που υποβλήθηκαν από Ιανουάριο έως Οκτώβριο του 2023, εκ των οποίων 13.000 είναι οι λεγόμενες ληξιπρόθεσμες, που έχει παρέλθει το τρίμηνο το οποίο θα έπρεπε να έχουν πληρωθεί στους συνταξιούχους.
Βάσει νόμου, καθιερώθηκε προθεσμία τριών μηνών για την έκδοση επικουρικής σύνταξης, η οποία ξεκινά με την έκδοση της κύριας σύνταξης, καθώς και προθεσμία έξι μηνών για τη χορήγηση εφάπαξ, με αφετηρία την ημερομηνία υποβολής του σχετικού αιτήματος.
Για να υπολογιστεί στο Δημόσιο το εφάπαξ μαζί με την οριστική σύνταξη απαιτείται ηλεκτρονική απεικόνιση της υπαλληλικής πορείας των ασφαλισμένων μέσω του «ηλεκτρονικού ΔΑΥΚ που άρχισε να εφαρμόζεται στις συντάξεις του ΕΦΚΑ Δημοσίου.
Τι έχει αλλάξει στον τρόπο υπολογισμού του εφάπαξ
Όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία, για το 70% των αιτήσεων συνταξιοδότησης λόγω γήρατος στο Δημόσιο με χρόνο ασφάλισης σε ένα Ταμείο οι συνταξιούχοι πληρώνονται το εφάπαξ πριν κλείσουν δύο μήνες από την πληρωμή της οριστικής τους σύνταξης, ενώ με τον ίδιο ρυθμό αναμένεται να τρέξουν οι πληρωμές που είναι σε αναμονή.
Όταν ο φάκελος του συνταξιούχου είναι «καθαρός», δηλαδή έχει όλες τις εισφορές πρόνοιας χωρίς κενά ή ασφάλιση σε άλλα ταμεία, οι χρόνοι απονομής του εφάπαξ μπορεί να «κλείσουν» και στον ενάμιση μήνα από το Δημόσιο.
Πρέπει να σημειωθεί όμως, πως το ποσό του εφάπαξ μειώνεται, καθώς υπολογίζεται με διπλό τρόπο μετά το 2014. Συγκεκριμένα, με τον νόμο 4387/2016, οι εισφορές που πληρώνονται από το 2014 και εντεύθεν στα ταμεία Πρόνοιας του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα δεν έχουν ανταποδοτικότητα.
Με την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού, όσα περισσότερα χρόνια έχει διανύσει ο υπάλληλος με το παλιό καθεστώς τόσο μεγαλύτερο εφάπαξ θα λάβει.
Με άλλα λόγια, ένας υπάλληλος που συνταξιοδοτήθηκε το 2023 με 36 έτη θα πάρει δύο τμήματα εφάπαξ, το πρώτο τμήμα του εφάπαξ θα είναι για τα έτη ως το 2013 και θα υπολογιστεί με το 60% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της πενταετίας 2009-2013, επί τα έτη ασφάλισης ως το 2013 και το δεύτερο τμήμα θα είναι η επιστροφή των εισφορών που πλήρωσε από το 2014 ως το 2023, χωρίς τόκο.
Πόσο πάει το μέσο εφάπαξ
Το μέσο εφάπαξ που καταβάλλουν όλα τα Ταμεία Πρόνοιας του Δημοσίου είναι 22.942 ευρώ, και 15.881 ευρώ είναι το μέσο εφάπαξ για τα Ταμεία Πρόνοιας του ιδιωτικού τομέα.
Έτσι, το εφάπαξ των πολιτικών υπαλλήλων διαμορφώνεται στα 23.972 ευρώ κατά μέσο όρο.
Το εφάπαξ για ΕΛΑΣ-Πυροσβεστική είναι στα 23.667 ευρώ.
Για τους συνταξιούχους δημοτικούς υπαλλήλους το εφάπαξ ανέρχεται στα 21.872 ευρώ.
Στις ΔΕΚΟ (ΟΣΕ-ΟΤΕ-ΔΕΗ κ.α) το μέσο εφάπαξ κυμαίνεται μεταξύ 27.817 ευρώ ως 58.294 ευρώ.
Υπάρχουν πάντως και φορείς που δίνουν υψηλότερα εφάπαξ τα οποία χρηματοδοτούνται μόνον από εισφορές των εργαζομένων τους.
Στην βαθμιαία μείωση των εφάπαξ οδήγησε εκτός από την αλλαγή του τρόπου υπολογισμού και η κατάργηση των κοινωνικών πόρων το 2013.