Αντίστροφα μετρά πλέον ο χρόνος για την εκταμίευση των πρώτων δανείων του στεγαστικού προγράμματος «Σπίτι μου» που «τρέχει» η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), μετά την έγκριση από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, ενώ επίκειται, όπως έχει προαναγγελθεί, και ο διπλασιασμός του αρχικού προϋπολογισμού με 500 εκατ. ευρώ επιπλέον, με απώτερο στόχο το σύνολο των δικαιούχων να φτάσει ή να ξεπεράσει τους 20.000.
Της Εύας Δ. Οικονομάκη
Τα πρώτα δάνεια αφορούν την αγορά πρώτων κατοικιών από νέους, μετά την έγκριση των αιτήσεων από τις τράπεζες, καθώς και την επιτυχή ολοκλήρωση του νομικού και τεχνικού ελέγχου των ακινήτων. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, έχουν υποβληθεί συνολικά 36.544 αιτήσεις, εκ των οποίων έχουν ήδη αξιολογηθεί 25.573. Προέγκριση έλαβαν 17.606 και μέχρι σήμερα έχουν εγκριθεί 4.706 δάνεια πανελλαδικά, δηλαδή το 28% όσων έλαβαν προέγκριση ή το 12,8% των αρχικών αιτήσεων. Το 62% των εγκεκριμένων δανείων αφορά αγορά πρώτης κατοικίας από ζευγάρια, ενώ το 87% αφορά δικαιούχους με ετήσιο εισόδημα έως 24.000 ευρώ. Με βάση τη γεωγραφική κατανομή, το 39% των εγκεκριμένων δανείων αφορά αγορά πρώτης κατοικίας στην Αττική και το 22% στην κεντρική Μακεδονία, ενώ το 7% στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης και το 6% στη δυτική Ελλάδα και στη Θεσσαλία. Σε κάθε περίπτωση, η συμμετοχή των δικαιούχων στο «Σπίτι μου» αλλάζει σταδιακά, όπως φαίνεται, τον χάρτη της ελληνικής κτηματαγοράς, αφού ενισχύεται η ζήτηση στις περιοχές οι οποίες διαθέτουν ακίνητα που πληρούν τις προϋποθέσεις του συγκεκριμένου προγράμματος, με τη μεγαλύτερη δυσκολία εύρεσης ακινήτου να εντοπίζεται στην Αττική.
Διαθεσιμότητα ανά περιοχή
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία του πανελλαδικού δικτύου E-Real Estates, η διαθεσιμότητα ακινήτων από 75 τ.μ. έως 120 τ.μ., άνω του 1ου ορόφου, με έτος κατασκευής έως το 2007 και ζητούμενη τιμή έως 150.000 ευρώ, καταγράφει μείωση κατά 8,42% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022, γεγονός που περιορίζει περισσότερο τον αριθμό των ακινήτων που πληρούν τα κριτήρια του προγράμματος και βρίσκονται στις περιοχές του κέντρου της Αθήνας. Μεγαλύτερη –διψήφια- μείωση σε ποσοστό 11,77% και 12,9% καταγράφηκε στις περιοχές των δυτικών προαστίων και του Πειραιά αντίστοιχα. Οριακή μείωση της διαθεσιμότητας καταγράφεται στα ακίνητα αξίας έως 200.000 ευρώ, ενώ το μεγαλύτερο μέρος των δικαιούχων, βάσει των στοιχείων, φαίνεται ότι κατευθύνεται κυρίως σε ακίνητα με μέγιστη αξία τα 150.000 ευρώ.
Αθήνα – κέντρο
Βάσει των στοιχείων, τον Σεπτέμβριο του 2022 στις περιοχές του κέντρου των Αθηνών μόλις 3 στις 10 κατοικίες (36,6%), από 75 τ.μ. έως 120 τ.μ., άνω του 1ου ορόφου, με δύο υπνοδωμάτια και έτος κατασκευής έως το 2007, διατίθεντο προς πώληση με ζητούμενη τιμή έως 150.000 ευρώ. Σήμερα, ο αριθμός αυτός έχει μειωθεί σε λιγότερες από 3 στις 10 κατοικίες. Όπως επισημαίνει ο Θέμης Μπάκας, πρόεδρος του πανελλαδικού δικτύου E-Real Estates, «εφόσον ο ενδιαφερόμενος βρει την κατοικία που πληροί τις προδιαγραφές του προγράμματος, θα πρέπει να γνωρίζει ότι το 90,8% των διαθέσιμων κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1980. Παράλληλα, το 67,22% των διαθέσιμων κατοικιών είναι επιφάνειας από 75 τ.μ. έως 95 τ.μ.». Σχεδόν μηδενική είναι η διαθεσιμότητα στις «καλές» περιοχές του κέντρου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι Αμπελόκηποι, Παγκράτι, Γουδή, Μετς και τα Ιλίσια, ενώ, την ίδια στιγμή, ραγδαία είναι η μείωση της διαθεσιμότητας σε Πετράλωνα, Εξάρχεια – Νεάπολη και Νέο Κόσμο. Σε ό,τι αφορά την Κυψέλη, καταγράφεται μείωση της διαθεσιμότητας κατά 23,2%. Τον Σεπτέμβριο του 2022, 6 στις 10 κατοικίες είχαν ζητούμενη τιμή πώλησης έως 150.000 ευρώ και πλέον ο αριθμός αυτός έχει περιοριστεί σε μόλις 3 στις 10 κατοικίες. Οι περιοχές του κέντρου που καταγράφουν υψηλή διαθεσιμότητα ακινήτων παραμένουν ο Κολωνός, τα Πατήσια, ο Αγιος Παντελεήμονας, ο Αγιος Ελευθέριος, η πλατεία Αττικής και η πλατεία Αμερικής.
Δυτικά προάστια
Στις περιοχές των δυτικών προαστίων η διαθεσιμότητα κατοικιών με ζητούμενη τιμή πώλησης έως 150.000 ευρώ μειώθηκε από 3 στις 10 σε 2 στις 10. Εφόσον ο ενδιαφερόμενος βρει την κατοικία που πληροί τις προδιαγραφές του προγράμματος, θα πρέπει να γνωρίζει ότι το 80,6% των διαθέσιμων κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1990, εκ των οποίων το 55% είναι κατασκευής έως το 1980. Οι περιοχές που διαθέτουν τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα των συγκεκριμένων προδιαγραφών είναι οι Αγιοι Ανάργυροι, το Περιστέρι, το Ιλιον και οι Αχαρνές. Ραγδαία μείωση της διαθεσιμότητας καταγράφηκε στο Αιγάλεω και στη Νέα Χαλκηδόνα, ενώ μικρή είναι η διαθεσιμότητα στο Χαϊδάρι, στο Γαλάτσι και στη Νέα Ιωνία.
Πειραιάς
Στις περιοχές του Πειραιά, τον Σεπτέμβριο του 2022, λιγότερες από 3 στις 10 κατοικίες (28,5%), από 75 τ.μ. έως 120 τ.μ., άνω του 1ου ορόφου, με δύο υπνοδωμάτια και έτος κατασκευής έως το 2007, διατίθεντο προς πώληση με ζητούμενη τιμή έως 150.000 ευρώ. Πλέον, διατίθενται λιγότερες από 2 στις 10 κατοικίες (15,62%). Μάλιστα, το 70,9% των διαθέσιμων κατοικιών είναι κατασκευής έως το 1980. Στον Πειραιά, οι περιοχές που διαθέτουν ακόμη τη μεγαλύτερη διαθεσιμότητα των απαιτούμενων προδιαγραφών είναι τα Καμίνια – Παλαιά Κοκκινιά με 57,21% (από 87,1%) και τα Ταμπούρια – Αγία Σοφία με 46,04% (από 69,6%). Μηδενική διαθεσιμότητα καταγράφεται σε Νέο Φάληρο, Καλλίπολη – Φρεαττύδα, Καστέλλα – Πασαλιμάνι και Πειραϊκή – Χατζηκυριάκειο.
«Κατανοούμε ότι καταγράφεται ραγδαία μείωση των διαθέσιμων προς πώληση ακινήτων αξίας έως 150.000 ευρώ, σε σχέση με τον Σεπτέμβριο του 2022. Γεγονός που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των τιμών πώλησης στα ακίνητα που πληρούν τις προδιαγραφές του προγράμματος “Σπίτι μου”», προσθέτει ο Θ. Μπάκας. «Απαιτούνται άμεσα μέτρα που θα στοχεύσουν στην αναχαίτιση του κόστους στέγασης την επόμενη ημέρα, μέτρα που θα ελαφρύνουν τον προϋπολογισμό της οικογένειας που μισθώνει την κύρια κατοικία της, που πληρώνει ενοίκιο για τον φοιτητή της αλλά δεν δικαιούται το φοιτητικό επίδομα, στους νέους έως 39 ετών που δεν εμπίπτουν στο άνωθεν πρόγραμμα διότι έχουν υψηλότερες αποδοχές, που θέλουν να αγοράσουν σπίτι, αλλά δεν διαθέτουν το ποσοστό της ιδίας συμμετοχής (δεν διαθέτουν αποταμιεύσεις) που ζητούν τα τραπεζικά ιδρύματα, τον 26χρονο του 2009 και πλέον 40χρονο που χάνει το όριο ηλικίας για ένα μόλις έτος. Μέτρα που θα διευρύνουν τους δικαιούχους», επισημαίνει ο Θ. Μπάκας στη Realnews.
Τα κριτήρια
Το πρόγραμμα «Σπίτι μου» αφορά στη χορήγηση χαμηλότοκων ή άτοκων δανείων για νέους ή νέα ζευγάρια 25-39 ετών, εφόσον δεν διαθέτουν άλλο ακίνητο κατάλληλο για κατοικία τους και ικανοποιούν τα εισοδηματικά κριτήρια. Με βάση τις εκτιμήσεις, ωφελούμενοι θα είναι περίπου 10.000 νέοι ή νέα ζευγάρια. Τα κριτήρια για τη λήψη στεγαστικού δανείου έως 150.000 ευρώ σε νέους από 25 έως 39 ετών είναι:
- Άγαμος με ετήσιο εισόδημα από 10.000 ευρώ έως 16.000 ευρώ.
- Έγγαμος με ετήσιο εισόδημα έως 24.000 ευρώ.
- Έγγαμος με 1 παιδί και ετήσιο εισόδημα έως 27.000 ευρώ.
- Έγγαμος με 2 παιδιά και ετήσιο εισόδημα έως 30.000 ευρώ.
- Έγγαμος με 3 παιδιά και ετήσιο εισόδημα έως 33.000 ευρώ.
- Μονογονεϊκές οικογένειες με μέγιστο ετήσιο εισόδημα 27.000 ευρώ (+3.000 ευρώ για κάθε παιδί, πέραν του πρώτου).
Σε ό, τι αφορά τους όρους εκταμίευσης του χαμηλότοκου ή μηδενικού στεγαστικού, οι δανειολήπτες θα πρέπει να μη διαθέτουν άλλη ιδιόκτητη κατοικία που καλύπτει τις στεγαστικές τους ανάγκες. Επίσης, οι δικαιούχοι μπορούν να αποκτήσουν πρώτη κατοικία αξίας έως 200.000 ευρώ, επιφάνειας έως 150 τ.μ. και έτους κατασκευής έως το 2007, με άτοκο ή χαμηλότοκο δάνειο, το οποίο να μπορεί να φτάσει κατ’ ανώτατο τα 150.000 ευρώ, καλύπτοντας επί της ουσίας έως το 90% της αξίας του ακινήτου. Η διάρκεια του δανεισμού ποικίλλει από 10, 20 και μέχρι 30 έτη.
Επί της ουσίας, πρακτικά, όσοι ενταχθούν στο πρόγραμμα «Σπίτι μου» θα καταβάλλουν δόση στεγαστικού δανείου που θα είναι πολύ χαμηλότερη από το ενοίκιο που αντιστοιχεί στο σπίτι που επέλεξαν. Και αυτό διότι το επιτόκιο θα αντιστοιχεί στο 1/4 των εμπορικών επιτοκίων και θα είναι μηδενικό για τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.
Το επιτόκιο δανείου θα επιδοτείται κατά 100% για όλη τη διάρκεια του δανείου σε περιπτώσεις:
- Νέων ζευγαριών που έχουν τρία ή περισσότερα παιδιά κατά την ημερομηνία υποβολής αίτησης χρηματοδότησης.
- Νέων ή νέων ζευγαριών που, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου (έως 30 έτη), καταστούν τρίτεκνοι ή πολύτεκνοι. Με την αποπληρωμή του δανείου, οι δικαιούχοι θα αποκτήσουν την ιδιοκτησία του σπιτιού.
Σε ό,τι αφορά το δάνειο, αυτό θα καλύπτει υψηλότερο ποσοστό της εμπορικής αξίας του ακινήτου, δηλαδή το 90% σε σχέση με τα στεγαστικά δάνεια των τραπεζών που καλύπτουν συνήθως έως το 80%. Ως εκ τούτου, η ιδιωτική συμμετοχή μειώνεται στο 10% της αξίας του σπιτιού, αντί για 20% που προβλέπεται στις συμβάσεις των τραπεζικών στεγαστικών δανείων.
Ως προς τα κριτήρια επιλεξιμότητας ενός ακινήτου προς αγορά, το πρόγραμμα υποστηρίζει δανειοδότηση μόνο για ακίνητα που θα χρησιμοποιηθούν ως κατοικία, έχουν αξία έως 200.000 ευρώ, όπως αυτή αποτυπώνεται στο συμβόλαιο αγοράς, έχουν μέγεθος έως 150 τ.μ., έχουν παλαιότητα τουλάχιστον 15 έτη κατά τον χρόνο της αγοράς, όπως προκύπτει από την άδεια κατασκευής, και βρίσκονται εντός οικιστικής περιοχής.
στο 