«Κόλπο γκρόσο» ετοιμάζει η κυβέρνηση καθώς οι λογαριασμοί ενέργειας “καίνε” νοικοκυριά και επιχειρήσεις: Στο τραπέζι έπεσε πρόταση για κάλυψη από το κράτος του 80% της ρήτρας αναπροσαρμογής έως τον ερχόμενο Δεκέμβριο, με αναδρομική ισχύ από τις αρχές του χρόνου. Με άλλα λόγια, να δοθούν πίσω στους πολίτες τα χρήματα που πλήρωσαν σε ρήτρες από τον Ιανουάριο. Η άλλη πρόταση είναι το μέτρο αυτό να ισχύσει από τον Ιούνιο και μετά με προοπτική τις… εκλογές του 2023! Στα «σκαριά» και νέες ενισχύσεις ως «ανάχωμα» για την ακρίβεια.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Αν και το εγχείρημα μιας ενίσχυσης με αναδρομική ισχύ παρουσιάζει εξαιρετικές δυσκολίες τόσο σε πρακτικό επίπεδο -πώς για παράδειγμα θα «επιστραφεί» η ρήτρα αναπροσαρμογής προηγούμενων μηνών ή πώς θα «καρπωθούν» την ενίσχυση τα νοικοκυριά που άλλαξαν πάροχο- όσο και σε οικονομικό -καθώς θα πρέπει να βρεθούν τα χρήματα χωρίς να κινδυνεύσει να εκτροχιαστεί ο προϋπολογισμός- εντούτοις η πρόταση αυτή δεν έχει φύγει από το τραπέζι.
Το… άλλο σχέδιο με προοπτική τις εκλογές του 2023
Σε κάθε περίπτωση, η Κυβέρνηση έχει ρίξει όλο το βάρος στην εξεύρεση μίας «φόρμουλας» η οποία θα ανακουφίσει νοικοκυριά και επιχειρήσεις από το «υψηλό» ενεργειακό κόστος: Αν δεν «περπατήσει» η συγκεκριμένη πρόταση θα προκριθεί άλλο σχέδιο που επίσης αφορά στην «κάλυψη», αλλά από τον Ιούνιο και μετά της ρήτρας αναπροσαρμογής με την υιοθέτηση ενός πλαφόν στην χονδρική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.
Μάλιστα, η παρέμβαση θα είναι τέτοιου μεγέθους που ουσιαστικά όλοι –νοικοκυριά και επιχειρήσεις- θα καλούνται να πληρώσουν λογαριασμούς οι οποίοι θα κινούνται σε επίπεδα «προ κρίσης». Επιπλέον, μία από τις προτάσεις είναι αυτή η παρέμβαση να έχει εξάμηνη διάρκεια, δηλαδή έως το τέλος της χρονιάς και να ενσωματώνει προοπτική ανανέωσης για άλλους έξι μήνες, με άλλα λόγια ως το καλοκαίρι του 2023, περίοδο που ολοκληρώνεται και η θητεία της Κυβέρνησης.
Το εν λόγω σχέδιο προβλέπει την επιβολή ανώτατου ορίου στο κόστος παραγωγής σε κάθε τεχνολογία ξεχωριστά (φυσικό αέριο, λιγνίτη, ΑΠΕ κλπ) και επιδότηση των ηλεκτροπαραγωγών για το κόστος που ξεπερνά το ανώτατο όριο για να καλυφθεί η διαφορά.
Με αυτή τη «φόρμουλα» η κυβέρνηση στοχεύει στο να περιοριστεί η τιμή που φτάνει στον καταναλωτή στα επίπεδα προ ενεργειακής κρίσης, δηλαδή περίπου 0,15 με 0,16 ευρώ την κιλοβατώρα.
Ποια στοιχεία θα βαρύνουν για την τελική επιλογή
Το ποια πρόταση θα επιλεγεί τελικά θα είναι σε άμεση συνάρτηση αφενός με τα χρήματα που υπάρχουν διαθέσιμα στην «κάβα» και αφετέρου με το αν θα υπάρξει «χτύπημα» σε διπλό «μέτωπο», τόσο προς την κατεύθυνση των «φουσκωμένων» λογαριασμών ενέργειας, όσο και στο «τσουνάμι» ακρίβειας που σαρώνει την αγορά.
Ήδη στην άκρη υπάρχουν σχεδόν 1 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό έως το τέλος του έτους, προκειμένου να καλύψουν μέρος του σχεδιασμού.
Σε αυτόν τον «κουμπαρά» έρχονται να προστεθούν κεφάλαια της τάξεως του 1,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης, το οποίο μέχρι σήμερα καλύπτει τις μηνιαίες επιδοτήσεις, ανοίγοντας μια ομπρέλα προστασίας 2,5 δισ. ευρώ έως το τέλος του έτους.
Δεδομένου ότι ουδείς μπορεί να μαντέψει ποια είναι η ημερομηνία λήξης της ενεργειακής κρίσης, η κυβερνητική παρέμβαση εξετάζεται να εκτείνεται σε περίοδο 6 συν 6 μηνών, ανεβάζοντας τον συνολικό λογαριασμό ακόμα και στα 5 δισ. ευρώ, έως το καλοκαίρι του 2023.
Το «πακέτο» για την αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων τελεί ακόμα υπό επεξεργασία, ενώ για την κεντρική παρέμβαση στα τιμολόγια του ηλεκτρικού πολλά θα εξαρτηθούν και από το εάν η Ευρώπη θα κάνει τελικά ένα συντονισμένο βήμα αντιμετώπισης του πανευρωπαϊκού προβλήματος που έστειλε τον Απρίλιο τον πληθωρισμό στην ευρωζώνη στο 7,5% (στην Ελλάδα στο 9,4%!).
Το κόστος του πακέτου των μέτρων
Το Πρόγραμμα Σταθερότητας το οποίο υπέβαλε το υπουργείο Οικονομικών στην Κομισιόν πριν από λίγες ημέρες ενσωματώνει μέτρα συνολικού ύψους 4,336 δισ. ευρώ για το 2022, έναντι μόλις 991 εκατ. ευρώ το 2021 (από 0,5% του ΑΕΠ σε 2,2% του ΑΕΠ) για την αντιμετώπιση των πιέσεων από την ενεργειακή ακρίβεια και τον πληθωρισμό σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Τη μερίδα του λέοντος με 3,614 δισ. ευρώ απορροφούν οι επιδοτήσεις για ρεύμα και φυσικό αέριο, οι οποίες χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης , στα 324 εκατ. ευρώ φτάνουν οι ενισχύσεις για τα ευάλωτα νοικοκυριά, στα 130 εκατ. ευρώ οι επιδοτήσεις για αγορά καυσίμων μετά την έκρηξη τιμών, χώρια τα 90 εκατ. ευρώ επιπλέον για την επιδότηση θέρμανσης.
Στο βασικό σενάριο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος, ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας περιορίζεται φέτος στο 3,1% (από 4,5%) και ο πληθωρισμός εκτινάσσεται σε μέσα επίπεδα στο 5,6% (από 0,8%).
Η κρισιμότητα ελέγχου του πληθωρισμού, ξέχωρα από το πολιτικό κόστος το οποίο ξεκάθαρα βαραίνει στο τραπέζι της κυβέρνησης, αναδεικνύεται και από ανάλυση η οποία ενσωματώνεται στο Πρόγραμμα Σταθερότητας. Δύο μονάδες υψηλότερου μέσου πληθωρισμού φέτος συνεπάγεται απώλειες μίας μονάδας στο πραγματικό ΑΕΠ, 1,3 μονάδας στην ιδιωτική κατανάλωση, 2,2 μονάδων στις επενδύσεις και 1,7 μονάδας στις εξαγωγές
Αν ο πληθωρισμός αποδειχθεί μικρότερος κατά μία μονάδα σε σχέση με τις βασικές προβλέψεις, το ΑΕΠ «κερδίζει» μισή μονάδα, η ιδιωτική κατανάλωση 0,6, οι επενδύσεις 1,1 και οι εξαγωγές 0,8 μονάδες.
στο 