Πυρετώδεις είναι οι διαβουλεύσεις μεταξύ κυβέρνησης, τραπεζών και θεσμών μέχρι την τελευταία στιγμή σχετικά με το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας. Στόχος είναι οι σχετικές διατάξεις για τον νέο νόμο Κατσέλη να κατατεθούν στη Βουλή έως την Παρασκευή. Οι πληροφορίες ανέφεραν ότι οι διατάξεις θα ήταν ενταγμένες σε νοµοσχέδιο του υπουργείου Ενέργειας για τη ∆ΕΠΑ, καθώς το θέμα πρέπει να έχει κλείσει πριν από το Eurogroup της 11ης Μαρτίου. Ωστόσο , τις τελευταίες ώρες έχει πέσει ένα νέο σενάριο στο τραπέζι, σύμφωνα με το οποίο μπορεί να επιλεγεί η λύση του νομοσχεδίου αντί τροπολογίας και να αρκεί για τους θεσμούς απλώς η κατάθεση και όχι η ψήφισή του, προκειμένου να δοθεί το “πράσινο φως” από το Eurogroup για την εκταμίευση της δόσης του 1 δισ. ευρώ από τα κέρδη που είχαν οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης από ελληνικά ομόλογα.
Μέχρι τώρα έχουν γίνει πολλές συσκέψεις της κυβέρνησης με τους τραπεζίτες και η κυβέρνηση έστειλε στα τέλη Φεβρουαρίου ένα πρώτο νομοσχέδιο στους θεσμούς με τις προϋποθέσεις προστασίας των οφειλετών με “κόκκινα” δάνεια. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα γνωμοδότησε για το νομοσχέδιο αυτό και προέβαλε ενστάσεις, οι οποίες πρέπει να διευθετηθούν για να οριστικοποιηθεί αυτό και να πάει στη Βουλή.
Για να μπορέσει να υπαχθεί ένας οφειλέτης με “κόκκινο” δάνειο στον νέο Νόμο Κατσέλη θα πρέπει να ικανοποιεί σωρευτικά μία σειρά προϋποθέσεων. Τα βασικά κριτήρια που θα κρίνουν την επιλεξιμότητα του οφειλέτη, με βάση το νομοσχέδιο που είχε στείλει η κυβέρνηση στους θεσμούς, είναι: α) το ανεξόφλητο υπόλοιπο του δανείου του – που έχει ως εξασφάλιση την κατοικία του- να μην υπερβαίνει τις 130.000 ευρώ, β) η αντικειμενική αξία της κατοικίας να μην ξεπερνά τα 250.000 ευρώ, γ) το ετήσιο εισόδημά του να μην ξεπερνά τα 12.500 ευρώ για τον άγαμο και τα 21.000 ευρώ για το ζευγάρι, προσαυξανόμενο κατά 5.000 ευρώ για κάθε παιδί μέχρι τα τρία, δηλαδή έως 36.000 ευρώ για οικογένεια με τρία παιδιά, δ) η υπόλοιπη ακίνητη περιουσία του να μην υπερβαίνει το διπλάσιο ύψος του ανεξόφλητου δανείου του και ε) οι καταθέσεις να μην είναι μεγαλύτερες από το ύψος του ανεξόφλητου δανείου.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η συζήτηση που γίνεται τώρα αφορά στη μείωση των ορίων για την ακίνητη περιουσία και τις καταθέσεις που πρέπει να έχει ένας οφειλέτης προκειμένου να ενταχθεί στη νέα ρύθμιση, καθώς η ΕΚΤ θεωρεί υπερβολικά υψηλά τα όρια που προέβλεπε το κυβερνητικό νομοσχέδιο.
Το νέο πλαίσιο αφορά σε στεγαστικά δάνεια πρώτης κατοικίας τα οποία ήταν σε καθυστέρηση 90 ημερών μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2018.
Προβλέπεται επίσης, δυνατότητα για “κούρεμα” δανείου εάν το ύψος του υπερβαίνει το 120% της αξίας της κατοικίας.
Θα προβλέπεται επίσης επιδότηση του δανείου από το Δημόσιο, η οποία δεν θα είναι οριζόντια, αλλά θα υπολογίζεται με βάση το διαθέσιμο εισόδημα του οφειλέτη.
Ποιοι θα μείνουν εκτός του νέου νόμου Κατσέλη
1. Όσοι έχουν πρώτη κατοικία με αντικειμενική αξία άνω των 250.000 ευρώ, ανεξόφλητο υπόλοιπο δανείου άνω των 130.000 ευρώ και εισόδημα μεγαλύτερο από το προβλεπόμενο (12.500 ευρώ για τον άγαμο έως 36.000 ευρώ για τρίτεκνη οικογένεια).
2. Όσων τα δάνεια δεν έχουν υποθήκη πρώτη κατοικία.
4. Όσοι έχουν δάνεια που δεν είχαν… κοκκινίσει στις 31/12/2018, δεν ήταν δηλ. σε καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών.
5. Όσοι έχουν ακίνητη περιουσία και καταθέσεις, το ύψος των οποίων θα υπερβαίνει τα ποσά που θα συμφωνήσει η κυβέρνηση με τους θεσμούς.
7. Όσοι δανειολήπτες έχουν βρεθεί εκτός του νόμου Κατσέλη με οριστική δικαστική απόφαση, καθώς το δικαστήριο έκρινε ότι υπάρχει ‘δόλος”.
Τι θα γίνει με όσους έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη
Σε πολύωρη τηλεδιάσκεψη που πραγματοποιήθηκε χθες με τους επικεφαλής των θεσμών, οι τελευταίοι επέμειναν στην απουσία αξιολόγησης για την επίπτωση που θα έχει στα κεφάλαια των τραπεζών η νέα ρύθμιση.
Εκτός από την επίπτωση που θα έχει στα κεφάλαια των τραπεζών η νέα ρύθμιση, διαφωνίες εντοπίζονται και στην ύπαρξη ασφαλιστικών δικλίδων που θα εξαιρούν από την προστασία τους στρατηγικούς κακοπληρωτές.
Το θέμα συνδέεται με την τύχη που θα έχουν όσοι μέχρι σήμερα έχουν κάνει αίτηση και έχουν λάβει προσωρινή διαταγή για προστασία μέσα από τον νόμο Κατσέλη και το κατά πόσον αυτή η κατηγορία θα χάνει την προστασί, εφόσον κάνει εκ νέου αίτηση με τον νέο νόμο και το αίτημα απορριφθεί λόγω μη εκπλήρωσης των κριτηρίων.
Οι τράπεζες προτείνουν οι περιπτώσεις αυτές να χάσουν την προστασία που τους παρέχει το δικαστήριο, εφόσον μέσω της ηλεκτρονικής διασταύρωσης που θα γίνει μέσα από τη νέα πλατφόρμα διαπιστωθεί ότι δεν πληρούσαν τα ποσοτικά κριτήρια του νόμου Κατσέλη όταν υπέβαλαν την αίτηση.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση φέρεται, σύμφωνα με πληροφορίες, τελικώς να υπαναχωρεί από την αρχική της δέσμευση να αρθεί η προστασία για αυτές τις περιπτώσεις, καθώς, όπως υποστηρίζει, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει την προστασία και με βάση ποιοτικά χαρακτηριστικά που έχει ο αιτών.
Οι θέσεις των κομμάτων
Την πρότασή της με τίτλο «Δεύτερη ευκαιρία» – που κατέθεσε το 2016 με στόχο τη μείωση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε πιστωτικά ιδρύματα, δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία για νοικοκυριά και επιχειρήσεις – έχει επαναφέρει από τον Φεβρουάριο η Νέα Δημοκρατία με στόχο να λυθεί ο γόρδιος δεσμός με τα κόκκινα δάνεια.
Η ΝΔ έχει προτείνει:
* Δεύτερον. ενίσχυση των ειρηνοδικείων των μεγάλων αστικών κέντρων (Αθήνας και Θεσσαλονίκης) με ειρηνοδίκες από γειτονικές περιοχές.
*Τρίτον, ανάθεση κατά αποκλειστικότητα της εκδίκασης των παλαιών υποθέσεων του Ν. 3869/10 σε αυξημένο αριθμό ειρηνοδικών αστικών κέντρων.
*Τέταρτον, διαχωρισμός όλων των υποθέσεων σε 3 βασικές κατηγορίες:
-οφειλέτες χωρίς περιουσιακά στοιχεία.
-οφειλέτες με μοναδικό περιουσιακό στοιχείο την κύρια κατοικία τους.
-οφειλέτες με επιπλέον περιουσιακά στοιχεία πέραν της κύριας κατοικίας τους.
*Πέμπτον, εκδίκαση κατά προτεραιότητα των υποθέσεων της τρίτης κατηγορίας, όπου ενδεχομένως βρίσκονται οι στρατηγικοί κακοπληρωτές.
«Οι ευχές δεν αρκούν» – Κίνητρα και κυρώσεις στις Τράπεζες
Σχετικά με τους συνεπείς δανειολήπτες, προτείνεται να εμπλουτιστεί ο κώδικας δεοντολογίας έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα ρύθμισης του δανείου τους, χωρίς να απαιτείται να καταστούν πρώτα ληξιπρόθεσμοι όπως δυστυχώς συμβαίνει σήμερα.
*Εισαγωγή κυρώσεων και κινήτρων στις τράπεζες: Οι τράπεζες πρέπει να υποχρεωθούν ώστε να κινηθούν γρήγορα και αποφασιστικά στην αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων. Η οικονομία και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να αντέξουν άλλη καθυστέρηση. Οι ευχές δεν αρκούν. Οι επιδόσεις τους στον συγκεκριμένο τομέα μπαίνουν στο μικροσκόπιο.
Στελέχη και πιστωτικά ιδρύματα θα κρίνονται με βάση την αποτελεσματική διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Σε αυτή την κατεύθυνση, κινείται επίσης η σύνδεση της χρήσης του αναβαλλόμενου φόρου με τις αναδιαρθρώσεις των κόκκινων δανείων καθώς και η επιβολή ποινών εποπτικού χαρακτήρα, εφόσον δεν επιτυγχάνονται οι προσυμφωνημένοι στόχοι κάθε τρίμηνο.
*Απλοποιημένη εξωδικαστική επίλυση για επιχειρήσεις με τζίρο μέχρι € 2,5 εκατ. Οι μικρές επιχειρήσεις και επιτηδευματίες, που δεν εξυπηρετούν τις οφειλές τους, είναι σήμερα μερικές εκατοντάδες χιλιάδες. Αυτό το γεγονός καθιστά εξαιρετικά δύσκολη και χρονοβόρα την όποια διαχείρισή τους με τις ισχύουσες διαδικασίες. Προτείνεται λοιπόν, η θεσμοθέτηση μίας απλοποιημένης εξωδικαστικής επίλυσης καθυστερούμενων οφειλών.
Σε αυτή τη βάση, τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεώνονται να προτείνουν αναδιάρθρωση των χρεών του οφειλέτη, με βάση τις προβλέψεις, που έχουν ήδη γίνει σε ανύποπτο χρόνο, από τις ίδιες τις τράπεζες.
Εφόσον στη συμφωνία που θα επιτευχθεί μεταξύ του οφειλέτη και της τράπεζας προβλέπεται και διαγραφή χρέους, αυτή θα συμπαρασύρει αυτόματα και αναλογικά τις προσαυξήσεις και τα πρόστιμα προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία (εξαιρούνται πρόστιμα που αφορούν φοροδιαφυγή ή απάτη σε βάρος του Δημοσίου ή Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης). Η κύρια οφειλή προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία θα ρυθμίζεται σε δόσεις ανάλογα με την τραπεζική ρύθμιση.
Στην περίπτωση που υπάρχουν οφειλές σε περισσότερα από ένα πιστωτικά ιδρύματα, ακολουθείται η παραπάνω διαδικασία για κάθε ίδρυμα ξεχωριστά και στη συνέχεια με βάση το συνολικό ποσό διαγραφής υπολογίζεται η απομείωση των προσαυξήσεων και των προστίμων προς το Δημόσιο και τα Ασφαλιστικά Ταμεία.
Η διαδικασία, όπως αναφέρουν στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, είναι:
*γρήγορη αφού δεν μεσολαβούν αχρείαστα στάδια και καμία εμπλοκή της δικαιοσύνης,
*απλή αφού η μόνη προϋπόθεση επιλογής είναι η επιχείρηση ή ο επαγγελματίας να συνεχίζουν νόμιμα τη δραστηριότητα τους,
*ολιστική αφού συμπεριλαμβάνει το σύνολο των οφειλών,
*διαφανής αφού οι ρυθμίσεις θα υπολογίζονται με βάση τις προβλέψεις των ίδιων των τραπεζών που έχουν γίνει σε προγενέστερο χρόνο.
Στον αντίποδα, βρίσκεται η αντίστοιχη πρόταση της κυβέρνησης. Αφού έχασαν σχεδόν 2 χρόνια, προτείνουν έναν μηχανισμό που:
-αντιμετωπίζει όλες τις επιχειρήσεις (επιτηδευματίες, μικρές, μεσαίες και μεγάλες) σχεδόν με τον ίδιο τρόπο ενώ είναι ξεκάθαρο ότι απαιτείται διαφορετική αντιμετώπιση ανάλογα με το μέγεθος.
-οι διαδικασίες που προβλέπει είναι γραφειοκρατικές και χρονοβόρες, διότι προβλέπει μεγάλο όγκο δικαιολογητικών, υποχρεωτική παρέμβαση διαμεσολαβητή και σχηματισμό πλειοψηφίας 60,1%.
-μεταθέτει την οποιαδήποτε δυνατότητα ρύθμισης σε βάθος χρόνου μειώνοντας τις πιθανότητες επιβίωσης βιώσιμων επιχειρήσεων και δίνοντας χρόνο στους στρατηγικούς κακοπληρωτές. Και εν τέλει:
-επιβαρύνει ακόμα περισσότερο τα δικαστήρια καθώς καταλήγει σε «δικαστή προς επικύρωση».
Ταχεία δικαστική επίλυση για όλες τις επιχειρήσεις
Για μεγάλες επιχειρήσεις καθώς και για εκείνες που δεν καλύπτονται από την εξωδικαστική επίλυση, χρειάζεται άμεσα και για προσδιορισμένο χρονικό διάστημα, να θεσμοθετηθεί μια ταχεία δικαστική διαδικασία ρύθμισης οφειλών πριν την προσφυγή στις διατάξεις του Πτωχευτικού Κώδικα. Αρκεί απλά η αναβίωση του κεφ. 3 του νόμου 4307/2014 (Δένδια).
Προϋποθέτει πρωτοβουλία του οφειλέτη και κατόπιν, προκειμένου να υποβληθεί προς το αρμόδιο δικαστήριο η σχετική αίτηση, απαιτείται η συναίνεση των πιστωτών που εκπροσωπούν τουλάχιστον το 50,1% του συνόλου των απαιτήσεων.
Η συγκεκριμένη διαδικασία δεν περιλαμβάνεται στις προτάσεις της κυβέρνησης γεγονός που στερεί σε βιώσιμες επιχειρήσεις τη δυνατότητα να ρυθμίσουν τις οφειλές τους, χωρίς να χρειάζεται να προσφύγουν στην πτωχευτική διαδικασία.
Αναμόρφωση της πτωχευτικής διαδικασίας
Η Νέα Δημοκρατία επιδιώκει οι προτεινόμενες αναδιαρθρώσεις των επιχειρηματικών δανείων να λειτουργήσουν υπέρ της επιχείρησης και των εργαζομένων, αλλά όχι υπέρ των μετόχων που έχουν ευθύνες για κακοδιοίκηση. Και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Η πτωχευτική διαδικασία, από τη μια, θα αντιμετωπίζει αυστηρότερα τους στρατηγικούς κακοπληρωτές και, από την άλλη, θα διευκολύνει όσους «έπεσαν» να ξανασηκωθούν και να γίνουν πάλι παραγωγικοί.
Το σχέδιο νόμου για τις αλλαγές τους πτωχευτικού κώδικα που έθεσε σε διαβούλευση η κυβέρνηση περιορίζεται κυρίως σε οριακές βελτιώσεις της προ-πτωχευτικής διαδικασίας ενώ είναι σε όλους γνωστό ότι τα σημαντικά προβλήματα παρουσιάζονται στην πτωχευτική εκκαθάριση, για την οποία δεν προτείνει κάτι ουσιαστικό.
Αντίθετα, οι προτεινόμενες παρεμβάσεις της Νέας Δημοκρατίας για τον πτωχευτικό κώδικα απλοποιούν και συγχωνεύουν πολλά από τα ενδιάμεσα στάδια της πτωχευτικής εκκαθάρισης.
Μέχρι σήμερα, αυτά τα ενδιάμεσα στάδια, έδιναν την ευκαιρία σε στρατηγικούς κακοπληρωτές να επιβραδύνουν μέχρι και 15 χρόνια την πτώχευσή τους εις βάρος των πιστωτών τους. Την ίδια στιγμή, χιλιάδες άλλοι εγκλωβίζονταν σε εταιρίες φαντάσματα χωρίς να έχουν δικαίωμα σε μία 2η ευκαιρία.
Στόχος της παρέμβασης είναι η διαδικασία ρευστοποίησης της πτωχευτικής περιουσίας και η εξόφληση των πιστωτών να ολοκληρώνεται εντός 24 μηνών. Παράλληλα, η παρέλευση τριετίας από την πτώχευση, να απαλλάσσει τον οφειλέτη από όλα τα χρέη του, εκτός εάν εν τω μεταξύ έχει διαπιστωθεί δόλος κατά την πτώχευση, ώστε να μπορεί να επανέλθει ταχύτερα στην οικονομική δραστηριότητα.
Η πρόταση του ΚΙΝΑΛ
Το Κίνημα Αλλαγής έχει προχωρήσει επίσης στην κατάθεση ολοκληρωμένων προτάσεων για την αντιμετώπιση του προβλήματος και την αναδιάρθρωση του Ιδιωτικού χρέους (των κόκκινων δανείων). Με προστασία των έντιμων δανειοληπτών και εξαίρεση από την όποια προστασία των στρατηγικών κακοπληρωτών.
Η πρότασή του περιλαμβάνει:
-Προστασία της Α’ κατοικίας των μικρών και μεσαίων δανειοληπτών.
-Πάγωμα των οφειλών των ευπαθών κοινωνικών ομάδων.
-Αναδιάρθρωση των Στεγαστικών Δανείων, με χωρισμό της οφειλής σε ενήμερη και παγωμένη. Η αποπληρωμή της ενήμερης οφειλής, θα συνεπάγεται αντίστοιχη διαγραφή της παγωμένης οφειλής.
-Οι οφειλές των επιχειρήσεων και των Ελεύθερων Επαγγελματιών, σε Τράπεζες και Δημόσιο θα περιέλθουν στη διαχείριση ειδικού πιστωτικού Ιδρύματος (Bad Bank), με δημόσια και ιδιωτικά κεφάλαια με σκοπό μία συγκροτημένη πολιτική αναδιάρθρωσης και επιβίωσης των επιχειρήσεων.
«Με τις προτεινόμενες διατάξεις» προστίθεται στην εισηγητική έκθεση του ΚΙΝΑΛ, «επιδιώκεται να αντιμετωπιστεί η εξαιρετικά επείγουσα ανάγκη συνέχισης τουλάχιστον έως το τέλος του 2019 του πλαισίου προστασίας της κύριας κατοικίας των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων που αιτούνται τη ρύθμιση των οφειλών τους δυνάμει του ν. 3869/2010 (Α΄ 130) εντός του οποίου μπορούν να ζητήσουν την εξαίρεση της κύριας κατοικίας τους από τη ρευστοποίηση της περιουσίας τους, που δεν ικανοποιήθηκε από την δίμηνη παράταση που θεσπίστηκε με της διατάξεις του άρθρου πρώτου της κυρούμενης Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου. Με τον τρόπο αυτό εξασφαλίζεται ικανή περίοδος και όχι μόνο ελάχιστες μέρες έως τις 28.2.2019 ώστε να ολοκληρωθεί η διαβούλευση με τους εμπλεκόμενους φορείς για τη θεσμοθέτηση του νέου πλαισίου που θα παρέχει επαρκές επίπεδο προστασίας σε οφειλέτες που τη χρειάζονται.»
Η πρόταση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας της Δημοκρατικής Συμπαράταξης για το συμπληρωματικό πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας έχει ήδη κατατεθεί από τις 13.11.2018 με το άρθρο 37 της Πρότασης Νόμου «Πρώτη δέσμη μέτρων οικονομικής ανάκαμψης και κοινωνικής δικαιοσύνης».
Η πρόταση του ΚΚΕ
Το ΚΚΕ από την πλευρά του υποστηρίζει ότι το «πραγματικό σχέδιο ΣΥΡΙΖΑ-τραπεζιτών είναι να ξεζουμίσουν εκατοντάδες χιλιάδες υπερχρεωμένα λαϊκά νοικοκυριά, για να αποπληρώσουν το μεγαλύτερο δυνατό μέρος των δανείων που έχουν λάβει για να αντιμετωπίσουν οι τράπεζες το πρόβλημα που έχουν με τα κόκκινα δάνεια». Σύμφωνα με το ΚΚΕ, τα κριτήρια στο σχέδιο που προωθείται αφήνουν εκτός ρύθμισης δεκάδες χιλιάδες περιπτώσεις, ενώ το «μεγάλο κόλπο» είναι ο όρος που αναφέρεται στο υπόλοιπο της οφειλής του δανειολήπτη το οποίο δεν πρέπει να ξεπερνά τα 130.000 ευρώ. Με αυτό τον τρόπο, υποστηρίζει το ΚΚΕ, μένουν ακάλυπτες χιλιάδες λαϊκές οικογένειες, ενώ σημειώνει ότι εξαλείφονται και τα όποια παραθυράκια είχαν απομείνει στον «νόμο Κατσέλη» για δικαστική προστασία από τους πλειστηριασμούς.
Όπως λένε στον Περισσό, εάν η κυβέρνηση ήθελε να προστατεύσει τους δανειολήπτες θα έκανε δεκτή την πρόταση νόμου που έχει καταθέσει το ΚΚΕ στη βουλή –και επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και επί ΝΔ- για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Το ΚΚΕ επισημαίνει την ανάγκη λήψης πραγματικών μέτρων ανακούφισης του λαού», ζητώντας μεταξύ άλλων: Απαγόρευση πλειστηριασμών για εργατική-λαϊκή κατοικία, διαγραφή κάθε είδους τόκων των χρεών των λαϊκών νοικοκυριών, μείωση 30% για επαγγελματικά δάνεια για ΕΒΕ-φτωχούς αγρότες, διαγραφή 50% των οφειλών για στεγαστικά δάνεια που δεν ξεπερνούν τις 200.000 ευρώ και για καταναλωτικά τις 30.000 ευρώ, κατάργηση του νόμου που απελευθερώνει τις κατασχέσεις.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το ΚΚΕ αναμένεται τις επόμενες ημέρες να προχωρήσει σε νέα νομοθετική πρωτοβουλία, καταθέτοντας τροπολογία για την προστασία της πρώτης κατοικίας και το αφορολόγητο.