«Τυχεροί» όσοι υπέβαλαν αιτήσεις στο πλαίσιο του Εξοικονομώ 2023, καθώς όλοι θα έχουν τελικά την ευκαιρία να ενταχθούν σε αυτό: Το Υπουργείο Ενέργειας αποφάσισε να «φουσκώσει» τον προϋπολογισμό και να δώσει την ευκαιρία στους πάντες να διεκδικήσουν δωρεάν κρατικό χρήμα που αγγίζει ακόμη και τα 21.000 ευρώ. Το ποσό θα αξιοποιηθεί προκειμένου οι δικαιούχοι να «θωρακίσουν» ενεργειακά την οικία τους. Βεβαίως, από εδώ και πέρα ακολουθεί μια συγκεκριμένη διαδικασία με «σφιχτά» χρονοδιαγράμματα, που «κρύβει» «παγίδες» οι οποίες φτάνουν ως και την «αποβολή» από το Πρόγραμμα.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Όπως έκανε λοιπόν γνωστό το Υπουργείο Ενέργειας, 31.549 αιτήσεις εντάσσονται ως καταρχήν επιλέξιμες στο πρόγραμμα Εξοικονομώ 2023. Πρόκειται για εκείνες οι οποίες κατατέθηκαν έως και την 15η Νοεμβρίου του 2023 (καταληκτική ημερομηνία υποβολής ένταξης). Λόγω αυτού του υψηλού ενδιαφέροντος από πλευράς νοικοκυριών, ο αρχικός προϋπολογισμός του προγράμματος αυξήθηκε σε 422.105.074 ευρώ (από 300.000.000 ευρώ). Ποσό, το οποίο καλύπτει το σύνολο των αιτήσεων που υποβλήθηκαν.
Η διαδικασία μετά την απόφαση για υπαγωγή στο Πρόγραμμα
Μετά τις αποφάσεις για υπαγωγή των αιτήσεων των ωφελουμένων στο πρόγραμμα, μέσω του πληροφοριακού συστήματος υποβολής, αποστέλλεται στον Ωφελούμενο εξατομικευμένη επιστολή, με όλα τα δηλωθέντα στην αίτηση στοιχεία, στην οποία περιλαμβάνεται σαφής και αναλυτική περιγραφή του προς εκτέλεση έργου, του χρονοδιαγράμματος, του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού και του ποσοστού επιχορήγησης (απόφαση υπαγωγής).
Σε περίπτωση δανείου ο Ωφελούμενος θα ενημερώνεται για την υποχρέωση έναρξης της διαδικασίας της υπογραφής της δανειακής σύμβασης (όπου απαιτείται).
Η υπογραφή της δανειακής σύμβασης ολοκληρώνεται έως και ενενήντα (90) ημέρες από την ενημέρωση του Ωφελουμένου για την έκδοση της απόφασης Υπαγωγής του έργου.
Σε περίπτωση, όπου το ανωτέρω διάστημα παρέλθει άπρακτο με ευθύνη του Ωφελουμένου, κινείται η διαδικασία τροποποίησης του χρηματοδοτικού σχήματος και ο Ωφελούμενος θα κληθεί να καλύψει την ιδιωτική Συμμετοχή με Ίδια Κεφάλαια εάν το επιθυμεί, ειδάλλως η αίτηση θα οδηγείται σε απένταξη.
Οι συνεργαζόμενοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί ενημερώνονται μέσω του πληροφοριακού συστήματος για τις αποφάσεις υπαγωγής.
Σε κάθε περίπτωση, ο Ωφελούμενος έχει τη δυνατότητα δήλωσης υπαναχώρησης από την Υπαγωγή, μέσω του πληροφοριακού συστήματος του Προγράμματος.
Ως ημερομηνία έναρξης υλοποίησης του έργου λαμβάνεται η ημερομηνία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής.
Επισημαίνεται ότι ο Φορέας Υλοποίησης, βάσει των στοιχείων και δικαιολογητικών που προσκομίζονται από τους Ωφελούμενους, δύναται να διενεργήσει σε οποιοδήποτε στάδιο (και σε κάθε περίπτωση πριν την καταβολή των τελικών ωφελημάτων) τους απαραίτητους διοικητικούς ελέγχους για τη διαπίστωση, βάσει των υποβαλλόμενων δικαιολογητικών της τήρησης του συνόλου των όρων και προϋποθέσεων του Προγράμματος.
Πότε πιστώνεται στον λογαριασμό η επιχορήγηση
Εάν από τους ανωτέρω ελέγχους διαπιστωθεί αναντιστοιχία των στοιχείων των δικαιολογητικών με την απόφαση υπαγωγής και τους όρους του Προγράμματος θα γίνεται ανάκληση της απόφασης υπαγωγής από τον Φορέα Υλοποίησης και θα επέρχονται οι προβλεπόμενες κυρώσεις. Στις περιπτώσεις που, απαιτείται η υποβολή έντυπων εγγράφων στον Φορέα Υλοποίησης, ο Φορέας Υλοποίησης ψηφιοποιεί τα υποβληθέντα έγγραφα και τα αναρτά στο Πληροφοριακό Σύστημα.
Για τις ανάγκες του Προγράμματος απαιτείται η δήλωση στο Πρόγραμμα τραπεζικού λογαριασμού εξυπηρέτησης της επιχορήγησης, όπου τα ποσά της άμεσης ενίσχυσης που θα διακινούνται είναι «ακατάσχετα» και δεσμευμένα για το σκοπό του Προγράμματος.
Στην περίπτωση της κάλυψης της ιδιωτικής συμμετοχής με τραπεζικό δανεισμό, ο λογαριασμός εξυπηρέτησης δανείου δύναται να χρησιμοποιείται και ως λογαριασμός εξυπηρέτησης επιχορήγησης.
Αν οι λογαριασμοί εξυπηρέτησης δανείου και επιχορήγησης είναι διαφορετικοί, αυτοί θα πρέπει να τηρούνται υποχρεωτικά στην ίδια τράπεζα.
Μετά την Υπαγωγή του Ωφελουμένου στο Πρόγραμμα, ανεξαρτήτως του τρόπου κάλυψης της Ιδίας Συμμετοχής (Ίδια Κεφάλαια / Δάνειο), θα πιστώνεται στον τραπεζικό λογαριασμό εξυπηρέτησης της επιχορήγησης του Ωφελουμένου το 70% της προβλεπόμενης επιχορήγησης όπως έχει προσδιοριστεί στην απόφαση Υπαγωγής.
Για την έναρξη των εργασιών υλοποίησης του έργου, ο Ωφελούμενος οφείλει να εξασφαλίσει τις απαιτούμενες άδειες / εγκρίσεις που προβλέπονται από τις κείμενες διατάξεις.
Μετά την απόφαση Υπαγωγής παρέχεται η δυνατότητα στον Ωφελούμενο να χρησιμοποιήσει την προκαταβολή επιχορήγησης.
Για την χρήση της προκαταβολής επιχορήγησης η οποία θα βρίσκεται δεσμευμένη στον τραπεζικό λογαριασμό εξυπηρέτησης του, ο Ωφελούμενος θα πρέπει υποχρεωτικά να έχει διακινήσει πρώτα τα ίδια κεφάλαια ή/και την προβλεπόμενη προκαταβολή (70%) του δανείου.
Σε περίπτωση κάλυψης της ιδιωτικής συμμετοχής με Ίδια Κεφάλαια, αυτά θα πρέπει να διακινηθούν υποχρεωτικά μέσω τραπεζικού συστήματος στους αναδόχους/προμηθευτέςτης επιλογής του Ωφελουμένου με δική του ευθύνη και μέριμνα και τα σχετικά αποδεικτικά πληρωμής να υποβληθούν για έλεγχο. Ο Ωφελούμενος είναι υπεύθυνος γιατο ύψος και την κατανομή της προκαταβολής.
Με την διαπίστωση της καταβολής των Ιδίων κεφαλαίων, ο Ωφελούμενος θα μπορεί να κατανείμει μέσω του πληροφοριακού συστήματος και του λογαριασμού εξυπηρέτησης επιχορήγησης ως το 70%τηςεπιχορήγησής του.
Σε περίπτωση κάλυψης της ιδιωτικής συμμετοχής με δάνειο, μετά την υπογραφή της δανειακής σύμβασης, θα πρέπει να γίνει, υποχρεωτικά μέσω του πληροφοριακού συστήματος, η κατανομή και εκταμίευση προκαταβολής ποσού που αντιστοιχεί στο70%του ύψους του δανείου.
Με την εκτέλεση της προκαταβολής δανείου, ο Ωφελούμενος θα μπορεί να κατανείμει ως το 70% της επιχορήγησής του. Οι προκαταβολές του δανείου και της επιχορήγησης καταβάλλονται στους λογαριασμούς των καταχωρημένων προμηθευτών/αναδόχων κατόπιν σχετικής εντολής-εξουσιοδότησης προς το Χρηματοπιστωτικό Οργανισμό που έχει καταχωρίσει ο Ωφελούμενος στο πληροφοριακό σύστημα.
Τα ανωτέρω ποσά είναι ακατάσχετα, στα πλαίσια τήρησης του άρθρου 22 Κανονισμού(ΕΕ) 241/2021. Τα εν λόγω ποσά είναι δεσμευμένα για την πληρωμή προμηθευτών/αναδόχων/κ.λπ.
Η προθεσμία για την ολοκλήρωση του έργου
Εντός χρονικού διαστήματος δώδεκα (12) μηνών από την ημερομηνία έκδοσης της Απόφασης Υπαγωγής, θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το σύνολο του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου, ήτοι
• η υλοποίηση του συνόλου των παρεμβάσεων
• η διενέργεια της 2 ης ενεργειακής επιθεώρησης και η εξόφληση αυτής,
• η έκδοση παραστατικών τυχόν μελετών ή/και συμβουλευτικών υπηρεσιών,
• η καταχώρηση στο πληροφοριακό σύστημα της πρώτης δήλωσης πιστοποίησης για την ολοκλήρωση του έργου επισυνάπτοντας τα απαιτούμενα παραστατικά δαπανών και τα λοιπά δικαιολογητικά.
Δεν είναι δυνατή η ολοκλήρωση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου μετά τις 30/06/2025, που αποτελεί την ημερομηνία λήξης επιλεξιμότητας υποβαλλόμενων δαπανών.
Το σύνολο των δαπανών των εξοφλημένων και των επί πιστώσει παραστατικών θα αποτελεί το τελικό κόστος του έργου. Σε περίπτωση τροποποίησης των παρεμβάσεων που θα υλοποιηθούν από αυτές που έχουν δηλωθεί κατά το στάδιο πρότασης παρεμβάσεων, κατά την ολοκλήρωση θα δηλωθούν μόνον οι παρεμβάσεις που πραγματικά υλοποιήθηκαν και στην υποκατηγορία που πραγματικά ανήκουν.
Η «παγίδα» της δεύτερης Ενεργειακής Επιθεώρησης
Μετά την υλοποίηση του συνόλου των παρεμβάσεων διενεργείται η δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση (Β’ ΠΕΑ). Επισημαίνεται ότι ο Ενεργειακός Επιθεωρητής που θα διενεργήσει τη δεύτερη ενεργειακή επιθεώρηση και κατόπιν θα εκδώσει το Β’ ΠΕΑ θα πρέπει να είναι υποχρεωτικά διαφορετικός από τον Ενεργειακό Επιθεωρητή που έχει εκδώσει το Α’ ΠΕΑ. Η διαδικασία επιλογής θα γίνεται με ευθύνη και αρμοδιότητα του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.) κατόπιν δημόσιας κλήρωσης, κατά την οποία θα τηρείται η σχετική νομοθεσία περί ασυμβίβαστου των Ενεργειακών Επιθεωρητών.
Για την πιστοποίηση του συνόλου του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου, ο Ενεργειακός Επιθεωρητής, για τη διενέργεια της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης ελέγχει τα πιστοποιητικά των υλικών και συστημάτων, που χρησιμοποιήθηκαν για τις παρεμβάσεις, έτσι ώστε να πιστοποιηθεί η συμβατότητά τους με τις προδιαγραφές του Κ.ΕΝ.Α.Κ. και του Προγράμματος.
Με το Β’ ΠΕΑ που καταχωρείται στο Πρόγραμμα θα πρέπει να διαπιστώνεται η επίτευξη του ελάχιστου ενεργειακού στόχου όπως αναφέρεται στο Κεφάλαιο 3, για την κατ΄ελάχιστον αναβάθμιση κατά τρεις (3) ενεργειακές κατηγορίες, σε σχέση με την κατάταξη στο Α’ ΠΕΑ, η οποία διασφαλίζει την Εξοικονόμηση Πρωτογενούς Ενέργειας σε ποσοστό άνω του 30%.
Σε περίπτωση όπου η επιτευχθείσα εξοικονόμηση ενέργειας είναι μικρότερη από το ενενήντα τοις εκατό (90%) από την εκτιμώμενη εξοικονόμησης ενέργειας του Α’ ΠΕΑ, τότε για κάθε ποσοστιαία μονάδα και μέχρι και το εβδομήντα τοις εκατό (70%) από την εκτιμώμενη εξοικονόμησης ενέργειας του Α’ ΠΕΑ, το ποσοστό επιχορήγησης θα μειώνεται αντίστοιχα κατά μισή (0,5) ποσοστιαία μονάδα, και το ποσό που προκύπτει θα αντιστοιχεί σε ίδια κεφάλαια του Ωφελουμένου.
Αν η επιτευχθείσα εξοικονόμηση ενέργειας είναι μικρότερη από το εβδομήντα τοις εκατό (70%) από την εκτιμώμενη εξοικονόμησης ενέργειας του Α’ ΠΕΑ, τότε δεν θα γίνεται δεκτή η υποβολή δήλωσης πιστοποίησης για την ολοκλήρωση του έργου. Στην περίπτωση αυτή ο Ωφελούμενος διατηρεί τη δυνατότητα για επιπλέον παρεμβάσεις εξοικονόμησης και να καταχωρήσει Β’ ΠΕΑ με επιτευχθείσα εξοικονόμηση ενέργειας που θα εντάσσεται στα άνω ενεργειακά όρια.
στο 