Η διαδικασία και τα “ψιλά γράμματα” της ρύθμισης χρεών προς τα Ταμεία

Θα απευθύνεται σε ενεργούς και µη ενεργούς, εκτός από όσους εντάχθηκαν στον εξωδικαστικό συµβιβασµό. Στόχος είναι να δοθεί µια τελευταία ευκαιρία τακτοποίησης µε σηµαντικά οφέλη σε όλους. Το πλήρες πακέτο των 120 δόσεων θα παίρνουν όλοι οι ελεύθεροι επαγγελµατίες και αυτοαπασχολούµενοι µε νέα επανυπολογισµένη οφειλή άνω των 6.000 ευρώ όπως και οι αγρότες µε οφειλή άνω των 3.600 ευρώ.

Οι υπόλοιποι θα ρυθµίζουν σε προοδευτικά λιγότερες δόσεις, αφού στη ρύθµιση αναµένεται να υπάρχει πλαφόν ελάχιστης µηνιαίας δόσης στα 50 ευρώ για τους ασφαλισµένους σε πρ. ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ και στα 30 ευρώ για τους αγρότες. Προσοχή, τα εν λόγω όρια χρέους ισχύουν µετά τον επανυπολογισµό παλαιών οφειλών και προσαυξήσεων, που θα οδηγεί σε συνολικό κούρεµα της οφειλής έως 70%. Σύµφωνα µε πληροφορίες, στη νέα ρύθµιση θα µπορούν να εντάσσονται όλα τα βεβαιωµένα χρέη των µη µισθωτών έως και το 2018 ανεξάρτητα από τη χρονολογία γέννησής τους. Θα επανυπολογίζονται, όµως, τα χρέη της περιόδου 2002-2016 για τα οποία υπάρχουν ψηφιακά δεδοµένα των δηλούµενων ετήσιων εισοδηµάτων στο σύστηµα Τaxis της ΑΑ∆Ε. Επίσης θα επανυπολογίζονται οι προσαυξήσεις, οι οποίες ακολούθως θα κουρεύονται κατά 85%.

• Θα επανυπολογίζονται οι οφειλές της περιόδου 2002-2016, ενώ η ελάχιστη µηνιαία πληρωµή για ελεύθερους επαγγελµατίες και αυτοαπασχολούµενους θα είναι 50 ευρώ και για αγρότες 30 ευρώ

Ολοι θα έχουν δυνατότητα να ρυθµίσουν σε έως 120 δόσεις ανεξάρτητα από το ύψος της οφειλής τους και από άλλα κριτήρια. Ο µόνος «κόφτης» των δόσεων θα είναι το ποσό της ελάχιστης δόσης που αναµένεται να τεθεί στα 50 ευρώ για τους προερχόµενους από ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ και στα 30 ευρώ για τους προερχόµενους από τον πρ. ΟΓΑ.

Ο µηχανισµός

Ο απλός µηχανισµός της νέας ρύθµισης θα ενεργοποιείται µε 5 γρανάζια:

1. Το µέρος της οφειλής που αφορά στην περίοδο πριν από το 2002 θα διαχωρίζεται σε βασική οφειλή και σε προσαυξήσεις. Η βασική οφειλή αυτής της περιόδου δεν θα επανυπολογίζεται.
2. Το µέρος της οφειλής που αφορά στην περίοδο 2002- 2016 θα διαχωρίζεται σε βασική οφειλή και σε προσαυξήσεις. Η βασική οφειλή θα επανυπολογίζεται µε βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδηµα που δήλωνε ο οφειλέτης την επίµαχη περίοδο δηµιουργίας της οφειλής (µε ποσοστιαίες εισφορές για σύνταξη ΕΦΚΑ και υγεία ΕΟΠΥΥ). Ως αποτέλεσµα του επανυπολογισµού, η βασική οφειλή θα «κουρεύεται» ακόµη και πάνω από 50%. Επί της νέας οφειλής θα επανυπολογίζονται και οι προσαυξήσεις.
3. Το µέρος της οφειλής που αφορά στο 2017 και στα βεβαιωµένα χρέη του 2018 θα διαχωρίζεται σε βασική οφειλή και σε προσαυξήσεις.
4. Τα τρία µέρη της βασικής οφειλής θα προστίθενται ώστε να προκύπτει η νέα βασική οφειλή. Οι νέες επανυπολογισµένες προσαυξήσεις θα κουρεύονται κατά 85%
5. Η νέα συνολική οφειλή θα επιµερίζεται σε έως 120 δόσεις για όλους µε ελάχιστο ποσό δόσης τα 30 ευρώ για τους αγρότες και τα 50 ευρώ για τους υπόλοιπους. Οσοι δεν ενταχθούν στη ρύθµιση, που θα είναι η τελευταία ευκαιρία τακτοποίησης, θα βρίσκονται στην πρώτη προτεραιότητα του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών για αναγκαστικά µέτρα. Προσοχή, η αποδοχή του επανυπολογισµού, που θα συνεπάγεται και κούρεµα συντάξιµων αποδοχών -των αποδοχών δηλαδή που µπαίνουν στον υπολογισµό για το τελικό ποσό της σύνταξης- θα είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη στη ρύθµιση. ∆εν θα επιτρέπεται δηλαδή ένταξη στη ρύθµιση χωρίς συναίνεση για τον επανυπολογισµό. Στη νέα ρύθµιση θα εντάσσονται και οφειλές στο ΕΤΕΑΕΠ από απλήρωτες εισφορές επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών, πιθανότατα χωρίς επανυπολογισµό αλλά µε βάση το αρχικό ποσό της εισφοράς. Προσοχή, εξετάζεται το ενδεχόµενο να τεθούν ρήτρες προστασίας, όπως για παράδειγµα να µην µπορεί να ενταχθεί στον επανυπολογισµό και τη ρύθµιση των 120 δόσεων κάποιος που είναι ήδη σε ρύθµιση οφειλών και την απολέσει.Η ένταξη στη νέα ρύθµιση των 120 δόσεων θα ολοκληρώνεται µε τρία κλικ. Στόχος όλων των εµπλεκόµενων υπηρεσιών είναι η διαδικασία να αποδειχθεί όσο το δυνατόν απλούστερη γίνεται, ώστε να ενταχθούν όσο το δυνατόν περισσότεροι οφειλέτες. Το νέο σχήµα θα απευθύνεται δυνητικά σε όλους τους ενεργούς και ανενεργούς επαγγελµατίες και αγρότες, συνολικά 900.000 µη µισθωτούς (550.000 πρ. ΟΑΕΕ, 335.000 πρ. ΟΓΑ και 17.000 πρ. ΕΤΑΑ), καθώς δεν θα ισχύουν εισοδηµατικά και περιουσιακά κριτήρια. Για ορισµένο διάστηµα Η διαδικασία ένταξης στη ρύθµιση του επανυπολογισµού θα τρέξει για ορισµένο χρονικό διάστηµα και όχι επ’ αόριστον, πιθανότατα για ένα 3µηνο αρχικά.

Τα τρία κλικ

Η διαδικασία θα είναι ως εξής:

1. Αίτηση του ασφαλισµένου οφειλέτη σε ηλεκτρονική πλατφόρµα που θα αναπτυχθεί γι’ αυτό τον σκοπό. Με τον ΑΦΜ και τον ΑΜΚΑ του ο οφειλέτης θα µπορεί να βλέπει κατ’ αρχάς το ακριβές ποσό της οφειλής του και να αιτείται τον επανυπολογισµό της.
2. Σε συγκεκριµένο και σύντοµο χρόνο -για παράδειγµα σε 48 ώρες- η οφειλή του θα επανυπολογίζεται µε βάση το νέο σύστηµα ώστε να προκύπτει το νέο ποσό οφειλής µε βάση τη νέα επανυπολογισµένη βασική οφειλή και τις κουρεµένες προσαυξήσεις.
3. Ο οφειλέτης θα λαµβάνει γνώση µέσω της πλατφόρµας για το νέο ποσό οφειλής µετά τον επανυπολογισµό και το πλήθος των δόσεων που προκύπτουν βάσει των ελάχιστων ποσών µηνιαίας δόσης. Εφόσον συναινεί στον επανυπολογισµό -που συνεπάγεται και κούρεµα συντάξιµου µισθού- θα εντάσσεται αυτόµατα στη ρύθµιση.

Απεγκλωβισµός

Μέσω της νέας ρύθµισης εκτιµάται πως θα απεγκλωβιστούν περίπου 80.000 µη µισθωτοί άνω των 62 ετών, οι οποίοι δεν µπορούν να πάρουν σύνταξη σήµερα λόγω οφειλών. Πρόκειται για ελεύθερους επαγγελµατίες και αγρότες οι οποίοι πλήρωναν εισφορές για αρκετά χρόνια αλλά έχουν παράλληλα συσσωρεύσει και αρκετά χρέη. Οι 50.000 από αυτούς είναι πρώην ελεύθεροι επαγγελµατίες του ΟΑΕΕ ηλικίας 62 ετών και άνω και οφείλουν σωρευτικά περίπου 3 δισ. Στην ίδια µοίρα είναι και 30.000 αγρότες µε ληξιπρόθεσµες ασφαλιστικές οφειλές ύψους 300 εκατ. ευρώ. Υπενθυµίζεται πως οι ελεύθεροι επαγγελµατίες που ασφαλίζονταν σε ΟΑΕΕ και οφείλουν πάνω από 20.000 ευρώ (ΟΑΕΕ) δεν µπορούν να συνταξιοδοτηθούν αν δεν αποπληρώσουν το επιπλέον ποσό µέχρι τις 20.000. Το ίδιο συµβαίνει µε τους ασφαλισµένους στο πρώην ΕΤΑΑ αν οφείλουν πάνω από 15.000 ευρώ ή τους αγρότες του πρώην ΟΓΑ αν οφείλουν πάνω από 4.000 ευρώ.

Επανυπολογισµός

Ο επανυπολογισµός για τους 560.000 οφειλέτες από πρώην ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ θα αλλάξει ριζικά ένα ογκώδες χαρτοφυλάκιο χρεών που υπολογίστηκαν στη βάση τεκµαρτών και όχι πραγµατικών εισοδηµάτων. Τα παλαιά χρέη που είχαν γεννηθεί έως 31 ∆εκεµβρίου 2016 θα υπολογιστούν εκ νέου µε το καινούργιο σύστηµα, δηλαδή µε βάση το πραγµατικό φορολογητέο εισόδηµα που δήλωνε στην Εφορία ο οφειλέτης, τη χρονική περίοδο κατά την οποία δηµιουργήθηκαν τα χρέη. ∆εδοµένου ότι τα ψηφιακά δεδοµένα της ΑΑ∆Ε µέσω Τaxis φτάνουν έως το 2002, στο επίκεντρο µπαίνουν τα χρέη της 15ετίας 2002-2016.

Τα χρέη της εν λόγω περιόδου, άλλωστε, είναι κρίσιµα και για έναν άλλο λόγο: διαµορφώνουν τον συντάξιµο µισθό που είναι η βάση υπολογισµού της σύνταξης. Υπενθυµίζεται πως οι µισθοί-εισοδήµατα πριν το 2002 δεν λαµβάνονται υπόψη για τον υπολογισµό της ανταποδοτικής σύνταξης. Αλλωστε οι οφειλές πριν το 2001 είχαν υπολογιστεί σε δραχµές. Αν για τεχνικούς λόγους δεν είναι δυνατό να ανασυρθούν τα εισοδήµατα της 14ετίας 2002-2016 για όλους, δεν αποκλείεται ο επανυπολογισµός να γίνει τελικά µε βάση την ελάχιστη εισφορά του 2017. Σε κάθε περίπτωση, κατά τη διαδικασία του επανυπολογισµού θεωρείται σχεδόν βέβαιο πως η µεγάλη πλειοψηφία θα πέσει ούτως ή άλλως στην ελάχιστη εισφορά, λόγω χαµηλών δηλωµένων εισοδηµάτων.

Αυτό σηµαίνει πως για όσους είχαν έως 7.032 ευρώ τον χρόνο καθαρό εισόδηµα, το χρέος θα επανυπολογιστεί στα 158 ευρώ τον µήνα για τους προερχόµενους από πρ. ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ για οφειλές σε ΕΦΚΑ και ΕΟΠΥΥ. Πιθανό θεωρείται οι αγρότες να ενταχθούν στη ρύθµιση χωρίς επανυπολογισµό των οφειλών τους. Θα µπορούν όµως να καρπώνονται το κούρεµα 85% των προσαυξήσεων και τις 120 δόσεις µε ελάχιστο ποσό τα 30 ευρώ τον µήνα. Ο επανυπολογισµός των οφειλόµενων εισφορών θα έχει επιπτώσεις στον συντάξιµο µισθό, που είναι η βάση υπολογισµού της σύνταξης. Εκτός από τη βασική οφειλή θα επανυπολογίζονται και οι προσαυξήσεις επί της νέας βασικής οφειλής. Οπως εξηγούν ειδικοί, το κούρεµα 85% δεν θα αφορά τις προσαυξήσεις που βαραίνουν την παλαιά οφειλή αλλά τις νέες επανυπολογισµένες. ∆ηλαδή οι αναδροµικές προσαυξήσεις, όπως προκύπτουν µε βάση τη νέα οφειλή, θα κουρεύονται 85%, κάτι που θα οδηγεί σε µεγαλύτερη ωφέλεια.

Παραδείγματα

Ασφαλισµένος βιοτέχνης έχει οφειλή στον ΟΑΕΕ 72 µήνες (36 µήνες στην 6η ασφαλιστική κλάση και 36 µήνες στην 7η) για την περίοδο 2011-2015. Οι οφειλόµενες εισφορές είναι 31.270€ και οι προσαυξήσεις 9.620€, συνολικά 40.890€.

• Με τον επανυπολογισµό ο ασφαλισµένος θα καταβάλει 11.376€ για τις οφειλόµενες εισφορές και για τις προσαυξήσεις 1.443€. Συνολικά 12.819€: µείωση 68% της αρχικής οφειλής του.

Ασφαλισµένος έµπορος έχει οφειλή στον ΟΑΕΕ 36 µήνες στην 4η ασφαλιστική κλάση για την περίοδο 2012-2014. Οι οφειλόµενες εισφορές είναι 8.408€ και οι προσαυξήσεις 5.036€, συνολικά 13.445€.

• Με τον επανυπολογισµό ο ασφαλισµένος θα καταβάλει για τις οφειλόµενες εισφορές 5.688€ και για τις προσαυξήσεις 755€. Συνολικά 6.433€: µείωση 52% της αρχικής οφειλής του.