«Ζωντανεύει» ξανά η στεγαστική κοινωνική πολιτική για νέα ζευγάρια, χαμηλόμισθους και
άνεργους με τη χορήγηση φθηνών έως και άτοκων δανείων για την ανέγερση ή την
αγορά κατοικιών. Δηλ. θα δίνονται φθηνά σπίτια. Ο «νέος ΟΑΕΔ» στο πλαίσιο της στεγαστικής του πολιτικής θα
ενεργοποιήσει και την κατασκευή, ανακατασκευή και παραχώρηση-ενοικίαση
κατοικιών με συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ). Μια λειτουργία που
κινείται στα πρότυπα του ΟΕΚ που έπαψε να λειτουργεί το 2012 επί Μνημονίων.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Σε επανεκκίνηση της «παγωμένης» για μια
δεκαετία στεγαστικής πολιτικής που θα δίνει έμφαση στα νέα ζευγάρια για την
απόκτηση στέγης με ευνοϊκές προϋποθέσεις και πάντως με πολύ πιο ελκυστικούς
όρους από αυτούς των τραπεζών, προχωρά ο «νέος ΟΑΕΔ» όπως προκύπτει από το
σχετικό νομοσχέδιο που έχει κατατεθεί στη Βουλή.
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο για τα «φθηνά σπίτια»
Ο ΟΑΕΔ, που μετονομάζεται σε Δημόσια
Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), θα
παρέχει μεταξύ άλλων και φθηνά σπίτια σε νέα ζευγάρια, μισθωτούς, ανέργους αλλά
και νέους, δάνεια και επιδότηση ενοικίου.
Όπως προκύπτει παράλληλα με τις ρυθμίσεις για
τη βασική λειτουργία του Οργανισμού, που
παραμένει η υλοποίηση πολιτικών για την ενίσχυση της απασχόλησης και η μέριμνα
για τους ανέργους, ο νέος ΟΑΕΔ – ΔΥΠΑ, μέσω
του νομοσχεδίου που κατατέθηκε στη Βουλή και αναμένεται να ψηφιστεί τις
επόμενες ημέρες, θα υλοποιεί
στεγαστικές πολιτικές, με αιχμή τους νέους.
Μάλιστα, παρότι το αποθεματικό που υπάρχει
στον ΟΑΕΔ, ύψους 1,5 με 2 δισ. ευρώ, έχει δημιουργηθεί από εισφορές εργαζομένων
και εργοδοτών (για τους οποίους η εισφορά έχει πλέον καταργηθεί), το υπουργείο
Εργασίας εισάγει μια καινοτομία στο νομοσχέδιο.
Εντάσσει στους δικαιούχους στεγαστικής
συνδρομής και τους νέους, εκτός από τους μισθωτούς και τους ανέργους.
Ήδη ο ΟΑΕΔ θα σχεδιάζει εναλλακτικές
πολιτικές στέγασης, ενώ βάσει των διατάξεων του νομοσχεδίου θα ενεργοποιήσει
και την κατασκευή,
ανακατασκευή και παραχώρηση-ενοικίαση κοινωνικών κατοικιών με συμπράξεις
δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), την επιδότηση ενοικίου καθώς και την
επιχορήγηση για την απόκτηση πρώτης κατοικίας με επιδοτούμενα δάνεια.
Συγκεκριμένα, εισάγονται
ρυθμίσεις που διευκολύνουν τόσο την απόκτηση/ανέγερση ακινήτων που θα διατεθούν
για τη στέγαση εργαζόμενων, ανέργων και των οικογενειών τους, όσο και την
αξιοποίηση της περιουσίας του νέου ΟΑΕΔ – ΔΥΠΑ, για την
αύξηση των εσόδων.
Στο πλαίσιο αυτό άλλωστε, επεκτείνονται
οι αρμοδιότητες της ΔΥΠΑ, έτσι ώστε πέρα από την κάλυψη των στεγαστικών αναγκών
του εργατικού δυναμικού, να μπορεί η ΔΥΠΑ να ασχοληθεί και με τις
στεγαστικές ανάγκες των νέων, μέσω της
χορήγησης παροχών και της υλοποίησης σχετικών προγραμμάτων.
Ποιες θα είναι οι παροχές και οι δικαιούχοι «φθηνών» κατοικιών
Σύμφωνα με τις έως τώρα πληροφορίες, στον
σχεδιασμό του ΟΑΕΔ, εξετάζονται η
παραχώρηση, με συμβολικό ενοίκιο και άτοκο δάνειο, κατοικιών σε
νέα ζευγάρια που ξεκινούν τη ζωή τους, αλλά και την επιδότηση ενοικίου και τη
χορήγηση χαμηλότοκων ή ακόμη και άτοκων δανείων για αγορά ή επισκευή
κατοικιών σε ανέργους, μισθωτούς αλλά και νέους.
Είναι στην πράξη, μια προσπάθεια
επανεκκίνησης της στεγαστικής πολιτικής, που έχει «παγώσει» εδώ και σχεδόν 10
χρόνια, όταν εν μέσω μνημονιακών πολιτικών, καταργήθηκαν οι Οργανισμοί
Εργατικής Κατοικίας και Εργατικής Εστίας.
Έμφαση θα δοθεί στους εργαζόμενους, στους
νέους και στα νέα ζευγάρια, στο πλαίσιο
της στήριξης της οικογένειας και της καταπολέμησης του δημογραφικού προβλήματος.
Τα εργαλεία για την υλοποίηση του σχεδιασμού
αυτού περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή.
Στόχος της κυβέρνησης είναι, με τη χρήση νέων
εργαλείων, όπως η συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, η αγορά νέων κατοικιών και
η παραχώρησή τους, με συμβολικό ενοίκιο και χαμηλότοκο ή άτοκο δάνειο σε νέους
και νέα ζευγάρια που ξεκινούν τη ζωή τους.
Ποιοι θα είναι οι άξονες της νέας στεγαστικής πολιτικής
Προωθείται ταυτόχρονα η αξιοποίηση της
υπάρχουσας ακίνητης περιουσίας του ΟΑΕΔ, ενώ θα «τρέχουν» και πολιτικές
επιδότησης ενοικίου με διεύρυνση των δικαιούχων, αλλά και η χορήγηση δανείων με
προνομιακούς όρους για την αγορά νέων κατοικιών ή την επισκευή τους.
Αποθεματικό ύψους 1,5 δισ. με 2 δισ. ευρώ από τον
Ενιαίο Λογαριασμό για την Εφαρμογή Κοινωνικής Πολιτικής (ΕΛΕΚΕΠ) θα μπορεί να
χρησιμοποιηθεί με μεγαλύτερη ευελιξία για δράσεις όπως:
- Αγορά ή αξιοποίηση ακινήτων σε
συνεργασία με ιδιώτες, προκειμένου
στη συνέχεια αυτά να διατεθούν σε εργαζόμενους. - Κατασκευή νέων κατοικιών σε
ιδιόκτητα ή νέα οικόπεδα και η διάθεσή τους με συγκεκριμένα κριτήρια και χαμηλό
αντίτιμο σε εργαζόμενους και ανέργους. - Χορήγηση χαμηλότοκων ή άτοκων
δανείων για την
αγορά πρώτης κατοικίας. - Χορήγηση αντίστοιχων δανείων για
την επισκευή πρώτης κατοικίας. - Επιδότηση ενοικίου σε
ευρύτερες ομάδες πολιτών, πιθανότατα και νέους.
Πώς θα λειτουργεί το νέο σύστημα
Στο σχέδιο νόμου περιλαμβάνεται επίσης η
δυνατότητα του νέου ΟΑΕΔ (ΔΥΠΑ) να μισθώνει ακίνητά του,
τα οποία δεν προορίζονται για άμεση στεγαστική συνδρομή των δικαιούχων, προς
οικονομικούς φορείς που έχουν εμπειρία διαχείρισης και ανάπτυξης ακινήτων, με
σκοπό την αύξηση των εσόδων, τα οποία στη συνέχεια θα προωθηθούν προς την
ενίσχυση στεγαστικών πολιτικών.
Μάλιστα, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις
μακροχρόνιας μίσθωσης, προβλέπεται ακόμη και ποσοστό επί των εσόδων που
αποφέρει στον ιδιώτη εκμισθωτή η εκμετάλλευση του ακινήτου.
Προβλέπεται επίσης και η δυνατότητα του
ιδιώτη να οικοδομήσει με δικές του δαπάνες το ακίνητο και στη συνέχεια η ΔΥΠΑ
να λάβει μέρος από τα διαμερίσματα ως αντιπαροχή, προκειμένου
να τα διαθέσει στους δικαιούχους των παροχών.
Με το σχέδιο νόμου δίνεται και η δυνατότητα
στη ΔΥΠΑ να αποκτά αδόμητα και δομημένα ακίνητα, όπως και να συμπράττει με
δημόσιους ή ιδιωτικούς φορείς για την ανέγερση ακινήτων που στη συνέχεια θα τα
διαθέτει στους δικαιούχους.
Σύμφωνα με πληροφορίες, η αρχή θα γίνει με
την ήδη
υπάρχουσα ακίνητη περιουσία του ΟΑΕΔ, ήτοι 200 οικόπεδα, 100 κτήρια (άλλα
αχρησιμοποίητα κι άλλα μερικώς αξιοποιημένα) καθώς και 100 κενά καταστήματα που
υπάρχουν σε συγκροτήματα εργατικών κατοικιών.
Εντός του επόμενου διαστήματος θα γίνει η
πλήρης καταμέτρηση και αξιολόγηση των ακινήτων, προκειμένου στη συνέχεια, με
την πρόσληψη ειδικού συμβούλου, να αποφασιστεί ο τρόπος αξιοποίησής τους.
Κάποια από αυτά δεν αποκλείεται να
επισκευαστούν και να διατεθούν άμεσα σε νέους δικαιούχους.
Ακόμη δεν έχουν «κλειδώσει» τα κριτήρια
επιλογής των δικαιούχων και τα
ακριβή χρηματοδοτικά εργαλεία που θα χρησιμοποιηθούν.
Αυτό που προκύπτει πάντως από τις αρχικές
τοποθετήσεις κυβερνητικών στελεχών είναι ότι θα χρησιμοποιηθεί η διεθνής
εμπειρία, όπου για παράδειγμα νεόδμητα διαμερίσματα τα οποία αγοράστηκαν
χτισμένα, διατίθενται σε νέα ζευγάρια, με χαμηλό ενοίκιο και χαμηλότοκο ή άτοκο
δάνειο, το οποίο αποπληρώνεται κατά τη λήξη της μίσθωσης.
Επίσης, στις σκέψεις είναι να μην επενδύει ο
ΟΑΕΔ – ΔΥΠΑ σε
κατασκευαστικά προγράμματα αλλά, κατά κύριο λόγο, να αγοράζει έτοιμα
διαμερίσματα.
Όσο για τους δικαιούχους, αυτοί θα
συμμετέχουν με κάποιον τρόπο, όμως η συμμετοχή τους θα είναι σημαντικά
μικρότερη, καθώς στόχος είναι η στήριξη των εργαζόμενων και της οικογένειας.
Εξετάζεται ακόμη η αξιοποίηση του
αποθεματικού του ΟΑΕΔ να
συνδυαστεί με την εξασφάλιση ευρωπαϊκών κονδυλίων για τη χάραξη στεγαστικής
πολιτικής με στόχευση στους νέους, όπως εφαρμόζεται και σε άλλες ευρωπαϊκές
χώρες.