Εξοικονομώ- Αυτονομώ: Ανατροπές στον νέο κύκλο – Πότε ανοίγει η πλατφόρμα για εργασίες στο σπίτι

Γράφει ο Βαγγέλης
Δουράκης

Αυτό το ολοκαίνουριο
μοντέλο «Εξοικονομώ –Αυτονομώ» υπολογίζεται να κάνει πρεμιέρα μεταξύ Ιουλίου
–Σεπτεμβρίου: Θα «μοιράσει» σχεδόν 1 δισ. ευρώ, αλλά με τελείως διαφορετικό
τρόπο από εκείνον που λειτούργησαν οι προηγούμενοι κύκλοι Εξοικονομώ. Το νέο Πρόγραμμα Ενεργειακής Αναβάθμισης Κατοικιών που θα χρηματοδοτηθεί από πόρους του ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου
(2021 – 2027) και από το Ταμείο Ανάκαμψης, στοχεύει στο να υποστηρίξει εργασίες
και παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε 80.000 κτίρια και κτιριακές μονάδες μέσα
στο τρέχον έτος. Μάλιστα,
νέοι κύκλοι Εξοικονομώ -Αυτονομώ, ανάλογοι του τύπου που θα υιοθετηθεί το
φθινόπωρο, θα ακολουθήσουν και θα επαναλαμβάνονται κάθε χρόνο για τα επόμενα 5
χρόνια, τουλάχιστον.

Τέλος στο σύστημα… ο πιο
γρήγορος τα παίρνει όλα
Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα
πληροφορίες, μία βασική ανατροπή στη διαδικασία θα έχει να κάνει με το
σύστημα first in – first serve (ένταξη με
σειρά προτεραιότητας), το οποίο θα πάψει πλέον να ισχύει: Γίνονται «ζυμώσεις»
προκειμένου να θεσπιστούν νέα
κριτήρια αξιολόγησης και κατάταξη των δυνητικά ωφελούμενων. Άλλωστε, για το συγκεκριμένο
σύστημα που έκανε δεκτή μία αίτηση ανάλογα με το… πόσο γρήγορα αυτή είχε
υποβληθεί, είχαν καταγραφεί αρκετές ενστάσεις, πόσο μάλλον όταν αρκετά γραφεία
μηχανικών χρησιμοποιούσαν ειδικό software αυτόματης συμπλήρωσης των αιτήσεων
και έπαιρναν το προβάδισμα.
Ανοιχτό παραμένει το ενδεχόμενο
να υπάρχει και λίστα επιλαχόντων, ώστε
αν υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι να εντάσσονται στο πρόγραμμα και αυτοί. Στο τραπέζι έχει πέσει και η αναθεώρηση του ύψους των επιδοτήσεων καθώς
και η ένταξη στο πρόγραμμα πρόσθετων επιλέξιμων παρεμβάσεων. Στις αλλαγές που σχεδιάζονται
εξετάζεται να ενταχθούν και πρόσθετα στοιχεία για την αξιολόγηση των αιτήσεων,
όπως οι καιρικές συνθήκες στην περιοχή του έργου, σε συνεργασία με την ΕΜΥ
(βαθμοημέρες), ένα σύστημα που ήδη έχει αξιοποιηθεί στην χορήγηση του φετινού
επιδόματος θέρμανσης και το ποσοστό
βελτίωσης του οικήματος. Αρκετές πιθανότητες συγκεντρώνει
και το να γίνουν αλλαγές και στα εισοδηματικά
κριτήρια.

«Κοκτέιλ» ζεστού χρήματος και…
φοροαπαλλαγών
Την περίοδο 2021-2027 τα
κονδύλια θα πολλαπλασιαστούν και δεν θα προέρχονται μόνο από κοινοτικά
προγράμματα, αλλά και από δύο άλλες πηγές: φιλικά προς τους καταναλωτές δάνεια
και φορολογικά κίνητρα από το Υπουργείο Οικονομικών. Συγκεκριμένα, στο νέο πρόγραμμα εξετάζονται όλες οι δυνητικές αλλαγές που θα
οδηγήσουν σε εξορθολογισμό, αύξηση του πλήθους των υπαγωγών, βελτίωση των
διαδικασιών υποβολής αίτησης και θα επιταχύνουν την ολοκλήρωση των
προτεινόμενων παρεμβάσεων, όπως αύξηση του διαθέσιμου προϋπολογισμού με
συνδυασμό διαφορετικών πηγών χρηματοδότησης και ειδικότερα:

• Επιδοτήσεις από το ΕΣΠΑ ή άλλες κοινοτικές πηγές
• Τραπεζική ενίσχυση μέσω Green-bonds
• Χρηματοδότηση από ESCO
• Ιδιωτική συμμετοχή των ιδιοκτητών των κτιρίων
• Απαλλαγή/μείωση ΦΠΑ για τις παρεμβάσεις
• Απαλλαγή/μειώσεις ΕΝΦΙΑ
• Την συνεισφορά του λεγόμενου καθεστώτος επιβολής, στο πλαίσιο του οποίου οι
  προμηθευτές ενέργειας (και στο εξής και οι διαχειριστές των δικτύων διανομής,
  δηλαδή ο ΔΕΔΔΗΕ και οι Εταιρείες Διανομής Αερίου) θα πρέπει – σύμφωνα με την
  κοινοτική νομοθεσία – να κάνουν επενδύσεις και να επιτυγχάνουν συγκεκριμένους
  στόχους εξοικονόμησης ενέργειας.

Ποιες
επιπλέον επιλογές για ενισχύσεις έπεσαν στο «τραπέζι»
Προτάσεις έχουν κατατεθεί
και για τον «εμπλουτισμό» του «μενού» των επιλογών που θα έχει να κάνει
κάποιος, μέσα από το νέο Εξοικονομώ –Αυτονομώ. Ποιες επιπλέον επιλογές όμως
έχουν πέσει στο τραπέζι, πέρα βεβαίως από τις «κλασικές» παρεμβάσεις
αντικατάστασης κουφωμάτων, θερμομονώσεις, κλπ.;

• Στατικός έλεγχος (τουλάχιστον στα παλαιότερα κτήρια) και
  εργασίες στατικής και αντισεισμικής ενίσχυσης.
• Σχεδιασμός και εργασίες ανακατασκευής σε
  θέματα παθητικής (ακόμη και στα επιχρίσματα) και ενεργητικής πυρασφάλειας.
• Ορθολογικός
  σχεδιασμός, εργασίες και εξοπλισμός εξοικονόμησης υδατικών πόρων και βέλτιστης
  διάθεσης λυμάτων και ομβρίων, με στόχο, ειδικά στο τελευταίο, την
  επαναχρησιμοποίηση αλλά και τη θωράκιση από πλημμύρες.
• Εισαγωγή αρχών και εργασιών μηχανικού εξαερισμού και συστημάτων
  ευεξίας, για τη δημιουργία εσωτερικού μικροκλίματος κατά των ιών και των μικροβίων.
• Αντιμετώπιση των κτιρίων ως ενιαίων μονάδων, με υποχρεωτικές παρεμβάσεις όχι μόνο στις
  ανεξάρτητες ιδιοκτησίες αλλά και στους κοινόχρηστους χώρους. Ενσωμάτωση
  στον σχεδιασμό ανακαινίσεων όλων των κοινόχρηστων χώρων, εσωτερικών ή
  εξωτερικών, στεγασμένων ή μη, αλλά και των εγκαταστάσεων, μηχανολογικών,
  ηλεκτρολογικών και άλλων, κοινόχρηστων ή μη.
• Ενσωμάτωση στο επιδοτούμενο κόστος των
  εργασιών καταγραφής του κτιριακού αποθέματος, ιδιωτικού και δημόσιου, στην
  Ηλεκτρονική Ταυτότητα Κτιρίου και στο Εθνικό Μητρώο Υποδομών.

Ποιους «αγγίζουν» οι νέοι κύκλοι Εξοικονομώ
–Αυτονομώ
Η διαδικασία αυτή της ενεργειακής θωράκισης, αναβάθμισης μιας κατοικίας,
«αγγίζει» το 55% του κτιριακού αποθέματος της Ελλάδας που έχει κατασκευαστεί
πριν από τέσσερις δεκαετίες, κτίρια τα οποία είναι πολύ χαμηλά στην λίστα
ενεργειακής απόδοσης, ενώ δεν έχει πραγματοποιηθεί σε πολλά εξ αυτών σεισμικός
έλεγχος. Έτσι, αναζητείται η κατάλληλη «φόρμουλα» ώστε να επιδοτηθούν ενεργειακά
κτίσματα που κατασκευάστηκαν προ δεκαετιών, κυρίως πριν την δεκαετία του 1980 δεδομένου
ότι καθοριστικός παράγοντας στην κατανάλωση ενέργειας είναι η παλαιότητα των
κτιρίων.
Ειδικότερα, το 55% των κτιρίων με χρήση κατοικίας έχει κατασκευαστεί πριν
το έτος 1980, δηλαδή είναι θερμικά απροστάτευτα, ενώ λόγω της οικονομικής
ύφεσης, ο αριθμός των κτιρίων που έχει κατασκευαστεί μετά το 2010, με τις
ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕνΑΚ, είναι μόλις το 1,5% του συνολικού αποθέματος
κανονικών κατοικιών που χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά.
Χαρακτηριστικό είναι ότι το 83,82% των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν
το έτος 1980 είναι κατηγορίας Η, σύμφωνα με τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής
Απόδοσης που είχαν εκδοθεί έως το έτος 2014, ενώ τα κτίρια που κατασκευάστηκαν
τις επόμενες τρεις δεκαετίες ήταν σε μεγάλο ποσοστό κατηγορίας Γ, Δ ή Ε.