Από τον προσεχή Ιούνιο αναμένεται να θεσμοθετηθεί και να μπει σε εφαρμογή η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας για 100.000 υπαλλήλους σε τράπεζες και σούπερ μάρκετ με στόχο να αξιολογηθεί και να αξιοποιηθεί και σε άλλους κλάδους .
Όπως αναφέρει η εφημερίδα “ΗΜΕΡΗΣΙΑ”, το νομοσχέδιο που θα εισαγάγει την «Εργάνη ΙΙ» πρέπει να αναμένεται προς τα μέσα Μαρτίου. Σύμφωνα με πληροφορίες, θα δοθεί με μεταβατική διάταξη χρόνος 2-3 μηνών ώστε να προετοιμαστούν τα συστήματα και οι επιχειρήσεις για την εφαρμογή του μέτρου.
Η ηλεκτρονική κάρτα εργασίας θα είναι μια κάρτα εισόδου – εξόδου και στο κάθε κατάστημα θα υπάρχει ειδικό «τερματικό» το οποίο θα είναι διασυνδεδεμένο online με το πληροφοριακό σύστημα του υπουργείου Εργασίας «Εργάνη ΙΙ». Τα στοιχεία ωραρίου του μισθωτού θα καταγράφονται στο ηλεκτρονικό ρολόι παρουσίας προσωπικού (ωρομέτρηση) και θα διαβιβάζονται αυτόματα στο πληροφοριακό σύστημα. Η κάθε κάρτα θα είναι προσωποποιημένη και ο μισθωτός θα τη «χτυπά» κατά την είσοδο και κατά την έξοδό του από το κατάστημα.
Υπερωρίες και υπερεργασία
Στόχος του νέου μέτρου είναι να προκύπτει αυτόματα και σε πραγματικό χρόνο το ωράριο εργασίας του εκάστοτε μισθωτού, όπως επίσης αυτόματα να προκύπτουν οι τυχόν υπερωρίες ή ώρες υπερεργασίας που πραγματοποίησε, ώστε να υπολογίζονται και οι αντίστοιχες αμοιβές. «Θα αποτυπώνεται πλήρως ο χρόνος εργασίας σε πραγματικό χρόνο» αναφέρουν υπηρεσιακά στελέχη του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων στη εφημερίδα “ΗΜΕΡΗΣΙΑ”, προσθέτοντας πως στόχος είναι να διευκολυνθούν και οι έλεγχοι
Μετά την αρχική πιλοτική εφαρμογή, το μέτρο της ηλεκτρονικής κάρτας αναμένεται να εφαρμοστεί και σε άλλους κλάδους της οικονομίας, ωστόσο αυτό θα προχωρήσει σε δεύτερο χρόνο και αφού πρώτα αξιολογηθεί η εφαρμογή του στις τράπεζες και στα σούπερ μάρκετ. Υπενθυμίζεται πως το μέτρο της ηλεκτρονικής κάρτας εργασίας νομοθετήθηκε για πρώτη φορά το 2011 με τον νόμο 3996/2011, ωστόσο δεν εφαρμόστηκε ποτέ. Τότε, μάλιστα, είχε προκαλέσει την αντίδραση της ΓΣΕΕ, καθώς στη διάταξη του 2011 προβλεπόταν πρόστιμο και για τον ίδιο τον εργαζόμενο, ύψους 200 ευρώ, αν δεν έκανε χρήση της κάρτας του (στην επιχείρηση επιβαλλόταν αντίστοιχα πρόστιμο 400 ευρώ).
Μαζί με την ηλεκτρονική κάρτα εργασίας θα έρθει και το λεγόμενο ψηφιακό ωράριο, το οποίο επίσης αναμένεται να θεσμοθετηθεί στο πλαίσιο του νομοσχεδίου «Εργάνη ΙΙ». Το ψηφιακό ωράριο θα βασίζεται σε νέα ηλεκτρονικά «έντυπα», με τα οποία οι εργοδότες θα δηλώνουν τα σχήματα ωραρίου ή τροποποίησης ωραρίου με ψηφιακές επιλογές, επιδεχόμενες αυτόματης επεξεργασίας και διασταύρωσης σε πραγματικό χρόνο, ώστε να σταματήσει η υποβολή κειμένου ή σαρωμένου αρχείου pdf. Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Εργασίας, καθημερινά υποβάλλονται 38.000 δηλώσεις για μεταβολές ωραρίου, που επηρεάζουν 100.000 θέσεις εργασίας.
Το νέο σύστημα σχεδιάζεται με τέτοιο τρόπο ώστε να απαιτούνται λίγες και αυτοματοποιημένες κινήσεις για την καταγραφή του ωραρίου και των μεταβολών στις ώρες εργασίας. Στόχος είναι να αυτοματοποιηθούν και οι έλεγχοι από τους επιθεωρητές του ΣΕΠΕ, ώστε οι «ράμπο» να έχουν πλήρη ηλεκτρονική καταγραφή των ωρών απασχόλησης και των μεταβολών τους για το σύνολο των εργαζομένων. Στην κατεύθυνση αυτή θα βοηθήσει η ηλεκτρονική διασύνδεση των συστημάτων ΣΕΠΕ – «Εργάνης» και ΑΠΔ.
«Το ζήτημα του χρόνου εργασίας αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα στο εργατικό δίκαιο και στις εργασιακές σχέσεις διαχρονικά. Η αναγκαιότητα να εξασφαλίζεται στους εργαζόμενους η ανάπαυση και η αποχή από την εργασία παραμένει ζητούμενο» παρατηρεί ο δικηγόρος-εργατολόγος Γιάννης Καρούζος.
«Με την εισαγωγή της νέας εργασίας (ψηφιακή εργασία, ρομποτική, εργασία της gig economy) ο προσδιορισμός του χρόνου εργασίας αποτελεί δυσεύρετο αγαθό για τον εργαζόμενο. Σήμερα στην Ευρώπη η συλλογική διαπραγμάτευση ασχολείται κατά κύριο λόγο με την κατοχύρωση όρων συμφιλίωσης της προσωπικής με την επαγγελματική ζωή. Είναι οι περίφημες ρήτρες welfare που πολλά συνδικάτα περιλαμβάνουν στις συλλογικές συμφωνίες που υπογράφουν.Σκοπός της όποιας πρωτοβουλίας σε επίπεδο εργασιακών δικαιωμάτων είναι η αποφυγή φαινομένων εργαζομένων 24ωρης απασχόλησης ή 24ωρης ετοιμότητας για παροχή εργασίας, που δημιουργεί μια νέα κατηγορία εργαζομένων, με τον χρόνο εργασίας να κυριαρχεί στη ζωή τους» επισημαίνει ο κ. Καρούζος, προσθέτοντας πως «η όποια προσπάθεια νομοθετικής πρωτοβουλίας για καταγραφή του χρόνου εργασίας θα πρέπει να λάβει υπόψη της το γεγονός ότι το ωράριο εργασίας πρέπει να υπολογίζεται με αντικειμενικό και αξιόπιστο τρόπο για καθέναν από τους εργαζόμενους, ώστε να επιτρέπεται η άσκηση των δικαιωμάτων τους και να διευκολύνονται αυτοί στα ελάχιστα επιτρεπτά όρια ανάπαυσης, ημερήσιας και εβδομαδιαίας απασχόλησης. Το θέμα σε επίπεδο ευρωπαϊκής νομοθεσίας έχει αντιμετωπιστεί ήδη με την οδηγία 2003/88», σημειώνει ο ίδιος.
Αξιόπιστο σύστημα
Σύμφωνα άλλωστε με ειδικούς, ο χρόνος και ο τόπος εργασίας θα αποτελέσουν πολύ σύντομα το πιο σοβαρό ζητούμενο στις εργασιακές σχέσεις του μέλλοντος. Ιδιαίτερα στο περιβάλλον της 4ης βιομηχανικής επανάστασης και της ψηφιοποίησης των σχέσεων εργασίας. Ενδεικτικό είναι πως το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με απόφαση που εξέδωσε τον Μάιο του 2019 για την υπόθεση C-55/18, έκρινε ότι το ωράριο εργασίας πρέπει να υπολογίζεται με αντικειμενικό και αξιόπιστο τρόπο για καθέναν από τους εργαζόμενους, ώστε να επιτρέπεται η άσκηση των δικαιωμάτων τους και να διευκολύνονται αυτοί στα ελάχιστα επιτρεπτά όρια ανάπαυσης, ημερήσιας και εβδομαδιαίας απασχόλησης. Σύμφωνα με το δικαστήριο, προκύπτει υποχρέωση των επιχειρήσεων να εγκαταστήσουν ένα αξιόπιστο σύστημα καταγραφής του χρόνου εργασίας.