Πριν από λίγες ημέρες ψηφίστηκε στη Βουλή ο νέος νόμος για την επικουρική ασφάλιση και τη μετατροπή
του ασφαλιστικού συστήματος από διανεμητικό σε κεφαλαιοποιητικό.
Γράφει
ο δικηγόρος, Κώστας Τσουκαλάς
Έως σήμερα το επικουρικό σύστημα της χώρας είναι σύστημα
νοητής κεφαλαιοποίησης, δηλαδή οι τρέχουσες εισφορές των εργαζομένων
κατευθύνονται , στα πλαίσια της αλληλεγγύης γενεών, στη χρηματοδοτική κάλυψη
των υφισταμένων και καταβαλλομένων συντάξεων , όπως ακριβώς και οι εισφορές των
σημερινών συνταξιούχων κάλυψαν σε μεγάλο βαθμό τις επικουρικές συντάξεις της
προηγούμενης γενιάς συνταξιούχων.
Με την μετατροπή του συστήματος επικουρικής
ασφάλισης σε κεφαλαιοποιητικό, οι εισφορές των εργαζομένων που θα προσχωρήσουν
στο νέο σύστημα δεν θα χρηματοδοτούν τις επικουρικές συντάξεις αλλά θα
παραμένουν δεσμευμένες με το σύστημα του «ατομικού κουμπαρά» και θα επενδύονται
σε συνεργασία με διαχειριστές κεφαλαίων προκειμένου να επιτευχθεί η υψηλότερη
απόδοση του ασφαλιστικού προϊόντος.
Στο νέο σύστημα θα μετέχουν υποχρεωτικά οι νέοι
ασφαλισμένοι από 1-1-2022 και
προαιρετικά οι ασφαλισμένοι ηλικίας έως 35 ετών από 1-1-2023. Το νέο σύστημα θα
αφορά και μισθωτούς αλλά και επαγγελματίες-αυτοαπασχολούμενους.
Πώς θα βγάλετε σύνταξη με το νέο σύστημα επικουρικής ασφάλισης
Οι εισφορές των ασφαλισμένων θα επενδύονται σε μετοχές
& ομόλογα. Ο ασφαλισμένος θα βλέπει τις αποταμιεύσεις του από
υπολογιστή ή κινητό τηλέφωνο. Οι εισφορές παραμένουν
στο 6%, 3% για τον εργοδότη και 3% για τον εργαζόμενο και θα εισπράττονται από τον ΕΦΚΑ μαζί με της κύριας
σύνταξης και αποδίδονται στο ΤΕΚΑ (Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής
Ασφάλισης . Εφόσον δεν καταβάλλονται εμπρόθεσμα, θα επιβαρύνονται με τόκους και
προσαυξήσεις και θα εισπράττονται από το
ΚΕΑΟ.Οι εισφορές ασθενείας θα
παρακρατούνται κανονικά και από τον επικουρικό ταμείο ΤΕΚΑ.
Οι ασφαλισμένοι θα λαμβάνουν σύνταξη στο όριο ηλικίας που δικαιούνται
κύρια σύνταξη από τον ΕΦΚΑ.Ο χρόνος επικουρικής ασφάλισης που έχει διανυθεί έως
σήμερα στα παλιά επικουρικά ταμεία, συνυπολογίζεται για τη θεμελίωση
δικαιώματος
Προβλέπεται δυνατότητα αναγνώρισης πλασματικού χρόνου για τη συμπλήρωση
15ετίας στο ΤΕΚΑ εφόσον υπάρχουν 12 έτη ασφάλισης. Προβλέπεται επίσης η δυνατότητα προαιρετικής ασφάλισης έως και 3 έτη για τη συμπλήρωση 15 ετών
ασφάλισης.
Το ποσό της σύνταξης θα υπολογίζεται
με βάση το ποσό των εισφορών συν τις αποδόσεις των επενδύσεων του χαρτοφυλακίου
των εισφορών .
Για κάθε ασφαλισμένο δημιουργείται και τηρείται ατομικός λογαριασμός
ασφάλισης που τηρείται μηχανογραφικά.
Αν ο ασφαλισμένος δεν συμπληρώσει 15ετία, έχει δικαίωμα να του επιστραφούν
οι εισφορές
Όποιος έχει συμπληρώσει 15ετία θα μπορεί αν λάβει σύνταξη.
Οι αυτοαπασχολούμενοι για να λάβουν σύνταξη πρέπει να μην οφείλουν ή να
έχουν ρυθμίσει τις οφειλές τους.
Προβλέπεται αναπηρική επικουρική σύνταξη σε όσους ασφαλισμένους έχουν λάβει
κύρια αναπηρική σύνταξη, η οποία δεν
μπορεί να είναι μικρότερη από αυτήν που θα ελάμβανε ο ασφαλισμένος αν είχε 15
έτη και αποδοχές κατώτατου μισθού.
Προβλέπεται επίσης σύνταξη λόγω
θανάτου η οποία υπολογίζεται με βάση τη σύνταξη που θα ελάμβανε ο θανών
ασφαλισμένος και επιμερίζεται σε δικαιοδόχα μέλη, πχ σύζυγος και τέκνα
Το Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης το οποίο θα συσταθεί
θα είναι δημόσιο αλλά οι επενδύσεις των αποθεματικών θα γίνονται προφανώς σε
συνεργασία με ιδιώτες διαχειριστές κεφαλαίων.
Σύμφωνα με το άρθρο 60 του νομοσχεδίου , το κράτος
θα εγγυάται την καταβολή των συντάξεων του υφιστάμενου συστήματος. Αυτό που δεν
γνωρίζουμε είναι αν θα εγγυηθεί μακροπρόθεσμα και το ύψος των σημερινών
επικουρικών συντάξεων .
Οι Έλληνες συνταξιούχοι επικουρικής, έχουν
ξανακούσει λόγια υποτιθέμενης εξασφάλισης των συντάξεων τους αλλά την δεκαετία
που πέρασε , οι επικουρικές συντάξεις μειώθηκαν κατά 55% κατά μέσο όρο. Επίσης,
μπορεί η κυβέρνηση να κατηγορεί τα
διανεμητικά συστήματα ότι είναι εκτεθειμένα στη δημογραφική γήρανση,
αλλά δεν λέει ότι τα κεφαλαιοποιητικά συστήματα είναι πολλαπλώς εκτεθειμένα
στις οικονομικές κρίσεις, όπως είδαμε την περίοδο του 2008 στις ΗΠΑ.
Είναι δεδομένο ότι το κόστος μετάβασης θα δημιουργείται από το κενό που θα υπάρχει αφού
οι εισφορές θα συσσωρεύονται σε έναν ατομικό κουμπαρά και όσο οι σημερινοί
εργαζόμενοι από 35 ετών και άνω θα συνταξιοδοτούνται, τόσο θα
αυξάνονται οι συνταξιούχοι και θα μειώνεται ο πληθυσμός των
ενεργών που θα καταβάλλουν εισφορές στο δημόσιο διανεμητικό σύστημα.
Προκειμένου να
διατηρηθεί το μέσο μηνιαίο ύψος των επικουρικών συντάξεων στο σημερινό επίπεδο
(195 ευρώ μεικτά), θα πρέπει με κάποιο τρόπο να χρηματοδοτείται το ετήσιο έλλειμμα
που θα δημιουργείται.
Βάσει
προβολών το κόστος μετάβασης σε παρούσες
αξίες μπορεί να υπολογιστεί ακόμα και σε 75 δισ. ευρώ ενώ τα ετήσια
αναμενόμενα έσοδα υστερούν σε σχέση με το κόστος .
