Mειώνεται και επισήμως ο χρόνος παραγραφής αξιώσεων του e-ΕΦΚΑ με το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων το οποίο φέρει τον τίτλο «Εξορθολογισμός ασφαλιστικής και συνταξιοδοτικής νομοθεσίας, ενίσχυση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων και άλλες διατάξεις» και το οποίο τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση.
Όπως επισημαίνεται, μειώνεται σε 10 έτη (από 20 σήμερα) ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο e-ΕΦΚΑ προκειμένου να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από ασφαλιστικές εισφορές που δεν καταβλήθηκαν. Εάν η απαίτηση του e-ΕΦΚΑ δεν βεβαιωθεί και δεν κοινοποιηθεί στον ασφαλισμένο η οφειλή μέσα σε αυτό το διάστημα, οι οφειλές παραγράφονται.
Η παραγραφή ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου του έτους που ακολουθεί το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία που υπάγεται στην υποχρεωτική ασφάλιση. Εάν περάσουν 10 χρόνια, εάν δηλαδή παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου του δέκατου έτους μετά από το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία, χωρίς ο ασφαλισμένος (ή ο εργοδότης) να έχει ειδοποιηθεί με κάποιον τρόπο για την οφειλή του εντός της 10ετίας, αυτή παραγράφεται. Οφειλές που δημιουργούνται από 1/1/2026 και μετά θα παραγράφονται στα 5 χρόνια, ώστε οι χρόνοι παραγραφής των ασφαλιστικών οφειλών να προσεγγίζουν αυτές των φορολογικών.
Η παραγραφή διακόπτεται όταν ο e-ΕΦΚΑ (ή το ΚΕΑΟ) ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον ασφαλισμένο για την οφειλή: με δικαστικό επιμελητή/ κλητήρα, επιστολή, ηλεκτρονική ειδοποίηση ή λάβει μέτρο διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή της (κοινοποίηση ατομικής βεβαίωσης, κατάσχεση, πλειστηριασμός κ.λπ.).
Διευκρινίζεται ότι παραγεγραμμένη απαίτηση αυτοδίκαια δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής.
Προβλέπεται επίσης ότι οφειλές, ο χρόνος παραγραφής των οποίων μειώνεται αναδρομικά στη δεκαετία σύμφωνα με την προτεινόμενη ρύθμιση, καταλαμβάνονται από τη ρύθμιση και θεωρούνται παραγεγραμμένες -εάν δεν διακόπηκε με κάποιο γεγονός η 10ετής παραγραφή- ακόμα και αν έχει κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση στον οφειλέτη ή αυτός κατέβαλε ποσά έναντι της οφειλής μετά την πάροδο της δεκαετίας.
Τέλος, προβλέπεται ότι για εργαζόμενο που απασχολήθηκε ως μισθωτός μεταξύ 1η Ιανουαρίου 2006 και 31 Δεκεμβρίου 2011 αλλά για τον οποίο ο εργοδότης του δεν κατέβαλε ένσημα για απασχόλησή του εντός του χρονικού αυτού διαστήματος, επιτρέπεται ο e-ΕΦΚΑ να ολοκληρώσει τον ουσιαστικό έλεγχο της απασχόλησής του αυτής, είτε αυτεπάγγελτα, είτε κατόπιν καταγγελιών που έχουν υποβληθεί μέχρι 30 Ιουνίου 2022 και να ενημερώσει την ασφαλιστική ιστορία του μισθωτού εργαζομένου με τα μη δηλωθέντα ένσημα, χωρίς ταυτόχρονα να καταλογίσει τις σχετικές απαιτήσεις σε βάρος του εργοδότη, εφόσον κατά τη στιγμή του ελέγχου το δικαίωμα καταλογισμού έχει παραγραφεί.
Έτσι, ακόμα και σε οφειλές εργοδοτών της περιόδου 2006-2011 που έχουν υποπέσει σε παραγραφή, σύμφωνα με όσα περιγράφονται παραπάνω, οι εργαζόμενοι δεν χάνουν τα ασφαλιστικά δικαιώματά τους.
Με τη ρύθμιση για την παραγραφή επιτυγχάνεται η συμμόρφωση με την απόφαση του ΣτΕ που έκρινε ότι η 20ετία για την παραγραφή των απαιτήσεων του e-ΕΦΚΑ, που είχε θεσπιστεί με το «νόμο Κατρούγκαλου», είναι υπερβολικός χρόνος, με το ανώτατο δικαστήριο να θέτει την δεκαετία ως εύλογο χρόνο παραγραφής. Επιδιώκεται επίσης η θέσπιση ενιαίου χρόνου παραγραφής από τη γέννηση των απαιτήσεων μέχρι την αναγκαστική τους είσπραξη, με ρητή πρόβλεψη των γεγονότων που διακόπτουν και αναστέλλουν την παραγραφή. Με την σύντμηση του χρόνου παραγραφής διασφαλίζεται ότι ο e-ΕΦΚΑ κινείται εντός αποδεκτών χρονικών πλαισίων, ενώ με τη δυνατότητα διακοπής της παραγραφής διασφαλίζεται ότι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές δεν θα αποφεύγουν την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους.
Ακολουθεί η ολόκληρη η προτεινόμενη διάταξη του άρθρου 95 με τίτλο « Παραγραφή αξιώσεων Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης»
1. Από την έναρξη ισχύος του παρόντος, η αξίωση του Ηλεκτρονικού Εθνικού Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-Ε.Φ.Κ.Α.) για την είσπραξη απαιτήσεων από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές υπόκειται σε δεκαετή παραγραφή που αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου έτους εντός του οποίου παρασχέθηκε η ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία, ανεξαρτήτως του χρόνου κατά τον οποίο οι απαιτήσεις αυτές βεβαιώθηκαν. Η παραγραφή διακόπτεται στις περιπτώσεις της παρ. 1 του άρθρου 138 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), περί του καθορισμού των περιπτώσεων διακοπής της παραγραφής των χρηματικών απαιτήσεων του Δημοσίου, καθώς και με την κοινοποίηση πράξης βεβαίωσης, εν ευρεία ή εν στενή έννοια προς τον ασφαλισμένο.
2. Για απαιτήσεις που προέρχονται από ασφαλιστέα εργασία ή υπηρεσία που παρασχέθηκε μετά από την 1η.1.2026 η παραγραφή της παρ. 1 ορίζεται πενταετής.
3. Απαίτηση, η οποία σύμφωνα με το παρόν έχει υποπέσει σε παραγραφή, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά την έκδοση αποδεικτικού ασφαλιστικής ενημερότητας ή βεβαίωσης οφειλής που επέχει θέση ασφαλιστικής ενημερότητας.».
2. Η παρ. 1 δεν επηρεάζει αξιώσεις που είχαν παραγραφεί πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 4387/2016.
3. Οφειλές για τις οποίες παρήλθε ο χρόνος παραγραφής της παρ. 1 του άρθρου 95 του ν. 4387/2016, όπως διαμορφώνεται με την παρ. 1 του παρόντος, χωρίς να έχει μεσολαβήσει γεγονός που διακόπτει την παραγραφή, θεωρούνται παραγεγραμμένες, ακόμη και αν έχει κοινοποιηθεί ατομική ειδοποίηση ή έχει γίνει καταβολή έναντι της βεβαιωθείσας οφειλής ή ρύθμιση μετά το πέρας του χρόνου παραγραφής. Χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί για την εξόφληση οφειλών που έχουν παραγραφεί, σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο, δεν αναζητούνται.
4. Έλεγχοι εργοδοτών που διενεργούνται κατά την έναρξη ισχύος της παρούσας ή που θα διενεργηθούν προς διερεύνηση καταγγελίας που έχει υποβληθεί μέχρι την 30ή.6.2022 και καλύπτουν περιόδους μισθωτής απασχόλησης από 1η.1.2006 έως και 31η.12.2011 ολοκληρώνονται χωρίς βεβαίωση απαιτήσεων εις βάρος του εργοδότη. Από τα ευρήματα των ελέγχων του προηγούμενου εδαφίου ως προς τα πραγματικά στοιχεία ασφάλισης ενημερώνεται η ασφαλιστική ιστορία των ασφαλισμένων μισθωτών.