Το κυνήγι του αδήλωτου ή του «μαύρου» χρήματος δεν είναι, έτσι κι αλλιώς, εύκολη υπόθεση. Τα πράγματα γίνονται όμως πιο περίπλοκα από την αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών να φέρουν σε πέρας έρευνες για φορολογικό «ξετίναγμα» υπόπτων για φοροδιαφυγή ή για ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος. Οι οικονομικοί εισαγγελείς αυτό το ξέρουν καλύτερα από τον καθένα.
Συνολικά 800 εντολές φορολογικών ελέγχων για υπόπτους από λίστες ή από άλλες πηγές έχουν δώσει το τελευταίο λίγο διάστημα οι οικονομικοί εισαγγελείς Παναγιώτης Αθανασίου (που είναι ο επικεφαλής της Οικονομικής Εισαγγελίας) και Γαληνός Μπρης. Από αυτές, όπως εκτιμούν οι ίδιοι οι εισαγγελείς, ο μηχανισμός μόνον 100 μπορεί να φέρει σε πέρας, λόγω εγγενών αδυναμιών.
Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι το γεγονός πως οι οικονομικοί εισαγγελείς, συνειδητοποιώντας αυτή την αδυναμία, αποφεύγουν πλέον να εκδίδουν άλλες. «Στο τέλος», τόνιζε με νόημα εισαγγελική πηγή, μιλώντας στην Καθημερινή, «θα χάσουν το νόημά τους οι εντολές ελέγχου. Θα δίδονται δηλαδή για να μην εκτελούνται».
Ωστόσο, εισαγγελικές πηγές δηλώνουν πως το έμφραγμα στους ελεγκτικούς μηχανισμούς πολλές φορές στο παρελθόν προκλήθηκε και από εισαγγελικές παραγγελίες που ήταν ευρύτατες στο περιεχόμενο –π.χ. να ελεγχθούν όλες οι συναλλαγές πάνω από 300.000 ευρώ– κάτι που ήταν πραγματικά αδύνατον να γίνει.
Βάση δεδομένων
Σε κάθε περίπτωση, οι λίστες που είναι ανοικτές στο τραπέζι των εισαγγελικών ερευνών γεννούν σε μόνιμη βάση νέα θέματα προς έρευνα και αποτελούν δεξαμενή για εντολές ελέγχου. Η βάση δεδομένων που έχουν στα χέρια τους οι οικονομικοί εισαγγελείς είναι τεράστια. Αποτελείται από 1.300.000 ΑΦΜ, ενώ παράλληλα δεκάδες λίστες προστίθενται στον μακρύ κατάλογο των ερευνών. Ολόκληρο κλιμάκιο εισαγγελικών λειτουργών συνδράμει το έργο των δύο οικονομικών εισαγγελέων, με βασικούς συντελεστές τους Ιωάννη Δραγάτση, Ελένη Τουλουπάκη, Χρήστο Ντζούρα, Γεώργιο Καλούδη κ.ά.
Λίστες, όπως εκείνη της Λαγκάρντ, αλλά και η πρόσφατη του «Μπόργιανς», συγκεντρώνουν την προσοχή των εισαγγελέων, οι οποίοι έχουν εστιάσει σε συγκεκριμένες περιπτώσεις φυσικών προσώπων αλλά και εταιρειών. Στόχος τους είναι να πιεστούν όσοι εντοπίζονται με αδήλωτα χρήματα και να πληρώσουν.
Οι έρευνες προχωρούν με αργούς ρυθμούς, καθώς τα ερευνώμενα στις λίστες –κυρίως στη λίστα Λαγκάρντ– απαιτούν χρόνο, καθώς οι ελεγχόμενες συναλλαγές πάνε πολλά χρόνια πίσω και ορισμένες από αυτές φθάνουν στις αρχές –και λίγο πίσω– της δεκαετίας του 2000. Από την άλλη, σε πολλές έρευνες με βάση τις λίστες, απαιτούνται δικαστικές συνδρομές, άνοιγμα λογαριασμών σε πιστωτικά ιδρύματα της αλλοδαπής, που άλλα γίνονται και άλλα δεν γίνονται.
Τα πράγματα εμφανίζονται πιο περίπλοκα στις έρευνες που τώρα τελευταία μπήκαν στο τραπέζι των οικονομικών εισαγγελέων για τα λεγόμενα Panama Papers. Οσοι φιγουράρουν σε αυτόν τον κατάλογο, είναι δύσκολο να ελεγχθούν. Οι έρευνες επικεντρώνονται σε ορισμένες περιπτώσεις για τις οποίες υπάρχουν υπόνοιες φοροδιαφυγής ή «μαύρου» χρήματος και από άλλες πηγές, ενώ αιτήματα δικαστικής συνδρομής έχουν φύγει προς διάφορες κατευθύνσεις. Οι οικονομικοί εισαγγελείς ζητούν άνοιγμα λογαριασμών από Κύπρο και Ελβετία, ενώ ετοιμάζουν πολλά και για τον μακρινό Παναμά, χώρα που άλλοτε συνεργάζεται και άλλοτε όχι. Παράλληλα, έρευνες γίνονται προς κάθε κατεύθυνση και στη χώρα μας, καθώς οι οικονομικοί εισαγγελείς πραγματοποίησαν πολλές εφόδους σε επαγγελματικούς χώρους και οικίες ατόμων που βρίσκονται σε έρευνα για φοροδιαφυγή και ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος.
Στο μεταξύ, οι οικονομικοί εισαγγελείς σε καθημερινή βάση γίνονται αποδέκτες καταγγελιών για φοροδιαφυγή και άλλα οικονομικά αδικήματα. «Δεν μπορεί να μπει τελεία, τονίζει εισαγγελική πηγή, στο απέραντο τοπίο της φοροδιαφυγής. Ψάχνεις, ψάχνεις και δεν τελειώνεις. Πια, και τα νούμερα δεν μας κάνουν εντύπωση. Κοιτάμε από εκατομμύριο και πάνω…».