«Πιστωτικό
γραφείο» ή αλλιώς credit bureau, το οποίο και θα αναλάβει να ενημερώνει τον
κάθε πολίτη για πάσης φύσεως καθυστερήσεις στην εξόφληση των υποχρεώσεών του «στήνει» η Κυβέρνηση.
Ήδη το
σχετικό νομοσχέδιο για τη σύσταση «Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής
Αξιολόγησης» τέθηκε επί τάπητος στο υπουργικό συμβούλιο. Πλέον κάθε Έλληνας θα
βαθμολογείται για την πιστοληπτική του ικανότητα! Και αναλόγως του βαθμού θα
έχει πρόσβαση σε δάνειο ή όχι!
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Όπως εξηγούν τα Κυβερνητικά
στελέχη σκοπός της «Ανεξάρτητης Αρχής Πιστοληπτικής Αξιολόγησης» είναι η
συλλογή, αποθήκευση και επεξεργασία πρωτογενών δεδομένων πιστοληπτικής
συμπεριφοράς φυσικών και νομικών προσώπων έναντι του Δημοσίου. Μάλιστα κάθε πολίτης θα παίρνει βαθμολογία και θα μπορεί να
λάβει από την Ανεξάρτητη Αρχή μία βεβαίωση για την πιστοληπτική του ικανότητα προς χρήση από δημόσιους οργανισμούς
και φορείς, χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ή/και λοιπούς ιδιώτες (π.χ. εμπόρους).
Όλοι οι απλήρωτοι λογαριασμοί στις «αποθήκες»
του credit bureau
Στις ψηφιακές «αποθήκες» του
credit bureau θα «κρύβεται» ένα αχανές σύστημα πληροφοριών στο οποίο θα είναι
καταγεγραμμένος κάθε «ανοιχτός λογαριασμός» με τράπεζες, ΔΕΚΟ, Δημόσιο,
οποιουδήποτε Έλληνα πολίτη.
Μέσω του συγκεκριμένου «πιστωτικού γραφείου» θα μπορεί
ο κρατικός λειτουργός να ερευνά το ιστορικό που έχει ο πολίτης σε
απλήρωτες υποχρεώσεις και να ενημερώνει
είτε τον ίδιο, είτε τις υπηρεσίες που ενδιαφέρονται σχετικά.
Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής το «πιστωτικό γραφείο» αναλαμβάνει να
«τσεκάρει» -κυρίως- το ιστορικό της λήψης δανείων του πελάτη, εκείνου δηλαδή
που έχει απευθυνθεί σε μια τράπεζα και έτσι δίνοντας τις σχετικές
πληροφορίες στους «αρμοδίους» διευκολύνει το «σύστημα» να αποφασίσει εάν θα
χορηγήσει δάνειο ή όχι.
Ανάλογο ρόλο θα έχει και στη χώρα μας το credit bureau, μόνο που η
πληροφόρηση θα «εμπλουτιστεί»: Στο σύστημα θα καταγράφεται εάν κάθε πολίτης
έχει οποιαδήποτε καθυστέρηση σε πάσης φύσεως πληρωμές οφειλών, από τις τράπεζες
και την εφορία, ως τα ασφαλιστικά ταμεία και τις ΔΕΚΟ.
Με κονδύλια του
Ταμείου Ανάκαμψης
Το σχέδιο για το ελληνικό credit bureau, είχε ενταχθεί στα έργα ψηφιακής μετάβασης που θα
χρηματοδοτηθούν από τα ευρωπαϊκά κονδύλια.
Στην περιγραφή του έργου, το Σχέδιο Ανάκαμψης αναφέρει τα
αυτολεξεί:
«Δημιουργία βάσης δεδομένων παρακολούθησης του ιδιωτικού χρέους. Εφαρμογή
της στρατηγικής για την αφερεγγυότητα, που αποτελεί θεμελιώδη μεταρρύθμιση για
την αντιμετώπιση των υποχρεώσεων και την παρακολούθηση του ιδιωτικού χρέους.
Δημιουργία και λειτουργία Γραφείου Δημοσίων
Πιστώσεων, το οποίο θα παρέχει πληροφορίες για την πιστοληπτική ικανότητα των
οφειλετών (επιχειρήσεις και ιδιώτες), βάσει δημόσιων δεδομένων και πληροφοριών.
Στόχος η αντιμετώπιση των δυσκολιών επιχειρήσεων και ιδιωτών σε ό,τι αφορά τη
λήψη δανείων και άλλων μορφών χρηματοδότησης, μετά από τις πολυετείς πολλαπλές
οικονομικές κρίσεις, μέσω της ευκολότερης πρόσβασης στην πιστωτική πληροφορία».
Τι θα κρίνει τη «φερεγγυότητα» νοικοκυριών και επιχειρήσεων
Έως σήμερα, η αξιολόγηση των υποψήφιων δανειοληπτών επηρεάζεται,
κατά κύριο λόγο, από πιθανές καθυστερήσεις ή αθετήσεις που κατέγραφε ο
Τειρεσίας, εκείνες δηλαδή σε χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, ενώ οι τράπεζες είχαν
μέσω του λεγόμενου «λευκού» Τειρεσία και μια εικόνα για το σύνολο του δανεισμού
που είχε κάθε υποψήφιος δανειολήπτης, ώστε να αποφεύγουν να δίνουν νέα δάνεια
σε ήδη «φορτωμένες» επιχειρήσεις ή νοικοκυριά.
Όμως, με το credit bureau θα επηρεάζεται η αξιολόγηση από κάθε
είδους καθυστερήσεις ή αθετήσεις σε πληρωμές.
Στο νέο ηλεκτρονικό σύστημα θα κοινοποιούνται για κάθε πολίτη ή
επιχείρηση τα απλήρωτα/καθυστερούμενα χρέη όλων των κατηγοριών:
- Δημόσιο από φόρους και πρόστιμα
- ΕΦΚΑ και άλλα Ταμεία από απλήρωτες εισφορές
- Δήμοι για απλήρωτα δημοτικά τέλη, κλήσεις
κλπ. - Τράπεζες για κάθε μορφής δάνεια
- ΔΕΗ και άλλες εταιρείες ηλεκτρικής ενέργειας
για απλήρωτους λογαριασμούς - Εταιρείες τηλεφωνίας και ίντερνετ, για
απλήρωτους λογαριασμούς - Εταιρείες ύδρευσης, για απλήρωτους
λογαριασμούς.
«Δίκοπο μαχαίρι» η
ενεργοποίηση του νέου Υπερ- Τειρεσία
Φυσικά σε αυτή την εξέλιξη -της ίδρυσης του γραφείου πιστώσεων- υπάρχει
και η θετική πλευρά: Οι «μπαταχτσήδες» με άλλα λόγια οι «στρατηγικοί
κακοπληρωτές», εκ των πραγμάτων θα περιορίσουν τη δράση τους, ενώ παράλληλα
«καθαρά» νοικοκυριά και επιχειρήσεις θα διευκολυνθούν να πάρουν δάνεια.
Όμως για τους υποψήφιους δανειολήπτες η δημιουργία αυτής της βάσης
δεδομένων, δεν παύει να είναι δίκοπο μαχαίρι.
Έπειτα από μια δεκαετή οικονομική κρίση –εκείνη των Μνημονίων- στην οποία
ήρθε και «κόλλησε» η κρίση της πανδημίας και τώρα ο Ρωσο-Ουκρανικός πόλεμος,
τόσο οι μισθωτοί και οι οικογένειές τους, όσο και οι επαγγελματίες έχουν εξουθενωθεί οικονομικά.
Η έναρξη της
πλήρους καταγραφής της οικονομικής συμπεριφοράς τους δεν υπάρχει αμφιβολία ότι
θα δημιουργήσει πρόσθετες δυσκολίες πρόσβασης σε δανεισμό, αφού οποιαδήποτε
καθυστέρηση πληρωμής θα καταγράφεται ηλεκτρονικά και θα επηρεάζει την
πιστοληπτική τους βαθμολογία.
Τι λέει η Κυβέρνηση
Το προτεινόμενο νομοσχέδιο αντιμετωπίζει το πρόβλημα της
ασύμμετρης πληροφόρησης μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) και
οφειλετών και μεταξύ πιστωτών (ιδιωτικών ή δημόσιων φορέων) ως προς την
πιστοληπτική ικανότητα φυσικών και νομικών προσώπων έναντι του Δημοσίου.
Η ασύμμετρη πληροφόρηση οδηγεί σε μη επιθυμητά αποτελέσματα,
σημειώνει το μέγαρο Μαξίμου, όπως ότι: α) οι οφειλέτες
δανείζονται περισσότερα χρήματα από όσα είναι σε θέση να εξοφλήσουν ή οι
πιστωτές είναι πρόθυμοι να δανείσουν λιγότερα χρήματα από όσα ο οφειλέτης θα
μπορούσε σταθερά να εξοφλεί,
β) όσο
οι οφειλέτες έχουν πρόσβαση σε περισσότερες πληροφορίες από τους πιστωτές,
δύνανται να συνάπτουν συμβάσεις δανείου χωρίς πρόθεση να τις
εξυπηρετήσουν,
γ) οι
πιστωτές δεν εγκρίνουν αιτήσεις δανειοδότησης σε οφειλέτες, παρόλο που αυτοί
διαθέτουν επαρκή πιστοληπτική ικανότητα, ελλείψει επαρκών στοιχείων για τις
οφειλές τους προς το Δημόσιο και είναι πιθανό να εγκρίνουν αιτήσεις οφειλετών
που δεν είναι αξιόχρεοι προς το Δημόσιο, αλλά επιδιώκουν ενεργά τη χορήγηση
δανείου.