Χωρίς φόρο κληρονομιάς οι κοινές καταθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό – Οι αλλαγές που εξετάζονται

Την τροποποίηση της νομοθεσίας για τις κοινές καταθέσεις λογαριασμών των συζύγων σε ελληνικές τράπεζες στις οποίες δεν επιβάλλεται φόρος κληρονομιάς επεξεργάζεται η κυβέρνηση ύστερα από έγκληση της Κομισιόν. Σύμφωνα με την εφημερίδα “Καθημερινή”, η κυβέρνηση προσανατολίζεται να τροποποιήσει το ευνοϊκό καθεστώς που ισχύει μόνο για όσους έχουν κοινούς λογαριασμούς ή μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων σε τράπεζες της Ελλάδας. Πρόθεσή της είναι η διάταξη του νόμου να επεκταθεί και να επιτρέπει και σε όσους έχουν κοινούς λογαριασμούς ή μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων σε τράπεζες του εξωτερικού (πιθανόν μόνο της Ε.Ε.) να έχουν απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς. Όπως αναφέρει ανώτατος παράγοντας του υπουργείου Οικονομικών και επικαλείται η “Καθημερινή”, οι προσαρμογές θα γίνουν ώστε να εναρμονιστούμε με το κοινοτικό δίκαιο αλλά ταυτόχρονα να δημιουργηθούν δικλίδες ασφαλείας ώστε να αποφευχθεί ζημία για το ελληνικό Δημόσιο από την καταχρηστική χρήση της διάταξης. Ήδη οι αρμόδιες φορολογικές αρχές βρίσκονται στη διαδικασία σύνταξης της απάντησης προς την Κομισιόν καθώς και στην αλλαγή της σχετικής νομοθεσίας που θεσπίστηκε το 1932 (και εξελίχθηκε στην πάροδο των χρόνων).
Όλα ξεκίνησαν τον Μάιο του 2019, όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έλαβε καταγγελία κατά της Ελληνικής Δημοκρατίας σχετικά με την απαλλαγή από φόρο κληρονομιών στους κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς και τα από κοινού μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων σε ελληνικές τράπεζες και μόνο. Σύμφωνα με την Επιτροπή, η παράβαση συνίσταται στο ότι η απαλλαγή από τον φόρο κληρονομιάς ισχύει μόνο για όσους έχουν κοινούς λογαριασμούς ή μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων σε τράπεζες της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, όπως τονίζει η Κομισιόν, οι ελληνικές φορολογικές αρχές περιορίζουν την εφαρμογή της επίμαχης απαλλαγής μόνο σε κοινούς τραπεζικούς λογαριασμούς που έχουν ανοιχθεί σε τράπεζες στην Ελλάδα. Ομοίως περιορίζουν την εφαρμογή της απαλλαγής μόνο σε μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων που αποτελούν κοινή ιδιοκτησία. Δηλαδή κάποιος που διαθέτει κοινό τραπεζικό λογαριασμό με τη σύζυγό του σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περίπτωση που εις εκ των δύο αποβιώσει, ο κληρονόμος θα πρέπει να καταβάλει φόρο κληρονομιάς στο ελληνικό Δημόσιο. Όπως επισημαίνουν οι Βρυξέλλες, υφίσταται διαφορετική φορολογική μεταχείριση με βάση το κριτήριο του τόπου όπου τηρούνται τα περιουσιακά στοιχεία που κληρονομούνται. Δηλαδή, εντός Ελλάδας τα ποσά στους κοινούς λογαριασμούς απαλλάσσονται από τον φόρο, ενώ σε κοινούς λογαριασμούς εκτός Ελλάδας επιβάλλει το ελληνικό Δημόσιο φόρο κληρονομιάς. Η εν λόγω διαφορετική φορολογική μεταχείριση συνιστά περιορισμό της ελεύθερης κυκλοφορίας των κεφαλαίων, που απαγορεύεται από τη συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι λόγοι
Ένας από τους λόγους που η κυβέρνηση σχεδιάζει την επέκταση του ευνοϊκού καθεστώτος για λογαριασμούς ή μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων σε τράπεζες της Ελλάδας έγκειται στον φόβο εκροής κεφαλαίων από το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Δηλαδή στην περίπτωση που καταργούσε τη διάταξη, θα δημιουργούνταν τεράστια προβλήματα, καθώς χιλιάδες φορολογούμενοι θα προχωρούσαν σε διαχωρισμό των λογαριασμών, ενώ ταυτόχρονα ελλοχεύει ο κίνδυνος εκροής κεφαλαίων στο εξωτερικό, καθώς δεν έχουν κανένα λόγο να τα κρατήσουν στην Ελλάδα.
Η ελληνική νομοθεσία ορίζει ότι απαλλάσσονται από τον φόρο: η χρηματική κατάθεση σε τράπεζα σε ανοιχτό λογαριασμό στο όνομα δύο ή περισσότερων από κοινού (Compte Joint, Joint Account) στην οποία έχει τεθεί ο πρόσθετος όρος ότι με τον θάνατο οποιουδήποτε δικαιούχου η κατάθεση και ο λογαριασμός αυτής περιέρχονται αυτοδίκαια στους λοιπούς επιζώντες μέχρι τον τελευταίο από αυτούς. Η απαλλαγή αυτή ισχύει και σε κοινούς λογαριασμούς με προθεσμία ή ταμιευτηρίου με προειδοποίηση και σε κοινούς λογαριασμούς σε συνάλλαγμα. Η απαλλαγή αυτή δεν επεκτείνεται στους κληρονόμους του τελευταίου απομείναντος δικαιούχου.