Πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη καλείται να βάλει το Δημόσιο για να αποζημιώσει τους πολίτες για τις αντισυνταγματικές πρακτικές του, όπως για την εξακολουθητικά αντισυνταγματική ρύθμιση της Μεταφοράς Συντελεστή Δόμησης (ΜΣΔ), που οδήγησε σε απενεργοποίηση του θεσμού για χρόνια και σε απαξίωση ή υποβάθμιση πολλών ακινήτων ανά τη χώρα.
Ειδικότερα με απόφαση που αναμένεται να λειτουργήσει ως βραδυφλεγής βόμβα, το Συμβούλιο της Επικρατείας επικυρώνει την υποχρέωση του Δημοσίου να καταβάλει σε ιδιοκτήτη ακινήτου αποζημίωση 447.424 ευρώ, με τους νόμιμους τόκους που «έτρεξαν» από το 1998 (όταν ξεκίνησε η αντιδικία του με το κράτος για τον τίτλο της ΜΣΔ, που κρίθηκε με αλλεπάλληλες δικαστικές αποφάσεις αντισυνταγματική) και οι οποίοι μπορεί να εκτοξεύσουν το ποσό της αποζημίωσης κοντά στο 1,1 εκατ. ευρώ! Στην πράξη το Δημόσιο έρχεται να πληρώσει πολύ ακριβά τη συνεχή θεσμοθέτηση αντισυνταγματικών ρυθμίσεων, με τη ΜΣΔ να κρατά τα σκήπτρα, αφού τρεις φορές έχουν καταπέσει οι σχετικές διατάξεις ως αντισυνταγματικές στην Ολομέλεια ΣτΕ, χωρίς να αποκλείεται να χρειαστεί η επανεξέτασή τους στο άμεσο μέλλον, λόγω επανόδου του θεσμού για να αξιοποιηθεί ως αντιστάθμισμα σε αυθαιρεσίες, υπερβάσεις και καλύψεις δόμησης.
Η υπέρογκη αποζημίωση ανοίγει τον δρόμο για πολλούς ακόμα κατόχους τίτλων ΜΣΔ να διεκδικήσουν ανάλογα ποσά, εφόσον εγκλωβίστηκαν οι περιουσίες τους, εξαιτίας των αντισυνταγματικών νόμων της Πολιτείας από το 1978 μέχρι σήμερα, ενώ παράλληλα δίνεται η δυνατότητα σε όποιον κατέχει ακόμα τέτοιον τίτλο ΜΣΔ αναξιοποίητο, να ζητήσει και να πετύχει την ανάκλησή του (καθώς η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να το κάνει), ώστε στη συνέχεια να διεκδικήσει αποζημίωση για ρυμοτόμηση του ακινήτου του (π.χ. για μετατροπή του σε χώρο κοινόχρηστο, πρασίνου κ.λπ.).
Ωστόσο, μεγάλο «πονοκέφαλο» μπορεί να αποτελέσει για το Δημόσιο η νομολογία που το υποχρεώνει να ανακαλεί κάθε παράνομη πράξη του (εφόσον αυτή στηρίζεται σε νομοθέτημα που κρίθηκε αντισυνταγματικό), αμέσως μόλις υποβάλει ο θιγόμενος πολίτης αίτημα ανάκλησης προς την Πολιτεία, καθώς και η νομολογιακή δυνατότητα για διεκδίκηση αποζημίωσης σε περιπτώσεις διαπιστωμένων παρανομιών του κράτους, λόγω αντίθεσής τους σε διατάξεις του Συντάγματος. Και αυτό γιατί σε παρανομίες και αντισυνταγματικές πρακτικές καταφεύγει πολύ συχνά το κράτος (όπως διαπιστώνεται δικαστικά) σε υποθέσεις ακινήτων (αυθαίρετα, αντικειμενικές αξίες-ΕΝΦΙΑ κ.λπ.), φορολόγησης, απομάκρυνσης ή επιλογής στελεχών κ.λπ.
Αναμονή 22 χρόνων
Στη συγκεκριμένη υπόθεση, ο πολίτης χρειάστηκε 19 χρόνια στα δικαστήρια μέχρις ότου ανατραπεί η δυσμενής γι’ αυτόν νομολογία και καταστεί αμετάκλητη η υποχρέωση του κράτους να τον αποζημιώσει για την αντισυνταγματική νομοθεσία του, εξαιτίας της οποίας επί 22 χρόνια αδυνατούσε να εισπράξει οποιοδήποτε ποσό για τη δέσμευση και απαξίωση της ακίνητης περιουσίας του.
Οικόπεδο 6,6 στρεμμάτων στην Ελευσίνα χαρακτηρίστηκε τότε ως χώρος πρασίνου και ο δήμος ήταν κατ’ αρχάς υπόχρεος για καταβολή σχετικής αποζημίωσης.
Ομως ο ιδιοκτήτης, όπως είχε τότε δικαίωμα, ζήτησε αντί για καταβολή χρηματικής αποζημίωσης να του χορηγηθεί από το υπουργείο Περιβάλλοντος (ΥΠΕΧΩΔΕ) τίτλος ΜΣΔ, κάτι που θα του επέτρεπε να χτίσει αλλού τις επιφάνειες που στερήθηκε και δεν μπόρεσε να ανεγείρει, λόγω της μετατροπής της ιδιοκτησίας του σε χώρο πρασίνου.
Ο σχετικός τίτλος ΜΣΔ εκδόθηκε το 1996, αλλά μερικούς μήνες αργότερα ήρθε η πρώτη απόφαση της Ολομέλειας ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματική τη νομοθεσία για τη ΜΣΔ (γιατί γινόταν χωρίς πολεοδομικά κριτήρια, επιβαρύνοντας όλες τις εντός σχεδίου εκτάσεις, εξυπηρετώντας όχι μόνο τα διατηρητέα, αλλά και τα ρυμοτομούμενα ακίνητα κ.ά.). Αργότερα, εκδόθηκαν και άλλες αποφάσεις του ΣτΕ που έκριναν αντισυνταγματικές και μεταγενέστερες νομοθετικές ρυθμίσεις, αφού διαπιστώθηκε ότι είχε επέλθει πλήρης στρέβλωση του θεσμού, που ενώ ξεκίνησε με στόχο την προστασία διατηρητέων, στην πράξη αξιοποιήθηκε για να χτιστούν μεγαθήρια σε πολλές πόλεις, με υπέρβαση των ορίων δόμησης (σε όγκο, ύψος) με αγοραπωλησίες ΜΣΔ και αξιοποιήσεις ακόμα και συντελεστών από περιοχές με αντίσκηνα (λόγω σεισμών)…
Μετά την πρώτη απόφαση περί αντισυνταγματικότητας, το ΥΠΕΧΩΔΕ με εγκύκλιο «πάγωσε» την εφαρμογή των διατάξεων ΜΣΔ, μέχρι να γίνει νέος νόμος.
Ο ιδιοκτήτης υπέβαλε αγωγή το 1998, υποστηρίζοντας ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη είχε ως συνέπεια να χάσει την αξία του ο τίτλος ΜΣΔ που του χορηγήθηκε, αφού δεν ήταν πλέον δυνατή η χρήση του, με συνέπεια να ζημιωθεί κατά 181,4 εκατ. δρχ. (532.355 ευρώ), που ήταν η τότε αντικειμενική του αξία και κατά 38 εκατ. δρχ. (111.795 ευρώ), που επί 21 μήνες (έως την άσκηση της αγωγής) θα εισέπραττε, εάν το νοίκιαζε, λόγω της προνομιακής του θέσης. Το Διοικητικό Πρωτοδικείο απέρριψε την αξίωση αποζημίωσης 644.150 ευρώ, γιατί δέχθηκε ότι δεν υπήρξε παρανομία του Δημοσίου, αλλά προσπάθεια να διορθωθούν οι αντισυνταγματικότητες που εντόπισε το ΣτΕ, ενώ παρομοίως έκρινε και το Δ. Εφετείο.
Προ 7ετίας, το ΣτΕ ανέτρεψε ως μη νόμιμη την εφετειακή κρίση ότι έπρεπε να είχε ζητήσει πρώτα την ανάκληση του τίτλου ΜΣΔ και μετά να ασκήσει αγωγή αποζημίωσης και επιστρέφοντας την υπόθεση στο Δ. Εφετείο, κρίθηκε προ 3ετίας ότι αφού ο τίτλος ήταν παράνομος, λόγω της αντισυνταγματικότητας της νομοθεσίας, ο ιδιοκτήτης έπρεπε να αποζημιωθεί με την αντικειμενική αξία του ακινήτου (447.425 ευρώ) νομιμοτόκως από την επίδοση της αγωγής, το 1998. Το ΣτΕ, απορρίπτοντας τώρα την αίτηση, κατέστησε αμετάκλητη την αποζημίωση, που δημιουργεί τεράστιο «πονοκέφαλο» στο οικονομικό επιτελείο, καθώς προοιωνίζεται και άλλες παρεμφερείς διεκδικήσεις.
Ανάκληση τίτλου
Σε άλλη υπόθεση το ΣτΕ, ανατρέποντας εφετειακή απόφαση, έκρινε ότι το κράτος είναι υποχρεωμένο να ανακαλέσει τον τίτλο ΜΣΔ, αμέσως μόλις το ζητήσει ο ιδιοκτήτης, έστω και αν έχουν περάσει 13 χρόνια, ανοίγοντας τον δρόμο για αποζημίωση οικοπέδου 280 τ.μ. στη Θεσσαλονίκη, που ρυμοτομήθηκε για να γίνει χώρος πρασίνου.
Πηγή: Έθνος
στο 