«Σάρκα και οστά» παίρνει η εξόφληση της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων μέσω προπληρωμένων καρτών. Η συγκεκριμένη πρόβλεψη περιλαμβάνεται στο φορολογικό νομοσχέδιο, με την εν λόγω εξέλιξη να συμβάλλει και αυτή με την σειρά της στον περιορισμό της χρήσης μετρητών στην αγορά. Από την άλλη και σε συνδυασμό με την διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, το μέτρο αποκλείει την διοχέτευση των επιδομάτων προς την παραοικονομία.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Το Κυβερνητικό σχέδιο προβλέπει –όπως προαναφέρθηκε- τη χορήγηση των επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και της ΔΥΠΑ μέσω προπληρωμένων καρτών. Πάντως, από την ψήφιση της διάταξης έως και την εφαρμογή της απαιτούνται αρκετά και δύσκολα βήματα. Δεν αποκλείεται μάλιστα να χρειαστεί να περάσει σχεδόν ολόκληρος χρόνος για την πλήρη εφαρμογή του μέτρου.
Τι αλλάζει για τους δικαιούχους επιδομάτων
Τι θα αλλάξει λοιπόν για τους δικαιούχους επιδομάτων τόσο του ΟΠΕΚΑ, όσο και της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (πρώην ΟΑΕΔ), με την υιοθέτηση της συγκεκριμένης πρακτικής; Με την χορήγηση των επιδομάτων μέσω προπληρωμένων καρτών, οι περισσότερες συναλλαγές θα γίνονται μέσω POS και με ηλεκτρονικές αγορές, διευκολύνοντας έτσι την διαφάνεια στην χρήση των επιδομάτων από τους δικαιούχους.
Τα βήματα που θα γίνουν ξεκινούν με την κατάθεση της σχετικής ρύθμισης που καθορίζει το πώς θα εφαρμοστεί το μέτρο, θα ακολουθήσει η προκήρυξη διαγωνισμού, για να αναλάβουν κατόπιν τα τραπεζικά ιδρύματα να διαμορφώσουν τις προδιαγραφές των νέων καρτών, την έκδοση αλλά και τη διανομή τους και στην συνέχεια μέσα στην επόμενη χρονιά να ξεκινήσει η υλοποίηση του μέτρου.
Βάσει του αρχικού σχεδίου το 50% του ποσού του κάθε επιδόματος θα μπορεί να χρησιμοποιείται μόνο με προπληρωμένη κάρτα και το άλλο 50% θα έχει την δυνατότητα ο δικαιούχος να το κάνει ανάληψη μετρητών.
Έτσι, αν για παράδειγμα κάποιος που παίρνει επίδομα ανεργίας από ΔΥΠΑ ύψους 479 ευρώ θα μπορεί τα 239,5 ευρώ να τα ξοδέψει μέσω προπληρωμένης κάρτας και το άλλα 239,5 ευρώ μέσω μετρητών. Είναι ενδεικτικό ότι ο δικαιούχος θα μπορεί να ξοδέψει ολόκληρο το ποσό του επιδόματος μέσω της κάρτας του, όχι όμως όλο το ποσό με μετρητά.
Ποιες δαπάνες θα «φρενάρουν» μέσω της χρήσης κάρτας
Προς τα τέλη της επόμενης χρονιάς υπολογίζεται πως η πληρωμή της πλειονότητας των επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ και της ΔΥΠΑ θα γίνεται με προπληρωμένες κάρτες, ενώ σήμερα μόνο το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (πρώην ΚΕΑ) πληρώνεται από τον ΟΠΕΚΑ μέσω κάρτας και ο δικαιούχος μπορεί να κάνει ανάληψη μετρητών μόνο για το μισό ποσό.
Όλα τα υπόλοιπα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ και τα επιδόματα ανεργίας της ΔΥΠΑ πληρώνονται μέσω κατάθεσης σε λογαριασμό του δικαιούχου. Οι αλλαγές που θα γίνουν έχουν ως εξής:
- Θα καθιερωθούν προπληρωμένες κάρτες και για τα άλλα σημαντικά προνοιακά επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, όπως το επίδομα τέκνου και το επίδομα για τη γέννηση,
- Θα πληρώνονται με κάρτες τα βασικά επιδόματα ανεργίας της ΔΥΠΑ,
- Θα καθιερωθούν όρια ανάληψης μετρητών για τις προπληρωμένες κάρτες και το ποσό που θα μένει πέραν του ορίου θα μπορεί να δαπανάται μόνο με ηλεκτρονικές πληρωμές, δηλαδή με αγορές μέσω POS, αγορές μέσω e-banking κ.α.
- Θα δοθούν κίνητρα για τη χρήση των προπληρωμένων καρτών για συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες (όπως οι δαπάνες για τα παιδιά ή για τον τοκετό) και θα απαγορευθούν άλλες δαπάνες, όπως για τζόγο. Με αυτό τον τρόπο η προπληρωμένη κάρτα δεν θα επιτρέπει την συναλλαγή σε περίπτωση που ο δικαιούχος επιχειρεί να κάνει μία απαγορευμένη δαπάνη.
Τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ που θα χορηγούνται με προπληρωμένη κάρτα
Ποια επιδόματα όμως του ΟΠΕΚΑ αναμένεται θα ενταχθούν σε προπληρωμένη κάρτα;
- Επίδομα Γέννησης: Επικρατέστερο επίδομα για να μπει στην νέα λειτουργία – δηλαδή την πληρωμή μέσω προπληρωμένης κάρτας – είναι το επίδομα γέννας των 2.000 ευρώ που τέθηκε σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου του 2020. Με την κάρτα αυτή οι δικαιούχες μητέρες θα μπορούν να αγοράζουν οποιοδήποτε προϊόν τους χρειάζεται από οποιοδήποτε κατάστημα της χώρας με βρεφικά ή παιδικά είδη, αλλά δεν θα μπορούν να κάνουν ανάληψη ούτε ενός σεντ από αυτό, καθώς δεν θα αντιστοιχεί σε κάποιο τραπεζικό λογαριασμό τους. Αντίθετα, με βάση το υφιστάμενο σύστημα, το ποσό των 2.000 ευρώ κατατίθεται σε έναν τραπεζικό λογαριασμό της μητέρας και αυτή μπορεί να κάνει άμεση ανάληψη ακόμα και όλου του ποσού μέσω του ΑΤΜ ή τραπεζικού υποκαταστήματος.
- Επίδομα Παιδιού (Α21): Χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια από το πρώτο παιδί και το συνολικό ποσό καθορίζεται από τον αριθμό των εξαρτώμενων παιδιών και την κατηγορία του οικογενειακού εισοδήματος. Το ποσό του επιδόματος ανέρχεται σε 70 ή 42 ή 28 ευρώ για κάθε παιδί για το πρώτο και δεύτερο παιδί ανά μήνα, ανάλογα με το ύψος του εισοδήματος και σε 140 ή 84 ή 56 από το τρίτο και για κάθε επόμενο παιδί, ανά μήνα.
- Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Ανασφάλιστων Υπερηλίκων: Χορηγείται σε όσους δεν κατάφεραν να συγκεντρώσουν τον απαραίτητο για την συνταξιοδότηση ασφαλιστικό χρόνο και ανέρχεται σε 360 ευρώ.
- Αγροτική εστία: Πρόγραμμα παροχής χρηματικών βοηθημάτων σε τρίτεκνες και πολύτεκνες αγρότισσες μητέρες συνταξιούχους ή ασφαλισμένες του e-ΕΦΚΑ (ΟΓΑ). Το πρόγραμμα αφορά στην καταβολή χρηματικού βοηθήματος ύψους 700 ευρώ σε 4.000 τρίτεκνες μητέρες και 1.000 ευρώ σε 1.000 πολύτεκνες μητέρες.
- Επίδομα αναδοχής: Για κάθε παιδί που τοποθετείται σε αναδοχή χορηγείται στους ανάδοχους γονείς ή στο ίδιο μετά την ενηλικίωσή του, οικονομική ενίσχυση, για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών διαβίωσης του αναδεχόμενου ατόμου. Το ποσό που καταβάλλεται ξεκινάει από 325 ευρώ και κλιμακώνεται στα 375 ευρώ και πάνω για παιδιά με παθήσεις.
- Ενίσχυση σε Οικογένειες Ορεινών και Μειονεκτικών Περιοχών: Το ποσό ξεκινάει από 300 έως 600 ευρώ με τη χρήση εισοδηματικών κριτηρίων.
Ποια επιδόματα της ΔΥΠΑ θα μπουν στο «σύστημα»
Στο νέο σύστημα αναμένεται να ενταχθούν και τα ακόλουθα επιδόματα της ΔΥΠΑ:
- Επίδομα ανεργίας
- Ειδικό βοήθημα μετά τη λήξη της τακτικής ανεργίας
- Ειδικό βοήθημα μετά από τρίμηνη παραμονή στο μητρώο ανέργων
- Επίδομα επίσχεσης
- Ειδικό βοήθημα σε αποφυλακισθέντες
- Ειδικό εποχικό βοήθημα
- Βοήθημα μακροχρονίως ανέργων ύψους 200 ευρώ για έως 12 μήνες
- Επίδομα αφερεγγυότητας εργοδότη
- Επίδομα διαθεσιμότητας.