«Πρεμιέρα» σήμερα για το «καλάθι του νοικοκυριού» με «φόντο» το «καμπανάκια» που χτύπησε η Επιτροπή Ανταγωνισμού που προειδοποιεί -μεταξύ άλλων- για την πιθανότητα να υποστούν οικονομική ασφυξία οι μικρομεσαίοι προμηθευτές, εξαιτίας αυτού του νέου «εργαλείου» συγκράτησης των ανατιμήσεων. Με μία κίνηση που είναι αμφίβολο αν θα πετύχει τον σκοπό της, οι μεγάλες αλυσίδες super market υποχρεώνονται να τοποθετήσουν σε ένα ψηφιακό «καλάθι» 51 κατηγορίες προϊόντων απαραίτητων για κάθε νοικοκυριό.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Με βάση την υπουργική απόφαση και σε σχέση με την αρχική λίστα που είχαν λάβει τα super market έχουν προστεθεί το αλεύρι για όλες τις χρήσεις και τα όσπρια ενώ λείπουν τα αναψυκτικά και το εμφιαλωμένο νερό. Καθώς τα μεν πρώτα θεωρούνται προϊόντα βασική ανάγκης, τα δε αναψυκτικά όχι, ενώ στο εμφιαλωμένο νερό εκτιμάται ότι λόγω του υψηλού ανταγωνισμού δεν καταγράφονται σημαντικές ανατιμήσεις.
Η πλατφόρμα και τα προϊόντα στο «καλάθι του νοικοκυριού»
Σε ό,τι αφορά το ψωμί φρατζόλα περιλαμβάνεται στο «καλάθι» με τη διευκρίνιση «τυποποιημένο/συσκευασμένο» ενώ στο κρέας, παραμένει μόνο το κοτόπουλο και το χοιρινό αλλά τόσο το συσκευασμένο όσο και το μη συσκευασμένο.
Αναλυτικά τα προϊόντα:
- Ρύζι
- Ψωμί για τόστ
- Ψωμί φραντζόλα (τυποποιημένο/συσκευασμένο)
- Φρυγανιές
- Μακαρόνια Νο 6
- Αλεύρι για όλες τις χρήσεις
- Όσπρια (ένα τουλάχιστον είδος)
- Γαλοπούλα ή/και πάριζα
- Κατεψυγμένα ψάρια
- Νωπό χοιρινό (συσκευασμένο ή μη)
- Νωπό κοτόπουλο (συσκευασμένο ή μη)
- Γάλα φρέσκο πλήρες
- Γάλα φρέσκο χαμηλά λιπαρά
- Γάλα εβαπορέ
- Γιαούρτι από γάλα αγελάδος χωρίς γεύσεις
- Γιαούρτι από γάλα αγελάδος χωρίς γεύσεις με χαμηλά λιπαρά
- Τυρί φέτα
- Τυρί γκούντα
- Τυρί με χαμηλά λιπαρά
- Χυμός τομάτας διατηρημένος
- Αυγά (κλωβοστοιχίας και αχυρώνα)
- Μαργαρίνες
- Παρθένο ελαιόλαδο
- Ηλιέλαιο
- Κατεψυγμένα λαχανικά (τουλάχιστον ένα από αρακάς, μπάμιες, φασολάκια)
- Λευκή ζάχαρη
- Φόρμουλα μωρών (παιδικές τροφές)
- Γάλα βρεφικής ηλικίας (παιδικές τροφές)
- Ελληνικός καφές
- Στιγμιαίος καφές
- Γαλλικός καφές
- Τσάι ή χαμομήλι
- Κακάο σε σκόνη
- Χυμός πορτοκάλι
- Απολυμαντικά χεριών / αντισηπτικά
- Απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων (υγρά και σε σκόνη – όχι ταμπλέτες)
- Απορρυπαντικά για σφουγγάρισμα και καθαρισμού επιφανειών – χλωρίνες
- Απορρυπαντικά πιάτων για πλύσιμο στο χέρι
- Χαρτί κουζίνας
- Χαρτί υγείας
- Οδοντόκρεμες
- Σερβιέτες
- Ταμπόν
- Σαμπουάν
- Σαπούνια σε στερεή κατάσταση
- Πάνες ακράτειας
- Πάνες για μωρά
- Μωρομάντηλα
- Σαμπουάν για μωρά
- Τροφές για σκύλους
- Τροφές για γάτες
Οι καταναλωτές θα έχουν τη δυνατότητα να δουν τα προϊόντα και τις τιμές μέσω της εφαρμογής e- Καταναλωτής, η οποία, θα αναγράφει τη σήμανση «καλάθι του νοικοκυριού». Στην εν λόγω εφαρμογή θα μπορεί κάποιος να δει τα προϊόντα του κάθε σούπερ μάρκετ ξεχωριστά που συμμετέχει στο καλάθι του νοικοκυριού.
«Καμπανάκι» από την Επιτροπή Ανταγωνισμού
Για την ενεργοποίηση πάντως του «καλαθιού του νοικοκυριού» η Επιτροπή Ανταγωνισμού είχε φροντίσει να χτυπήσει «καμπανάκι» εκφράζοντας τις επιφυλάξεις της σε 5 σημεία.
Συγκεκριμένα, στη γνωμοδότησή της η Αρχή αναφέρει εκτός άλλων ότι:
- Το γεγονός ότι οι εταιρείες σούπερ μάρκετ θα επιλέγουν τα προϊόντα που επιθυμούν να εντάξουν στο καλάθι του νοικοκυριού ενδέχεται να τους δώσει τη δυνατότητα μόχλευσης στις διαπραγματεύσεις τους με τους προμηθευτές των προϊόντων αυτών, κυρίως με όσους έχουν μικρή διαπραγματευτική δύναμη. Για παράδειγμα, δύνανται οι εταιρίες σούπερ μάρκετ να απαιτήσουν υψηλότερες προμήθειες- τέλη πρόσβασης (slotting allowances, upfront access payments, pay to stay fees ή άλλες πληρωμές/εκπτώσεις) από τους προμηθευτές προκειμένου να συμπεριλάβουν τα προϊόντα τους στο καλάθι του νοικοκυριού, ιδίως αν οι τελευταίοι δεν έχουν πρόσβαση στη λιανική αγορά. Μια τέτοια κατάσταση ενδέχεται να προκαλέσει στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό.
- Ακολούθως, είναι ιδιαιτέρως σημαντικό η συγκεκριμένη πρωτοβουλία να μην οδηγήσει σε πρακτικές συστηματικής αυτοπροτίμησης (self-preferencing) από τα σουπερμάρκετ σε προϊόντα δικής τους ιδιωτικής ετικέτας, εις βάρος προϊόντων σήματος, τα οποία ενδεχομένως να προσφέρονται σε φθηνότερες τιμές για τους καταναλωτές αλλά επί των οποίων το περιθώριο κέρδους των σουπερμάρκετ να είναι ενδεχομένως υψηλότερο. Ένα τέτοιο αποτέλεσμα θα λειτουργήσει εις βάρος τόσο των προμηθευτών, όσο και των καταναλωτών.
- Μια άλλη πιθανή επίπτωση της πρωτοβουλίας είναι οι αυξήσεις τιμών σε προϊόντα ή κατηγορίες προϊόντων εκτός του καλαθιού (από τον ίδιο ή διαφορετικούς προμηθευτές) προκειμένου να αντισταθμίσουν τυχόν απώλειες από τη διάθεση των προϊόντων εντός του καλαθιού σε προσιτές τιμές (ή ενδεχομένως μείωσης τιμών).
- Στο καλάθι του νοικοκυριού θα πρέπει να υπάρχει δυνατότητα να συμμετέχει κάθε είδους επιχείρηση που δραστηριοποιείται στη λιανική αγορά, τόσο σε εθνικό όσο και σε τοπικό επίπεδο,, ή/και με οποιοδήποτε τρόπο (π.χ. πώληση μέσω e-shop), ακόμα και εάν δεν εμπορεύεται το σύνολο των κατηγοριών των προϊόντων που απαριθμούνται στη λίστα (π.χ. κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, αρτοποιεία κ.λπ)
- Είναι σημαντικό να δημοσιεύονται στο e-katanalotis και στην ιστοσελίδα του Υπουργείου ή άλλων εξουσιοδοτημένων φορέων οι σχετικές πληροφορίες, και να διευκρινιστεί εκ των προτέρων, το είδος και ο βαθμός λεπτομέρειάς τους. Για παράδειγμα, η δημοσίευση μόνο μέσων τιμών λιανικής πώλησης πανελλαδικά ανά προϊόν δεν θα ασκήσει την επιδιωκόμενη πίεση στις επιχειρήσεις που συμμετέχουν στην πρωτοβουλία.
στο 