Ανατροπή στους συντελεστές ΦΠΑ: Πού υιοθετούνται μηδενικοί συντελεστές και πού μειωμένοι

Να ξεκαθαρίσει το τοπίο για τον τρόπο που θα εφαρμοστούν οι νέοι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ σε μια σειρά από προϊόντα και υπηρεσίες, επιχειρεί η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων: Μία από τις πρώτες εγκυκλίους του 2024 είναι η Ε.2002/2023, που έρχεται να βάλει «τάξη» -μεταξύ άλλων- και στο θέμα της εστίασης και της υιοθέτησης του ΦΠΑ στα μη αλκοολούχα ποτά. Όπως προκύπτει το σύνολο των μη αλκοολούχων είτε καταναλώνονται στο μαγαζί ή παραδίδονται σε «πακέτο» θα έχουν τουλάχιστον στο πρώτο μισό της χρονιάς συντελεστή 13%.

Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης

Η εγκύκλιος της ΑΑΔΕ αναφέρεται στις αλλαγές που επήλθαν στα καθεστώτα ΦΠΑ με τα άρθρα 45 και 53 του Ν.5073/2023 και το άρθρο 102 του Ν. 5079/2023: Εκτός της εστίασης, καθορίζονται τα προϊόντα όπου υιοθετείται μηδενικός συντελεστής, τι ισχύει στα προϊόντα υγιεινής, όπως και σε υπηρεσίες μεταφορών και ΤΑΧΙ, αλλά και σε θέατρα, σινεμά και ζωολογικούς κήπους.

Τι θα ισχύει στην εστίαση με το ΦΠΑ στα μη αλκοολούχα ποτά

Η εγκύκλιος βέβαια δημοσιεύτηκε με μια …μικρή καθυστέρηση, καθώς έρχεται στις 5 Γενάρη να καθορίσει το τι ισχύει από την 1η του μήνα. Στοιχείο που πρέπει να επισημανθεί ενόψει πιθανού ελέγχου από τις αρμόδιες υπηρεσίες, καθώς δεν αποκλείεται κάποια λάθος επιλογή συντελεστή Φ.Π.Α. από τους επαγγελματίες κατά τις πρώτες ημέρες εφαρμογής του μέτρου. Σύμφωνα, λοιπόν, με τον νόμο, αλλά και τις επεξηγήσεις της εγκυκλίου, από 1/1/2024 διαχωρίζεται ο Φ.Π.Α. στην εστίαση, σε σχέση με τα μη αλκοολούχα ποτά και ροφήματα, ως εξής:

• Διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων: Φ.Π.Α. 13% έως τις 30/6/2024, ανεξαρτήτως εάν αυτά καταναλώνονται επιτοπίως ή παραδίδονται σε «πακέτο». Από 1/7/2024 πάνε στο 24%.
• Διάθεση μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων σε πακέτο: Φ.Π.Α. 13% έως τις 30/6/2024. Από 1/7/2024 πάνε στο 24%.
• Διάθεση μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων με επιτόπια κατανάλωση: Φ.Π.Α. 24% από 1/1/2024, με εξαίρεση τα ροφήματα που εντάσσονται στο 13% ανεξαρτήτως τρόπου κατανάλωσης.
• Διάθεση αλκοολούχων ποτών: Φ.Π.Α. 24% ανεξαρτήτως τρόπου διάθεσης, κάτι που εφαρμόζονταν έτσι και αλλιώς εδώ και πολλά χρόνια για αυτή την κατηγορία προϊόντων.
• Διάθεση νερών (ΔΚ 2201) και μη αλκοολούχων ποτών που εντάσσονται στην ΔΚ 2202: Φ.Π.Α. 13%, ανεξαρτήτως τρόπου διάθεσης και χωρίς ημερομηνία λήξης. Περαιτέρω οδηγίες για αυτές τις δασμολογικές κλάσεις είχαν δοθεί με την εγκύκλιο Ε. 2080/05-06-2020, η οποία εξακολουθεί και ισχύει.

Πού υιοθετείται μηδενικός συντελεστής ΦΠΑ

Συνοπτικά η εγκύκλιος επισημαίνει και τα εξής:

«Καθορίζεται η εφαρμογή μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ, και πέραν της ισχύουσας καταληκτικής ημερομηνίας 31.12.2023, κατά περίπτωση, και χωρίς να τίθεται νεότερη ημερομηνία λήξης αυτών ως ακολούθως:

• εφαρμόζεται συντελεστής ΦΠΑ μηδέν (0%) στα εμβόλια για τον Covid-19. Πιο συγκεκριμένα παρατείνεται η εφαρμογή του συντελεστή ΦΠΑ μηδέν (0%), για τα εμβόλια της ΔΚ ΕΧ 3002 κατά του κορωνοϊού COVID-19, που έχουν εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (άρθρο 21 του Κώδικα Φ.Π.Α., ν. 2859/2000).
• εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ έξι τοις εκατό (6%) στα φίλτρα και στις γραμμές αιμοκάθαρσης, αιμοδιήθησης, αιμοδιαδιήθησης και πλασμαφαίρεσης της ΔΚ ΕΧ 9018 (παρ. 47 του Κεφαλαίου Α΄ του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α., ν. 2859/2000).
• εφαρμόζεται, μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ δεκατρία τοις εκατό (13%) στην εισαγωγή αντικειμένων τέχνης, συλλόγων ή αρχαιοτήτων των ΔΚ 9701, 9702, 9703, 9704, 9705 και 9706 και την παράδοση αντικειμένων καλλιτεχνικής αξίας (παρ. 52 & 53 του Κεφαλαίου Α΄ του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α., ν. 2859/2000).
• εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ έξι τοις εκατό (6%), στους απινιδωτές της ΔΚ ΕΧ 9018 (παρ. 54 του Κεφαλαίου Α΄ του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α., ν. 2859/2000)
• εφαρμόζεται μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ έξι (6%), στα μέσα ατομικής προστασίας και υγιεινής (μάσκες προστασίας και γάντια για την ιατρική) των ΔΚ ΕΧ 3926, ΕΧ 4015, ΕΧ 4818, ΕΧ 6307, στο σαπούνι και άλλα παρασκευάσματα για την ατομική υγιεινή των ΔΚ ΕΧ 3401 και ΕΧ 3402, στα αντισηπτικά διαλύματα, αντισηπτικά μαντιλάκια και άλλα αντισηπτικά παρασκευάσματα των ΔΚ 3307 ΕΧ, ΔΚ ΕΧ 3401, ΔΚ ΕΧ 2828, ΔΚ ΕΧ 3402, ΔΚ ΕΧ 3808 και ΕΧ 3824, στην αιθυλική αλκοόλη μετουσιωμένη της ΔΚ ΕΧ 2207 η οποία προορίζεται ως πρώτη ύλη για την παραγωγή αντισηπτικών και την καθαρή αιθυλική αλκοόλη μη μετουσιωμένη γεωργικής προέλευσης με αλκοολικό τίτλο 95% της ΔΚ ΕΧ2207, η οποία διατίθεται εμφιαλωμένη στη λιανική πώληση».

Τι ισχύει για ΤΑΧΙ, θέατρα, ζωολογικούς κήπους και γυμναστήρια

Και η εγκύκλιος συνεχίζει:

• Παρατείνεται «η υπαγωγή στον μειωμένο συντέλεση ΦΠΑ δεκατρία (13%) μόνο για τον καφέ, το κακάο, το τσάι, το χαμομήλι, λοιπά αφεψήματα της ΔΚ ΕΧ 2202, μέχρι και την 30ή.06.2024.
• Αντικαταστάθηκε εκ νέου η παρ. 51 του Κεφαλαίου Α΄ του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα ΦΠΑ με την παρ. 1 του άρθρου 102 του Ν. 5079/2023 (Α΄ 215), και τα μη αλκοολούχα ποτά ΔΚ ΕΧ 2202 και τα αεριούχα νερά της ΔΚ ΕΧ 2201 υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ δεκατρία (13%), με αναδρομική ισχύ από την 11η Δεκέμβριου 2023 και χωρίς ημερομηνία λήξης.
• Για τη μεταφορά προσώπων και των αποσκευών τους που πραγματοποιείται με Επιβατηγά Δημόσιας Χρήσης οχήματα (ΤΑΞΙ), ο μειωμένος συντελεστής του πρώτου εδαφίου εφαρμόζεται έως την 30ή Ιουνίου 2024. Συνεπώς, η εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. 13% στη μεταφορά προσώπων και των αποσκευών τους παρατείνεται και πέραν της 31.12.2023 και μάλιστα χωρίς χρονικό περιορισμό, ενώ, περιοριστικά στην μεταφορά προσώπων και των αποσκευών τους που πραγματοποιείται με Επιβατηγά Δημόσιας Χρήσης οχήματα (ΤΑΞΙ), ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ 13% εφαρμόζεται έως και 30.6.2024.
• Η υπαγωγή των εισιτηρίων ζωολογικών κήπων στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. δεκατρία τοις εκατό (13%) εφαρμόζεται και μετά την 31η Δεκεμβρίου 2023. Το άρθρο 36, περί υπαγωγής σε μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. δεκατρία τοις εκατό (13%) των εισιτηρίων για ζωολογικούς κήπους ισχύει από τη δημοσίευση του παρόντος. Συνεπώς, η εφαρμογή του μειωμένου συντελεστή Φ.Π.Α. 13% στα εισιτήρια (δικαίωμα εισόδου) για τους ζωολογικούς κήπους που προβλέπεται στην παρ. 1γ του Κεφαλαίου Β΄ του Παραρτήματος ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α. παρατείνεται και πέραν της 31.12.2023, χωρίς χρονικό περιορισμό.
• Τα εισιτήρια κινηματογράφων να υπάγονται στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. έξι τοις εκατό (6%) και μετά την 31η Δεκεμβρίου 2023, συνεπώς, στα εισιτήρια κινηματογράφων εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής Φ.Π.Α. 6% και πέραν της ισχύουσας καταληκτικής ημερομηνίας στις 31-12-2023, χωρίς χρονικό περιορισμό.
• Εκμετάλλευση καφενείων, καφετεριών, ζαχαροπλαστείων, εστιατορίων, ψητοπωλείων, οινομαγειρείων και λοιπών συναφών προς αυτές επιχειρήσεων, πλην των κέντρων διασκέδασης, με εξαίρεση τη διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων. Ο μειωμένος συντελεστής του προηγουμένου εδάφιου εφαρμόζεται κατ΄ εξαίρεση έως και την 30ή Ιουνίου 2024 στη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων. Ορίζεται ότι για το χρονικό διάστημα από την 11η Δεκεμβρίου 2023 έως και την 31η Δεκεμβρίου 2023 εφαρμόζεται το Παράρτημα ΙΙΙ του Κώδικα Φ.Π.Α. περί υπαγωγής αγαθών και υπηρεσιών στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. σύμφωνα με την περ. δ) της παρ. 1 του άρθρου 11 του ν. 4690/2020 (Α104). Συνεπώς, έως 31.12.2023 στη διάθεση μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ (13%), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 11 του ν. 4690/2020, ενώ, από 1.1.2024 και εφεξής στη διάθεση αλκοολούχων και μη αλκοολούχων ποτών, χυμών και ροφημάτων εφαρμόζεται ο κανονικός συντελεστής ΦΠΑ (24%) με εξαίρεση τη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων στην διάθεση των οποίων εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής Φ.Π.Α. 13% έως την 30ή.6.2024. Επισημαίνεται ότι από τα ανωτέρω προκύπτει ότι σε ότι αφορά στα αλκοολούχα και μη ποτά, χυμούς και ροφήματα, από 1.1.2024 οι επιτόπιες καταναλώσεις τους υπάγονται στον κανονικό συντελεστή Φ.Π.Α. 24%, όπως και οι παραδόσεις σε «πακέτο» των αλκοολούχων ποτών, ενώ η παράδοση σε «πακέτο» των μη αλκοολούχων ποτών, χυμών, τυποποιημένων και μη και ροφημάτων, υπάγεται στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. 13%. Ωστόσο, στη διάθεση καφέ, κακάο, τσαγιού, χαμομηλιού και λοιπών αφεψημάτων εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής Φ.Π.Α. 13% έως και την 30ή.6.2024, ανεξάρτητα εάν αυτά καταναλώνονται επιτοπίως ή παραδίδονται σε «πακέτο». Ως εκ τούτου, οι επιχειρήσεις εστίασης θα πρέπει να χρεώνουν διακριτά τα είδη αυτά βάσει του συντελεστή Φ.Π.Α. στον οποίο υπάγονται.
• Σημειώνεται ότι παρά την ανωτέρω αλλαγή του εφαρμοστέου συντελεστή ΦΠΑ στις υπηρεσίες εστίασης από 1.1.2024, εξακολουθούν να ισχύουν έως τις 30.6.2024 όσα έχουν γίνει δεκτά με την εγκύκλιο Ε. 2080/2020του Διοικητή ΑΑΔΕ σχετικά με τη διάκριση ως προς την εφαρμογή των συντελεστών Φ.Π.Α. από ξενοδοχειακές επιχειρήσεις που παρέχουν υπηρεσίες διαμονής και εστίασης ή και άλλες υπηρεσίες έναντι ενιαίας τιμής της οποίας ο διαχωρισμός στους επί μέρους συντελεστές δεν είναι εφικτός.
• Η παροχή υπηρεσιών από γυμναστήρια και από σχολές εκμάθησης χορού να υπάγεται στον μειωμένο συντελεστή Φ.Π.Α. δεκατρία τοις εκατό (13%) και μετά την 31η Δεκεμβρίου 2023. Συνεπώς στην παροχή υπηρεσιών από γυμναστήρια και την παροχή υπηρεσιών από σχολές εκμάθησης χορού, εφόσον αυτές δεν απαλλάσσονται με το άρθρο 22 του Κώδικα Φ.Π.Α. εφαρμόζεται ο μειωμένος συντελεστής 13% και πέραν της ισχύουσας καταληκτικής ημερομηνίας στις 31-12-2023, χωρίς χρονικό περιορισμό».