Τις πρώτες… ανατροπές στο καθεστώς επιδοτούμενης ανεργίας φέρνει το μίνι- ασφαλιστικό νομοσχέδιο που τέθηκε σε διαβούλευση: Όπως προβλέπεται σε διάταξη που περιλαμβάνεται σε αυτό, όσοι έχουν συμβάσεις ορισμένου χρόνου δεν χάνουν το επίδομα ανεργίας ακόμη και εάν εργάζονται, εφόσον βέβαια πληρούνται συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Είναι ίσως η πρώτη από μια σειρά κινήσεις που θα αλλάξουν ριζικά το καθεστώς της επιδοτούμενης ανεργίας, όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα.
Γράφει ο Βαγγέλης Δουράκης
Στο υπό διαβούλευση νομοσχέδιο, λοιπόν, περιλαμβάνεται και μια διάταξη, η οποία δίνει τη δυνατότητα σε ανέργους που απασχολούνται με συμβάσεις εργασίας ορισμένου χρόνου μίας ημέρας να εργάζονται χωρίς να χάνουν το επίδομα ανεργίας.
Ποιοι θα εργάζονται και θα λαμβάνουν ταυτόχρονα επίδομα ανεργίας
Υπάρχει όμως μία βασική προϋπόθεση: Για να συνεχίσουν να λαμβάνουν το επίδομα ανεργίας, θα πρέπει η απασχόληση αυτή να μην υπερβαίνει σωρευτικά τις τρεις ημέρες εβδομαδιαίως και τις 12 ημέρες μηνιαίως.
Στην περίπτωση αυτή, το επίδομα ανεργίας μειώνεται ανάλογα με τις ημέρες απασχόλησης. Με άλλα λόγια, αυτό σημαίνει ότι εάν ένας άνεργος που παίρνει επίδομα τύχει να εργαστεί 4 ημέρες μέσα στον μήνα, δεν θα χάσει όλο το επίδομα, αλλά θα του αφαιρεθούν 4 ημερήσια επιδόματα ανεργίας.
Στο ν/σ περιλαμβάνεται και διάταξη μέσω της οποίας αποσαφηνίζεται ότι η μοριοδότηση του κριτηρίου της ανεργίας σε διαγωνισμούς του ΑΣΕΠ για διορισμό στο Δημόσιο ανήκει στις διευκολύνσεις που παρέχονται μόνο σε ανέργους και αναζητούντες εργασίας που πληρούν τα εισοδηματικά κριτήρια του επιδόματος θέρμανσης, προκειμένου να ωφελούνται από τις ευνοϊκές ρυθμίσεις όσοι πραγματικά έχουν ανάγκη.
Πότε θα ενεργοποιηθούν οι αλλαγές στο επίδομα ανεργίας
Και αν αυτή ήταν μία «πρώτη γεύση» των αλλαγών που έρχονται στο καθεστώς επιδοτούμενης ανεργίας, μέσα στο α’ εξάμηνο του 2024 το ισχύον καθεστώς θα υποστεί ολικό «λίφτινγκ»: Οι αλλαγές έχουν δρομολογηθεί, καθώς εξασφαλίστηκαν πόροι άνω των 100 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης για την πιλοτική εφαρμογή ενός προγράμματος αναπροσαρμογής του επιδόματος ανεργίας. Εκείνο που φροντίζουν να ξεκαθαρίσουν πάντως σε όλους του τόνους αρμόδιες πηγές είναι ότι το ποσό του επιδόματος ανεργίας -ενόψει και των επερχόμενων αλλαγών- δεν πρόκειται να «κουρευτεί», αλλά αντιθέτως θα αυξηθεί.
Συγκεκριμένα, οι όποιες αλλαγές αναμένεται να ενεργοποιηθούν εντός του α’ εξαμήνου της νέας χρονιάς και αρχικά θα έχουν πιλοτική μορφή καθώς θα υιοθετηθούν ναι μεν σε πανελλαδικό επίπεδο, αλλά σε επιλεγμένες γεωγραφικές περιοχές και αναμένεται να καλύψουν έως και 20.000 δικαιούχους.
Το σχέδιο προβλέπει παρεμβάσεις σε τρεις άξονες:
- Ύψος επιδόματος ανεργίας
- Διάρκεια καταβολής
- Διασύνδεση με προγράμματα κατάρτισης
Ξεκινώντας από το ύψος που θα διαμορφώνεται το επίδομα, υπάρχουν σκέψεις σύνδεσης με τον μισθό που είχε ο άνεργος όταν εργαζόταν, κάτι που οδηγεί σε υψηλότερο ποσό επιδόματος από το σημερινό κατά τους πρώτους 3 μήνες ανεργίας, αλλά κλιμακωτό «ψαλίδι» στην συνέχεια και ανά τρεις μήνες.
Στο σχέδιο που επεξεργάζεται η διοίκηση της ΔΥΠΑ κατά το πρώτο τρίμηνο, ο δικαιούχος θα λαμβάνει ως επίδομα, ποσοστό έως 65% του μέσου όρου του μισθού του, κατά την τελευταία τριετία πριν απολυθεί.
Στα 1.200 € το «πλαφόν» του επιδόματος ανεργίας
Άρα, αν για παράδειγμα αυτός ο μέσος όρος είναι 1.000 ευρώ, τότε ο άνεργος για τρεις μήνες θα λαμβάνει ως επίδομα ανεργίας, 650 ευρώ το μήνα. Στη συνέχεια για το β’ τρίμηνο της ανεργίας, το επίδομα θα υποχωρεί στο 60% και για το τρίτο τρίμηνο στο 55% του μέσου όρου του μισθού του ανέργου, όπως αυτό προκύπτει από την τελευταία τριετία της εργασίας του. Για το δ’ τρίμηνο, μέχρι δηλαδή να συμπληρωθεί ένα έτος καταβολής επιδόματος, ο δικαιούχος θα λαμβάνει το ποσό που είναι σήμερα η εν λόγω παροχή, δηλαδή 479 ευρώ. Αναμένεται όμως να τεθεί ανώτατο «πλαφόν» πιθανόν στα επίπεδα των 1.200 ευρώ.
Άρα το επίδομα ανεργίας δεν θα μπορεί να είναι μικρότερο από το σημερινό (479 ευρώ), αλλά ούτε και μεγαλύτερο από 1.200 ευρώ, με βάση το μισθό που λάμβανε ο άνεργος κατά την τελευταία τριετία.
Σε κάθε περίπτωση τίποτε δεν έχει «κλειδώσει», καθώς πρέπει να βγει και η «εξίσωση» που θέλει να μην επιβαρύνονται τα δημόσια οικονομικά, άρα το ποσό πρέπει να διαμορφωθεί κατά αυτό τον τρόπο που δεν θα ξεπερνά τα συνολικά ποσά που καταβάλλονται σήμερα στους δικαιούχους, μαζί με τα Δώρα. Βεβαίως, εδώ να επισημάνουμε ότι η ηγεσία της ΔΥΠΑ «ποντάρει» στο ότι οι περισσότεροι άνεργοι θα ωθούνται στο να ξαναβρούν γρήγορα εργασία και να μην συμβιβάζονται με τα χαμηλά ποσά του επιδόματος.
Επέκταση της χορήγησης του επιδόματος ανεργίας έως και 2 χρόνια
Στις παρεμβάσεις που αναμένεται να γίνουν, εξετάζεται και το ενδεχόμενο να υπάρξει επιμήκυνση του χρόνου καταβολής του επιδόματος, που σήμερα χορηγείται για 12 μήνες: Για την επέκτασή του όμως, υπό προϋποθέσεις και μετά τον έναν χρόνο, αυτή εξετάζεται σε συνδυασμό με μια πιθανή κατάργηση του επιδόματος μακροχρόνιας ανεργίας που στην πράξη, λόγω των εισοδηματικών κριτηρίων, έχει καταστεί σχεδόν ανενεργό.
Ήδη η ΔΥΠΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, με τεχνική βοήθεια από τον ΟΟΣΑ, μελετά τρόπους και διαφοροποιήσεις που θα μπορούσαν να διευρύνουν το πλέγμα προστασίας των ανέργων και ιδιαίτερα όσων από αυτούς έχουν πάνω από 12 και έως 24 μήνες ανεργίας.
Ταυτόχρονα, θα υπάρχει σύνδεση του ανέργου με τα προγράμματα κατάρτισης και απόκτησης δεξιοτήτων που αναπτύσσονται από τη ΔΥΠΑ: Θα παρέχεται κίνητρο ώστε ο άνεργος να μπορεί να παρακολουθήσει ενεργά κάποιο από τα προγράμματα αυτά, έτσι ώστε να λάβει το αντίτιμο της συμμετοχής του, που είναι 1.000 ευρώ, αφού λάβει την ανάλογη πιστοποίηση.
Όμως για το διάστημα που θα συμμετάσχει σε αυτά, το επίδομα ανεργίας θα μειώνεται ή θα αναστέλλεται η καταβολή του.
Το τελευταίο στοιχείο, μένει να καθοριστεί από τη διοίκηση της ΔΥΠΑ, σε σχέση και με τα δημοσιονομικά περιθώρια που θα υπάρχουν για τη χορήγηση επιδομάτων ανεργίας από τον Οργανισμό.
Εντός του πρώτου τριμήνου του 2024, εκτιμάται ότι η ΔΥΠΑ θα έχει καταλήξει στις αλλαγές που θα προωθηθούν, με κάποιες βασικές εναλλακτικές, προκειμένου να υλοποιηθεί το πιλοτικό πρόγραμμα και αφού αξιολογηθεί, εντός του δεύτερου εξαμήνου να προωθηθεί η σχετική νομοθετική πρωτοβουλία.