Της Αργυρώς Μαυρούλη
Με λιγότερα από 1.200 ευρώ θα κληθούν να ζήσουν χιλιάδες συνταξιούχοι, αφού η κυβέρνηση προχωρά σε νέες μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις για όσους έχουν άθροισμα κύριας και επικουρικής σύνταξης 1.300 ευρώ, σύμφωνα με όσα προβλέπει το σχέδιο νόμου για το ασφαλιστικό που δόθηκε στη νομοπαρασκευαστική επιτροπή της Βουλής.
Ωστόσο, στην επιβολή του ορίου θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το καταβαλλόμενο ποσό συμπεριλαμβανομένης της εισφοράς υγειονομικής περίθαλψης που επιβάλλεται σε κύριες και επικουρικές συντάξεις, καθώς και της εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, αλλά και της ειδικής εισφοράς υπέρ ΑΚΑΓΕ με αποτέλεσμα το καθαρό ποσό για τον συνταξιούχο να διαμορφώνεται στα 1170 ευρώ το μήνα.
Ολες οι ανατροπές στις συντάξεις
Δραστικές μειώσεις έρχονται σε εφάπαξ, αλλά και μερίσματα δημοσίων υπαλλήλων, αφού τα ελλείμματα των ταμείων δεν θα καλύπτονται από το κράτος, ενώ παράλληλα προωθείται και αύξηση ασφαλιστικών εισφορών για τα επόμενα έξι χρόνια για να καλυφθεί το έλλειμμα του Ενιαίου Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης.
Κι όλα αυτά χωρίς την έγκριση των δανειστών, αφού δεν έχουν δώσει μέχρι σήμερα το πράσινο φως σχετικά με την εξοικονόμηση που μπορεί να επιτευχθεί μέσω των προτεινόμενων αλλαγών. Την ίδια στιγμή, τίθεται και ρήτρα νέων περικοπών στις κύριες συντάξεις, σε περίπτωση που η συνταξιοδοτική δαπάνη ξεπεράσει το 16% του ΑΕΠ έως το 2060.
Αναλυτικότερα για τις επικουρικές συντάξεις προβλέπεται η αύξηση κατά μια μονάδα (0,5 εργαζόμενοι και 0,5 εργοδότες) των ασφαλιστικών εισφορών από 1.6.2016 και μέχρι την 31.5.2019, οι οποίες για όλους τους μισθωτούς, ασφαλισμένους πριν και μετά την 1.1.1993, διαμορφώνονται σε 3,5% για τον ασφαλισμένο και σε 3,5% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών του εργαζομένου.
Από 1.6.2019 και μέχρι την 31.5.2022, το ποσό της μηνιαίας εισφοράς στο Ε.Τ.Ε.Α. όλων των μισθωτών, ασφαλισμένων πριν και μετά την 1.1.1993, υπολογίζεται σε ποσοστό 3,25% για τον ασφαλισμένο και σε ποσοστό 3,25% για τον εργοδότη επί των ασφαλιστέων αποδοχών του εργαζομένου, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 38 του παρόντος νόμου. Δηλαδή για την επόμενη τριετία η επιβάρυνση είναι 0,5 μονάδα. Μετά το πέρας της εξαετίας, το ποσοστό της μηνιαίας εισφοράς επανέρχεται στο ύψος που ίσχυε κατά την 31.12.2015.
Μεγάλες εκτιμώνται οι απώλειες και για τους νέους ασφαλισμένους, καθώς η επικουρική σύνταξη δεν θα υπερβαίνει το 18% του συντάξιμου μισθού για όλους όσοι έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης από την 1/1/2015 και μετά. Οι απώλειες σε σύγκριση με το σημερινό καθεστώς για τους νέους συνταξιούχους εκτιμάται πως ξεκινούν από 5% και φτάνουν στο 12%.
Το προωθούμενο σχέδιο νόμου εισάγει νέο τρόπο υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης για όλους. Προβλέπει πως για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2013 που καταθέτουν αίτηση συνταξιοδότησης από την 1.1.2015 και μετά, το ποσό της επικουρικής σύνταξης αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων:
Το τμήμα της σύνταξης που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισης έως 31/12/2014 υπολογίζεται με βάση ποσοστό αναπλήρωσης, το οποίο για κάθε χρόνο ασφάλισης αντιστοιχεί σε 0,45% υπολογιζομένου επί των συντάξιμων αποδοχών. Το τμήμα που αντιστοιχεί στο χρόνο ασφάλισής από 1/1/2015 και μετά υπολογίζεται με το σύστημα των ατομικών μερίδων (δημογραφικά δεδομένα και πλασματικό ποσοστό επιστροφής που θα εφαρμόζεται στις συνολικά καταβληθείσες εισφορές). Εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης κρίνονται βάσει των νέων διατάξεων που φέρνει ο νόμος.
Στο ΕΤΕΑ θα ενταχθούν και τα ταμεία πρόνοιας και θα μετονομαστεί σε ΕΤΕΑΕΠ. Με βάση τον τρόπο υπολογισμού των εφάπαξ που περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο έρχονται νέες μειώσεις κατά 12%, με αποτέλεσμα τα ποσά που θα καταβληθούν να είναι μειωμένα κατά 50% μετά την εφαρμογή όλων των Μνημονιακών νόμων. Ρήτρα μηδενικού ελλείμματος θα τεθεί και στα Μετοχικά ταμεία τόσο των δημοσίων υπαλλήλων όσο και των στρατιωτικών.
ΕΚΑΣ
Άγνωστος παραμένει ο τρόπος της εμπροσθοβαρής κατάργησης του ΕΚΑΣ, κάτι που αναμένεται να συμφωνηθεί στη συνάντηση του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου με τους εκπροσώπους των δανειστών, προκειμένου να κλειδώσει η εξοικονόμηση πόρων το 2017 και 2018.
Συγκεκριμένα στο σχέδιο νόμου αναφέρεται ότι «Από 1.1.2017 και μέχρι 31.12.2019 και σε ετήσια βάση τα ποσά που αναφέρονται στα εισοδηματικά κριτήρια της παραγράφου 1 του άρθρου αυτού, καθώς και τα ποσά του επιδόματος που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου, αναπροσαρμόζονται με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, προκειμένου τα ως άνω κριτήρια να βαίνουν κάθε έτος μειούμενα, με σκοπό αντίστοιχη ετήσια εμπροσθοβαρή μείωση της δαπάνης της παροχής μέχρι την ολοκληρωτική κατάργηση αυτής. Από 1-1-2020 η παροχή αυτή καταργείται».
Με βάση τα σχετικά άρθρα του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, για το τρέχον έτος εισάγονται νέα μειωμένα εισοδηματικά κριτήρια. Σύμφωνα με ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης, εντός του 2016 το επίδομα θα χάσουν περίπου 120.000 συνταξιούχοι που εισπράττουν σήμερα τα 30 ευρώ καθώς και αρκετοί από όσους παίρνουν τα 230 ευρώ. Ειδικότερα χάνουν το επίδομα από φέτος όσοι έχουν πάνω από (εισοδήματα προηγούμενου φορολογικού έτους):
• 7.972 ευρώ καθαρό ετήσιο εισόδημα από συντάξεις, μισθούς, ημερομίσθια και λοιπά επιδόματα (εξαιρούνται σύνταξη αναπήρων, θυμάτων πολεμικής περιόδου, τρομοκρατίας και προνοιακά βοηθήματα).
• 8.884 ευρώ ετήσιο ατομικό φορολογητέο.
• 11.000 ευρώ ετήσιο οικογενειακό φορολογητέο
• 664 ευρώ ακαθάριστο ποσό κύριας και επικουρικής σύνταξης.
Για συνολικό εισόδημα από συντάξεις μισθούς, ημερομίσθια κλπ μέχρι 7.216 ευρώ το επίδομα είναι 230 ευρώ μηνιαίως. Για εισόδημα από 7.216 μέχρι 7.972 το ΕΚΑΣ καταβάλλεται κλιμακωτά ως εξής :
Από 7.216 και μέχρι 7.518 – ΕΚΑΣ 172,50.
Από 7.518 και μέχρι 7.720 – ΕΚΑΣ 115 ευρώ.
Από 7.720 και μέχρι 7.972 – ΕΚΑΣ 57,50.
Στους συνταξιούχους γήρατος και αναπηρίας που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη, καθώς και σε όσους συνταξιούχους δεν θεμελιώνουν αυτοτελές δικαίωμα συνταξιοδότησης με χρόνο ασφάλισης που έχουν πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα, το επίδομα ισούται με τα 2/3 των ανωτέρω ποσών. Προκειμένου για συνταξιούχους λόγω αναπηρίας, οποιαδήποτε μεταβολή στο ποσοστό αναπηρίας του δικαιούχου εντός του ίδιου ημερολογιακού έτους, στο οποίο καταβάλλεται το Επιδόματος δεν επιφέρει οποιαδήποτε μεταβολή στο ποσό του επιδόματος.
Στις περιπτώσεις συνδικαιούχων σύνταξης λόγω θανάτου, τα ποσά του ΕΚΑΣ επιμερίζονται κατά το ίδιο ποσοστό επιμερισμού της σύνταξης που προβλέπεται από τις διατάξεις του οικείου ασφαλιστικού φορέα, άλλως από την κληρονομική μερίδα τους.
Κύριες συντάξεις
Οι νέες κύριες συντάξεις θα αποτελούνται από δυο μέρη:
-Την εθνική σύνταξη που καθορίζεται στα 384 ευρώ για 20 έτη απασχόλησης, η οποία θα βαίνει μειούμενη κατά 2% φτάνοντας τα 346 ευρώ για 15 έτη απασχόλησης.
-Και την αναλογική σύνταξη που θα υπολογίζεται με βάση τον μέσο όρο των αποδοχών ολόκληρου του εργασιακού βίου και νέα ποσοστά αναπλήρωσης που έχουν ήδη συμφωνηθεί με τους θεσμούς από 0,77% έως και 2% με 40 έτη ασφάλισης. Για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους των αιτήσεων συνταξιοδότησης που θα κατατεθούν μετά την έναρξη ισχύος του νόμου και εντός του 2016 ως συντάξιμες αποδοχές λαμβάνονται υπόψη ο μέσος μηνιαίος μισθός που προκύπτει από το 2002 και έως την υποβολή της αίτησης. Εφεξής, ετησίως, η περίοδος αυτή αναφοράς αυξάνεται κατά ένα έτος.
Το ανώτατο όριο των συντάξεων μειώνεται στα 3.072 ευρώ μικτά για όσους λαμβάνουν περισσότερες από μία σύνταξη, από 3.680 ευρώ που είναι σήμερα και στα 2.304 ευρώ για μια σύνταξη, από 2.773 ευρώ που είναι σήμερα.
Στους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω αναπηρίας με ποσοστό αναπηρίας από 67% έως και 79,99% θα χορηγείται το 75% της εθνικής σύνταξης και με ποσοστό αναπηρίας από 50% έως και 66,99% θα καταβάλλεται το 50%.
Εάν κάποιος συνταξιούχος επιλέξει απασχολείται θα λάβει μόνο το 40% της σύνταξης του, ενώ πλέον τα επιδόματα τέκνων στους συνταξιούχους θα δίνονται μόνο με εισοδηματικά κριτήρια.
Για την χορήγηση συντάξεων χηρείας τίθεται όριο ηλικίας το 55ο έτος του/της δικαιούχου. Εφόσον έχει συμπληρώσει το 52ο έτος της ηλικίας του , δικαιούται σύνταξη για διάστημα τριών ετών, μετά την πάροδο των οποίων η καταβολή σύνταξης αναστέλλεται μέχρι τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας του/της.
Ασφαλιστικές εισφορές
Στην ταυτόχρονη καταβολή ασφαλιστικών εισφορών, φόρου μισθωτών υπηρεσιών και μισθών θα πρέπει να προχωρήσουν οι εργοδότες από την 1η Ιουλίου. Η διάταξη αυτή περιλαμβάνεται στο νομοσχέδιο για την πάταξη της εισφοροδιαφυγής.
Το συνολικό ποσοστό εισφοράς του κλάδου σύνταξης στον Ενιαίο Φορέα Κύριας Ασφάλισης (ΕΦΚΑ), για μισθωτούς και εργοδότες ορίζεται σε 20% επί των πάσης φύσεως αποδοχών των εργαζόμενων, με εξαίρεση τις κοινωνικού χαρακτήρα έκτακτες παροχές λόγω γάμου, γεννήσεων τέκνων, θανάτου και βαριάς αναπηρίας. Η εισφορά κατανέμεται κατά 6,67% για τον εργαζόμενο και κατά 13,33% για τον εργοδότη.
Από την 1η Ιανουαρίου 2017, το ίδιο θα ισχύσει και για τους δημοσίους υπαλλήλους. Καθώς καταργείται το αγγελιόσημο, αντίστοιχη εισφορά καταβάλλεται και για τους δημοσιογράφους και ασφαλισμένους του ΕΤΑΠ – ΜΜΕ.
Ανώτατο όριο ασφαλιστέων αποδοχών για τον υπολογισμό της μηνιαίας εισφοράς ορίζεται το 10πλάσιο του ποσού που αντιστοιχεί στον εκάστοτε προβλεπόμενο κατώτατο βασικό μισθό, ήτοι 5.860 ευρώ.
Στο 20% ορίζεται η εισφορά και για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους αυτοαπασχολούμενους, ασφαλισμένους έως σήμερα στα ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ. Οι εισφορές υπολογίζονται επί του μηνιαίου εισοδήματος κατά το προηγούμενο οικονομικό έτος.
Η μηνιαία ελάχιστη βάση υπολογισμού επί της οποίας υπολογίζεται το 20% ορίζονται τα 586 ευρώ. Ειδικά στην περίπτωση της έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας, η ελάχιστη βάση υπολογισμού ορίζεται στο 70% του κατώτατου μισθού.
Για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες ορίζεται επίσης μεταβατική περίοδο, με “εκπτώσεις” εισφορών τις οποίες όμως θα πρέπει να πληρώσουν ως οφειλή στο τέλος της ασφαλιστικής τους ζωής, προκειμένου να λάβουν σύνταξη. Αναλυτικά, ορίζεται εισφορά 14% για τα πρώτα 2 χρόνια από την πρώτη υπαγωγή στην ασφάλιση, 17% για τα επόμενα 3 χρόνια και 20% μετά το 5ο έτος. Ειδικά για τους επιστήμονες ασφαλισμένους του ΕΤΑΑ, προβλέπεται έκπτωση των ασφαλιστικών εισφορών κατά 50% για τη τριετία 2017-2019. Αναλυτικά, η έκπτωση της τάξης του 50% θα ξεκινά από εισοδήματα από 7.000 έως 13.000 ευρώ και θα μειώνεται κατά 1% ανά 1.000 ευρώ.
Αλλά και οι αγρότες, από την 1η Ιανουαρίου 2021 θα καταβάλλουν ασφαλιστική εισφορά στον κλάδο κύριας σύνταξης, 20%, επί τους εισοδήματός τους, όπως αυτό καθορίζεται με βάση το καθαρό φορολογητέο εισόδημα από την ασκούμενη αγροτική δραστηριότητα. Αναλυτικά, για το διάστημα από 1/7/215 έως 31/12/2016 το ύψος της μηνιαίας εισφοράς αυξάνεται κατά τρεις ποσοστιαίες μονάδες και διαμορφώνεται στο 10% επί των υφιστάμενων ασφαλιστικών κατηγοριών. Για το 2017 η εισφορά διαμορφώνεται στο 14%, το 2018 αυξάνεται στο 16%, το 2019 στο 18% και το 2020 στο 19% ώστε από την 1η Ιανουαρίου 2021 και εφεξής να οριστεί στο 20%. Και για τους αγρότες, το κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα θα υπολογίζεται επί του 70% του κάθε φορά κατώτατου μισθού.
Μείωση εισοδημάτων έρχεται και μέσω της επιβολής εισφοράς υπέρ υγείας της τάξης του 6,69% επί των εισοδημάτων στα οποία επιβάλλεται εισφορά και υπέρ της κύριας σύνταξης, καθώς μέχρι σήμερα, μια σειρά από ασφαλισμένους πλήρωναν μικρότερες εισφορές ή ένα πάγιο ποσό που δεν ξεπερνούσε τα 90 ευρώ το μήνα.
Διπλές εισφορές στις περιπτώσεις παράλληλης απασχόλησης καλούνται να καταβάλλουν από την ψήφιση του νόμου και εφεξής χιλιάδες εργαζόμενοι, ενώ σύμφωνα με τις διατάξεις των μισθωτών θα ασφαλίζονται όσοι αμείβονται με δελτίο παροχής υπηρεσιών και απασχολούνται σε ένα ή και δύο εργοδότες.
Η επίμαχη διάταξη προβλέπει ότι από 1η Ιανουαρίου 2017, ασφαλισμένοι, ανεξαρτήτως του χρόνου υπαγωγής στην ασφάλιση, με υποχρεωτική ασφάλιση σε δύο ή περισσότερους φορείς ή τομείς ασφάλισης που εντάσσονται στον ΕΦΚΑ, καταβάλλουν για κάθε αναληφθείσα επαγγελματική δραστηριότητα τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές, όπως αυτές καθορίζονται από τον παρόντα νόμο. Μοναδική πρόνοια που περιλαμβάνεται στο σχετικό νομοσχέδιο, είναι η διάταξη που ορίζει ότι για τη δεύτερη επαγγελματική δραστηριότητα δεν εφαρμόζεται η υποχρέωση καταβολής ελάχιστης μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς. Οι διατάξεις του παρόντος, έχουν εφαρμογή από την 1.1.2017.
στο 