Στο “φως” της δημοσιότητας έρχονται τα
προειδοποιητικά μηνύματα, οι ανησυχίες και
οι ενστάσεις των αξιωματούχων της Federal Reserve σχετικά με την
πολιτική των Ευρωπαίων απέναντι στην κρίση του 2011, μέσα από τα πρακτικά της Κεντρικής Ομοσπονδιακής
Τράπεζας των ΗΠΑ, στα οποία γίνεται εκτενής αναφορά στο δημοσίευμα της Wall Street Journal.
Στα τέλη του 2011, το πρόβλημα χρέους “απελευθέρωσε” τη
μεγαλύτερη πρόκληση για την ευρωπαϊκή ενσωμάτωση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο,
απειλώντας να “τορπιλίσει” το ευρώ.
Οι ελπίδες ότι η Ευρώπη θα ξεπερνούσε την κρίση
“ξεθώριαζαν”. Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, η Federal Reserve
παρακολουθούσε, ούσα σε απόγνωση, κάτι που αποτυπώνεται στα πρακτικά από τις
συνεδριάσεις του 2011 που ήλθαν στη δημοσιότητα.
Ειδικότερα,
ο τέως επικεφαλής της Fed, Ben Bernanke ανέφερε κατά την διάρκεια της τηλεδιάσκεψης στις 28 Νοεμβρίου «νομίζω
ότι οι Ευρωπαίοι απλώς δεν το αντιλαμβάνονται, κατά μία έννοια. Δεν πιστεύω ότι
καταλαβαίνουν πόσο επικίνδυνη είναι η κατάσταση, στην οποία έχουν εμπλακεί».
Ήταν δύο χρόνια πριν από το ξέσπασμα της κρίσης στην Ελλάδα,
όταν οι αποδόσεις των ομολόγων των ευρωπαϊκών χωρών έφθασαν στα ύψη και οι
επενδυτές έχασαν την εμπιστοσύνη τους στην ικανότητα άσκησης πολιτικής των
Ευρωπαίων, προκειμένου να αναχαιτίσουν την κρίση.
Τα εν λόγω πρακτικά της Fed από το 2011 παρέχουν μια σπάνια
ματιά στις συζητήσεις που λάμβαναν χώρα μεταξύ ανώτατων αξιωματούχων, σχετικά
με την κρίση, υπό την απειλή παγκόσμιας μετάδοσης.
Ακόμη ο κ.Bernanke είχε επισημάνει, σε συνεδρίαση νομισματικής
πολιτικής της Fed (στις 13 Δεκεμβρίου) πως «κάποιοι χαρακτηρίζουν τις
διαπραγματεύσεις των Ευρωπαίων ως σύμφωνο αμοιβαίας αυτοκτονίας. Και σε κάποιο
βαθμό, περί αυτού πρόκειται».
Εκείνη την εποχή, είχαν ήδη ξεκινήσει οι διαφωνίες μεταξύ
των κύριων “παιχτών” στην Ευρώπη – της Γερμανίας, της Γαλλίας και της
Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας – σχετικά, μεταξύ άλλων, με το πώς θα
αναδιαρθρώσουν το χρέος της Ελλάδας.
«Κυρίως, η ΕΚΤ βρίσκεται σε κρίσιμη θέση», είπε ο κ. Bernanke σε τηλεδιάσκεψη της 28ης Νοεμβρίου, λίγες εβδομάδες μετά, από όταν η ΕΚΤ – με τον Mario Draghi είχε μόλις αναλάβει τα καθήκοντά του – αυτό εξέπληξε τις αγορές με μείωση των
επιτοκίων.
Ακόμη ο κ.Draghi δήλωσε πως η Ευρωζώνη «οδηγείται σε
μια ήπια ύφεση μέχρι το τέλος του έτους».
Αλλά σύμφωνα με τον κ. Bernanke, «στα conference calls, ο κ.
Draghi μας έχει επισημάνει αρκετές φορές μια έκρηξη της πιστωτικής κρίσης.
Επομένως είναι μια δύσκολη κατάσταση».
Η συνεδρίαση της Fed στις 28 Νοεμβρίου, ήρθε κάποιες ημέρες
προτού οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες παγκοσμίως αναλάβουν από κοινού δράση για
να παράσχουν φθηνά, έκτακτα δάνεια σε αμερικανικά δολάρια, για να αποτρέψουν
την ευρωπαϊκή κρίση χρέους από το να προκαλέσει μια παγκόσμια κρίση
ρευστότητας.Αλλά η αμερικανική κεντρική τράπεζα ανησυχούσε περισσότερο για μια
έλλειψη ηγεσίας στην Ευρώπη και απογοητευόταν που οι μεγαλύτερες οικονομικές
της δεν έκαναν περισσότερα για να ενισχύσουν τους γείτονές τους που είχαν
ανάγκη.
Σύμφωνα με τα πρακτικά της Fed, ο κ.Bernanke επεσήμανε πως «οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ ήταν
αρκετά ειλικρινείς μαζί μου αν και μιλούσαν για νομικά ζητήματα, θεωρούν το
μεγαλύτερο τους εμπόδιο πολιτικό».
«Ουσιαστικά, τι θα επιτρέψουν οι Γερμανοί στην ΕΚΤ να κάνει;»,
διερωτήθηκε ο πρόεδρος της Fed.
Στην Ευρωζώνη, όπως και στις ΗΠΑ, η κεντρική τράπεζα
δομείται ως μια πολιτικά ανεξάρτητη υπηρεσία.
Σύμφωνα με τα πρακτικά
της FOMC, στις ΗΠΑ υπάρχει μεγάλη απογοήτευση όσον αφορά στην απάντηση της Ευρωζώνης για το θέμα της κρίσης.
«Οι Ευρωπαίοι είναι πολύ εστιασμένοι – κάποιοι θα έλεγαν
υπερβολικά πολύ επικεντρωμένοι – στα θέματα ηθικού κινδύνου», ανέφερε ο κ.
Bernanke σε συνεδρίαση της 28ης Νοεμβρίου.
«Στη συνεδρίαση της Fed στις 13 Δεκεμβρίου, ο πρόεδρος χαρακτήρισε την κρίση του ευρώ ως μια σύγκρουση μεταξύ δύο
πλευρών – Βορά και Νότου – με πολύ διαφορετικούς στόχους. Ενώ και οι δύο ήθελαν
το ευρώ να συνεχίσει και να αποφευχθεί μια χρηματοπιστωτική κρίση, οι Βόρειοι – η Γερμανία και οι στενοί της γείτονες-
ενδιαφέρονται περισσότερο να αποφύγουν τις δημοσιονομικές μεταβιβάσεις ή να
καταστούν υπεύθυνοι για την παροχή οικονομικής στήριξης σε αυτούς που θεωρούν
ως τους σπάταλους Νότιους», σημείωσε χαρακτηριστικά
.
«Από την πλευρά των Νοτίων, στόχος είναι βραχυπρόθεσμα να
καλυφθούν οι δημοσιονομικές τους υποχρεώσεις, αλλά μεσο-μακροπρόθεσμα ασφαλώς,
είναι να έχουν μια επιτυχημένη οικονομία, με ανάπτυξη.
Δεδομένων αυτών των αντικρουόμενων απόψεων, αυτό που έχουμε
δει εδώ σε κάποιο βαθμό είναι ένα “chicken game“ όπου και οι δύο πλευρές
απειλούν με μια κρίση ουσιαστικά για να πετύχουν την καλύτερη δυνατή συμφωνία
για τους ίδιους. Στο πλαίσιο αυτό, φαίνεται ότι είμαστε σχετικά μακριά από μια
λύση», σύμφωνα με τον ίδιο.