Ένας από τους λόγους που οδήγησαν στη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας
ήταν και η πεποίθηση των αντιμαχόμενων πληθυσμιακών ομάδων ότι μόνες
τους θα ήταν σε θέση να διαχειριστούν και να καθορίσουν καλύτερα το
μέλλον τους. 25 χρόνια μετά όμως οι ελπίδες αυτές μοιάζουν ανεκπλήρωτες.
Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις οικονομικών αναλυτών, η δυσμενής
οικονομική ανάπτυξη και η ένδεια μεγάλου τμήματος του πληθυσμού στις
χώρες που προήλθαν από την κατάρρευση της πρώην Γιουγκοσλαβίας
οφείλονται ως επί το πλείστον στην απουσία βασικών διαρθρωτικών
μεταρρυθμίσεων που έπρεπε να είχαν συνοδεύσει τη μετάβαση από την
κομμουνιστική στην καπιταλιστική οικονομία. «Η ιδιωτικοποίηση του
κέρδους και η κοινωνικοποίηση των απωλειών» εξακολουθεί να είναι η
βασική αρχή της ακολουθούμενης πολιτικής στις διάδοχες χώρες,
υποστηρίζει ο γνωστός σέρβος καθηγητής Οικονομίας Μίοντραγκ Ζετς.
Οι ίδιοι πρωταγωνιστές
Η συνέχιση της ίδιας -αποδεδειγμένα αποτυχημένης- οικονομικής
πολιτικής οφείλεται αναμφίβολα και στο γεγονός ότι πολλοί πολιτικοί στις
χώρες των Βαλκανίων συνεχίζουν να κατέχουν εδώ και δύο και πλέον
δεκαετίες θέσεις κλειδιά. Ο ηγέτης των Σέρβων της Βοσνίας, Μίλοραντ
Ντόντικ, ο εκεί πρόεδρος Μπακίρ Ιζετμπέκοβιτς, οι πρωθυπουργοί Σερβίας
και Μαυροβουνίου Αλεξάνταρ Βούτσιτς και Μίλο Τζουκάνοβιτς πρωταγωνιστούν
στην πολιτική σκακιέρα των χωρών τους από τις αρχές της δεκαετίας του
1990. Στην ΠΓΔΜ ο Νίκολα Γκρουέφσκι δραστηριοποιείται πολιτικά από τα
τέλη της δεκαετίας του 1990.
Στις τελευταίες εαρινές της προβλέψεις για την ανάπτυξη της οικονομίας
στις βαλκανικές χώρες, η Κομισιόν κάνει λόγο για ρυθμούς ανάπτυξης της
τάξης του 1,7% για τη Σλοβενία και τουλάχιστον 3% για τις υποψήφιες προς
ένταξη ΠΓΔΜ και Μαυροβούνιο. Εντούτοις οι αριθμοί αυτοί δεν αποτυπώνουν
ουδόλως «την επιδείνωση των δημοσίων οικονομικών στις εν λόγω χώρες».
Σε όλα αυτά θα πρέπει να προστεθεί το ακόμη υπερβολικό ποσοστό σαθρών
δημοσίων επιχειρήσεων που δεν βάζουν λουκέτο για αμιγώς κοινωνικούς
λόγους. Την ίδια ώρα και η υπερτροφική δημόσια διοίκηση, όπου τα κόμματα
«βολεύουν» ημετέρους για να τους «ανταμείψουν για την προσήλωσή τους»,
δεν μπορεί φυσικά να μεταρρυθμιστεί.
Μαζική έξοδος των νέων
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία το ποσοστό ανεργίας σε Σερβία,
Μαυροβούνιο και Κροατία είναι διπλάσιο σε σχέση με το ευρωπαϊκό μέσο
όρο. Στην ΠΓΔΜ μάλιστα η ανεργία ξεπερνά το 25% ενώ στη Βοσνία το 27%.
Η αναιμική οικονομική ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών αποτυπώνεται και
στα εισοδήματα των πολιτών. Σε Σερβία και ΠΓΔΜ ο μέσος μηνιαίος μισθός
δεν ξεπερνά τα 360 ευρώ, στη Βοσνία και το Μαυροβούνιο βρίσκεται πάνω
από τα 400 ευρώ ενώ αισθητά υψηλότεροι μισθοί καταβάλλονται στις χώρες
μέλη της ΕΕ, την Κροατία και τη Σλοβενία. Εκεί ο μέσος μισθός κυμαίνεται
μεταξύ 747 και 1004 ευρώ.
Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα ένα μαζικό κύμα μετανάστευσης. Σε όλες τις
σχετικές δημοσκοπήσεις το 80% και πλέον των φοιτητών δηλώνουν ότι μετά
τις σπουδές θέλουν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους. Στην παρούσα φάση
οι χώρες της νοτιοανατολικής Ευρώπης κάνουν λόγο για μαζική έξοδο κυρίως
γιατρών και νοσηλευτικού προσωπικού, με κατεύθυνση τη Μεγάλη Βρετανία,
τις σκανδιναβικές χώρες και κυρίως Γερμανία και Αυστρία. Η τάση αυτή
έρχεται να δώσει τη χαριστική βολή στα υπό κατάρρευση συστήματα υγείας.
Πηγή: DW
στο 