Την άποψη ότι για να αντιμετωπιστεί η κρίση στην Ελλάδα θα πρέπει να ενδυναμωθούν οι δήμοι, γιατί από εκεί μπορεί να προέλθει η τοπική ανάπτυξη, που θα ξαναχτίσει την οικονομία της χώρας, διατυπώνει ο γενικός γραμματέας του Συμβουλίου των Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών (CEMR), Φρεντερίκ Βαλιέ (Frederic Vallier), σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ – ΜΠΕ.
Ο ίδιος επισημαίνει ότι έχει επισκεφτεί αρκετές φορές την Ελλάδα από την έναρξη της οικονομικής κρίσης και πάντα έλεγε στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα: “δεν μπορείτε μόνο να μιλάτε για το χρέος και τις δυσκολίες σε εθνικό επίπεδο αλλά πρέπει να υπάρξει συμφωνία σε έναν νέο τρόπο ανάπτυξης των περιοχών και αυτός ο τρόπος πρέπει να υποστηρίζει τον πληθυσμό να βρίσκει δουλειές, να δημιουργεί δραστηριότητες και αυτό βέβαια θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας”.
Για την κατάσταση στην Ελλάδα εκτίμησε ότι το κεντρικό κράτος δεν εμπιστεύεται την αυτοδιοίκηση και αυτό δεν είναι καινούριο όμως πρέπει να αλλάξει, καθώς ιδιαίτερα μέσα από την προσφυγική κρίση, έγινε εμφανές ότι δήμαρχοι, χωρίς καμία βοήθεια και μέσα, κατάφεραν να κινητοποιήσουν τον πληθυσμό και να υποστηρίξουν τους πρόσφυγες και αυτό πρέπει να αναγνωριστεί.
Ο κ. Βαλιέ, που βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη με αφορμή το ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ, προτείνει, μεταξύ άλλων, μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αποκέντρωσης, της οικονομικής αποκέντρωσης, της ενδυνάμωσης των πόλεων και των δήμων. Ανέφερε, άλλωστε, υπάρχουν πολλές καλές πρακτικές που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα μπορούσαν να εφαρμοστούν και στην Ελλάδα όπως το σύστημα της εκπαίδευσης των δημοσίων υπαλλήλων στη Γαλλία και η δημοσιονομική αποκέντρωση στις σκανδιναβικές χώρες.
Σημειώνεται ότι κατά τον χαιρετισμό του στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, ο κ. Βαλιέ ανέφερε ότι η Ελλάδα έχει μια ιδιαίτερη θέση στην Ευρώπη και μια πολύ ιδιαίτερη θέση στην καρδιά του και τόνισε: “στην Ελλάδα σε αυτή τη δύσκολη περίοδο φαίνεται να συγκεντρώνονται οι περισσότερες από τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε σήμερα στην Ευρώπη”. Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του κ. Βαλιέ στο ΑΠΕ – ΜΠΕ:
Ερ. Πώς μπορεί να βοηθήσει η Ευρώπη την Ελλάδα να αντιμετωπίσει την οικονομική και την προσφυγική κρίση;
Απ. Δεν είμαι σίγουρος ότι έχω τις απαντήσεις για όλη την Ευρώπη. Για μας, για το Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Δήμων και Περιφερειών (CEMR) ο τρόπος να στηρίξουμε την Ελλάδα είναι πρώτα να διασφαλίσουμε ότι οι μεταρρυθμίσεις που προτείνονται στους δήμους της Ελλάδας τους ενδυναμώνουν. Άκουσα το λόγο του δημάρχου Αθηναίων και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Αυτό που μου προκαλεί εντύπωση στην Ελλάδα είναι ότι οι δήμοι δεν έχουν ακόμη την ικανότητα να αναπτύξουν τις δικές τους πολιτικές με πολλούς τρόπους. Η διαδικασία αποκέντρωσης δεν έχει ολοκληρωθεί και αυτό σημαίνει ότι οι πόροι που έχουν είναι πολύ περιορισμένοι. Αυτό για μας είναι πολύ σημαντικό γιατί έχω έρθει αρκετές φορές στην Ελλάδα από την έναρξη της οικονομικής κρίσης και πάντα έλεγα στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα: “αν θέλετε να λύσετε την κρίση στην Ελλάδα πρέπει να ενδυναμώσετε τους δήμους, γιατί από εκεί μπορεί να προέλθει η τοπική ανάπτυξη που μπορεί να ξαναχτίσει την οικονομία της Ελλάδας”. Επίσης ότι “δεν μπορείτε μόνο να μιλάτε για το χρέος και τις δυσκολίες σε εθνικό επίπεδο αλλά πρέπει να υπάρξει συμφωνία σε έναν νέο τρόπο ανάπτυξης των περιοχών και αυτός ο τρόπος να υποστηρίζει τον πληθυσμό να βρίσκει δουλειές, να δημιουργεί δραστηριότητες και αυτό βέβαια θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της χώρας”.
Ερ. Σε αυτή την κατεύθυνση ποιος μπορεί είναι ο ρόλος της ελληνικής κυβέρνησης;
Απ.“Δεν θέλω να μιλήσω υπέρ ή κατά της ελληνικής κυβέρνησης. Έχω δει διαφορετικές κυβερνήσεις και το πρόβλημα είναι ότι βρίσκονται, κατά κάποιο τρόπο, υπό την επίβλεψη ευρωπαϊκών και διεθνών θεσμών και, βέβαια, δεν έχουν τη δυνατότητα ανάπτυξης των δικών τους πολιτικών και αυτό θα ήταν γεγονός πιθανότατα για κάθε κυβέρνηση στην κατάσταση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα. Βλέπω, επίσης, ότι η κυβέρνηση, το κεντρικό κράτος δεν εμπιστεύεται την αυτοδιοίκηση στην Ελλάδα και αυτό δεν είναι καινούριο. Αυτό πρέπει να αλλάξει, γιατί έχουμε δημάρχους στην Ελλάδα που είναι ικανοί να υλοποιήσουν ευρωπαϊκές πολιτικές και να εργαστούν με την κοινωνία των πολιτών, με τους πολίτες και έχουμε δει αυτή τη διάσταση κατά την προσφυγική κρίση. Είναι εκπληκτικό πόσο δήμαρχοι, χωρίς καμία βοήθεια και μέσα, κατάφεραν να κινητοποιήσουν τον πληθυσμό και να υποστηρίξουν τους πρόσφυγες και αυτό πρέπει να αναγνωριστεί.
Ερ. Υπάρχει κάποια πρωτοβουλία που σχεδιάζεται από τη CEΜR ειδικά για την Ελλάδα;
Απ. Συνεργαζόμαστε πολύ με την ΚΕΔΕ, έχουμε διεξάγει μελέτες για την κατάσταση στην Ελλάδα, έχουμε ανταλλάξει ιδέες με τρίτους για την ενδυνάμωση της συνεργασίας μεταξύ των πόλεων και των δήμων. Για παράδειγμα, υπήρξε ανταλλαγή απόψεων στον τομέα της εκπαίδευσης των δημοσίων υπαλλήλων. Μερικές πόλεις στη Γαλλία, νομίζω η πόλη του Παρισιού για παράδειγμα, έχουν ενταχθεί σε διάφορα τέτοια προγράμματα, όμως και άλλες πόλεις που έχουν σχέσεις με ελληνικές πόλεις ενεργοποιούνται στην παροχή υποστήριξης στους συναδέλφους τους. Αυτός είναι ένας τρόπος. Ένας ακόμη τρόπος για μας φυσικά είναι να παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της κατάστασης, ώστε να διατυπώσουμε προτάσεις στις ελληνικές αρχές, μέσω της ΚΕΔΕ, για μεταρρυθμίσεις στον τομέα της αποκέντρωσης, της οικονομικής αποκέντρωσης, της ενδυνάμωσης των πόλεων και των δήμων. Επίσης κάτι πολύ σημαντικό είναι η μεταρρύθμιση του “Καλλικράτη”, την οποία μελετήσαμε σε συνεργασία με την ΚΕΔΕ. Η μεταρρύθμιση αυτή καθεαυτήν δεν ήταν κακή, ήταν ενδιαφέρουσα, αλλά η εφαρμογή της δεν προχώρησε λόγω της κρίσης. Έτσι, αυτό το θέμα πρέπει και πάλι να τεθεί στο τραπέζι ώστε να δούμε ποιές νέες αναμορφώσεις μπορούν να γίνουν και τι είδους σχέσεις μπορούν να υπάρχουν μεταξύ των δήμων και των περιφερειών, για παράδειγμα. Γιατί οι Περιφέρειες ενεργοποιήθηκαν στην Ελλάδα αλλά αν είναι να δημιουργηθεί ένας νέος συγκεντρωτισμός στις Περιφέρειες, τότε αυτό δεν θα δουλέψει. Η αποκέντρωση θα πρέπει να είναι ένας τρόπος για να βλέπουμε τα πράγματα. Είναι κάτι που σε κάθε επίπεδο οι άνθρωποι σκέφτονται πώς θα εξυπηρετηθούν καλύτερα τα συμφέροντα των πολιτών, ενδυναμώνοντας τους δήμους, οργανώνοντας συλλογικά υπηρεσίες σε περιφεριακό ή δημοτικό επίπεδο ή μήπως είναι κάτι που το κράτος ή τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να κάνουν; Πρέπει να είμαστε ανοιχτοί και όχι δογματικοί σε αυτό.
Ερ. Μπορείτε να μας αναφέρετε μία – δύο καλές πρακτικές στη Γαλλία ή την Ευρώπη, που θα μπορούσαν να εφαρμοστούν στην Ελλάδα;
Απ. Υπάρχουν πολλές. Να αναφέρω κάτι που επισήμανε και ο κ. Καμίνης στην ομιλία του στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, είναι η εκπαίδευση των δημοσίων υπαλλήλων. Στη Γαλλία υπάρχει ένα κέντρο εκπαίδευσης για υπαλλήλους των δήμων που οργανώνεται από τους δήμους και την ένωση των δημοσίων υπαλλήλων. Το κράτος υποστηρίζει τη διαδικασία συνεισφέροντας οικονομικά αλλά οι ανάγκες της εκπαίδευσης προκύπτουν από το τοπικό επίπεδο και παρέχονται σε αυτό. Αυτό είναι ένα καλό παράδειγμα που θα μπορούσε να εφαρμοστεί στην Ελλάδα, δεν λέω εύκολα, αλλά θα μπορούσε να εφαρμοστεί.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι η δημοσιονομική αποκέντρωση. Υπάρχουν πολλά διαφορετικά παραδείγματα στην Ευρώπη. Αν λάβουμε υπόψη τα πιο προχωρημένα, στη βόρεια Ευρώπη, τις σκανδιναβικές χώρες, οι δήμοι έχουν ένα μέρος του εθνικού προϋπολογισμού. Για παράδειγμα, σε παγκόσμιο επίπεδο έχουμε θέσει ένα αίτημα στο τελευταίο συνέδριο Habitat ΙΙΙ, που είναι το συνέδριο των Ηνωμένων Εθνών για αστικά ζητήματα. Το αίτημά μας είναι η τοπική αυτοδιοίκηση να παίρνει το 20% των εθνικών εσόδων από τη φορολογία. Κάτι τέτοιο θα ενδυνάμωνε τις τοπικές αυτοδιοικήσεις να αναπτύξουν τις πολιτικές τους. Είναι επίσης σημαντικό να έχουν τους δικούς τους πόρους και όχι να εξαρτώνται μόνο από τις κυβερνήσεις, γιατί μόνο όταν έχουν τους δικούς τους πόρους μπορούν να δημιουργήσουν δραστηριότητες και υπηρεσίες που είναι προσανατολισμένες σε τοπικό επίπεδο.