Προβολή ισχύος και ορθολογισμός. Αυτά είναι τα βασικά μηνύματα που στέλνει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προς το εξωτερικό και το εσωτερικό με τη σύνθεση του νέου του υπουργικού συμβουλίου, όπου υπουργός Εξωτερικών είναι ο πρώην επικεφαλής της ΜΙΤ Χακάν Φιντάν και υπουργός Οικονομικών ο αγαπημένος των αγορών Μεχμέτ Σιμσέκ.
Των Π. ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΥ, ΕΥ. ΑΡΕΤΑΙΟΥ, Θ. ΜΩΡΙΑΤΗ
«Θα συνεχίσουμε να κεντάμε βελονιά προς βελονιά τον τουρκικό αιώνα με το νέο μας υπουργικό συμβούλιο», δήλωσε ο Ερντογάν και προανήγγειλε την αλλαγή του Συντάγματος, λέγοντας ότι «θα ενισχύσουμε τη δημοκρατία μας με ένα ελευθεριακό, πολιτικό και χωρίς αποκλεισμούς Σύνταγμα, απαλλασσόμενοι από το ισχύον Σύνταγμα, το οποίο είναι προϊόν πραξικοπήματος».
«Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε πράξη την αρχή του Γκαζί Μουσταφά Κεμάλ “ειρήνη στο σπίτι, ειρήνη στον κόσμο”. Θα το κάνουμε αυτό επεκτείνοντας τη σφαίρα επιρροής της ανθρωπιστικής διπλωματίας”, είπε, δίνοντας το στίγμα της εξωτερικής πολιτικής που θα ακολουθήσει.
«Θα εργαστούμε με όλες μας τις δυνάμεις για πέντε χρόνια για να προστατεύσουμε τη δόξα και την τιμή της Τουρκικής Δημοκρατίας, να αυξήσουμε τη φήμη της και να δοξάσουμε το όνομά της στον κόσμο», προσέθεσε.
Ο Ερντογάν δεν παρέλειψε να κάνει αναφορά και στη «Γαλάζια Πατρίδα», λέγοντας ότι «υποσχόμαστε μια Τουρκία που θα είναι πιο θαρραλέα σε κάθε τομέα, που θα είναι ισχυρότερη στην προστασία των δικαιωμάτων μας και συμφερόντων μας στη Γαλάζια Πατρίδα».
Νέο στίγμα
Με το νέο «τεχνοκρατικό υπουργικό συμβούλιο», η Τουρκία του Ερντογάν δίνει το στίγμα μιας «Τουρκίας ανεξάρτητης από σφαίρες επιρροής», όπως είπε ο νέος υπουργός Εξωτερικών Χ. Φιντάν.
Τούρκοι σχολιαστές, αναλυτές και δημοσιογράφοι κάνουν λόγο για ένα εντελώς νέο υπουργικό συμβούλιο, που αντανακλά «την ψυχή του Ερντογάν» στην εξωτερική πολιτική και στην πολιτική ασφάλειας, ενώ εκφράζουν αμφιβολίες για το κατά πόσο ο Μ. Σιμσέκ θα καταφέρει να αντισταθεί στις απόψεις του Ερντογάν όσον αφορά την οικονομία.
«Είναι ένα τεχνοκρατικό υπουργικό συμβούλιο, όχι ένα πολιτικοποιημένο. Τα ονόματα δεν αποτελούνται από ανθρώπους που είναι γνωστό ότι δημιουργούν πολιτικές εντάσεις», εκτίμησε ο δημοσιογράφος Μελίκ Γιιτέλ μιλώντας στο CNN Turk.
Μιλώντας στην ίδια εκομπή, ο αρθρογράφος της «Milliyet» Zαφέρ Σαχίν είπε ότι το νέο υπουργικό συμβούλιο αντανακλά πολύ καλά την προοπτική του «Τουρκικού Αιώνα».
Ο βετεράνος δημοσιογράφος Φικρέτ Μπιλά, μιλώντας σε τηλεοπτική εκπομπή, εκτίμησε ότι, με την απουσία του υπερεθνικιστή και πολωτικού υπουργού Εσωτερικών Σουλεϊμάν Σοϊλού, ο Ερντογάν έστειλε ένα σημαντικό μήνυμα τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.
Ο Χ. Φιντάν στο υπουργείο Εξωτερικών θεωρείται μια πολύ ιδιάζουσα επιλογή, καθώς είναι ένας άνθρωπος που τα τελευταία χρόνια συμβολίζει την επέκταση της τουρκικής ισχύος σε περιοχές και σφαίρες επιρροής που ποτέ δεν είχε στο παρελθόν. Η επιλογή Φιντάν δείχνει ότι ο Τούρκος Πρόεδρος επιθυμεί να εντείνει τη δραστήρια εξωτερική πολιτικής μιας Τουρκίας που αυτοχαρακτηρίζεται πλέον ως μεγάλη διεθνής δύναμη. Τοποθετώντας στο ΥΠΕΞ έναν άνθρωπο της δράσης, ο Ερντογάν στέλνει ένα μήνυμα προς την διεθνή κοινότητα ότι η Τουρκία θα κινείται πλέον εντελώς ανεξάρτητα. Σε αντίθεση με το προφίλ του Ιμπραήμ Καλίν, που, αν γινόταν υπουργός Εξωτερικών, όπως αρχικά εικαζταν στην Άγκυρα, θα έστελνε ένα σαφές μήνυμα μετριοπάθειας προς τη Δύση, το προφίλ του Φιντάν δείχνει την πρόθεση της Τουρκίας του Ερντογάν να θωρακίσει το αναθεωρητικό και ισχυρό της ύφος. Ταυτόχρονα, πάντως, η ανάθεση της ηγεσίας των μυστικών υπηρεσιών στον έμπιστο συνεργάτη του, τον Καλίν, δείχνει και τη σημασία που αποδίδει Ερντογάν στη δράση και στον έλεγχό τους. Καθώς τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια όλο και μεγαλύτερη εμπλοκή των μυστικών υπηρεσιών στην εξωτερική πολιτική, με τις τουρκικές πρεσβείες στο εξωτερικό να μετατρέπονται όλο και περισσότερο σε βραχίονες της ΜΙΤ, είναι φανερό ότι ο Ερντογάν δημιούργησε ένα σχήμα που επιβάλλει τη συνεργασία σε δύο εκ των στενότερων συνεργατών του υπό τον έλεγχό του.
Πάντως, ο Χ. Φιντάν δεν έχει στο «βιογραφικό» του ενασχόληση με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, παρά μόνο σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών και ανάληψης επιχειρησιακής, διαβαθμισμένης δράσης για την «αθόρυβη επιστροφή» στην Τουρκία των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών που διέφυγαν στην Ελλάδα μετά την απόπειρα πραξικοπήματος, όπως έγινε και σε άλλες χώρες.
Ορθολογισμός στην οικονομία;
Παράλληλα με την προβολή ισχύος, η τοποθέτηση του Σιμσέκ στο υπουργείο Οικονομικών στέλνει ένα σαφώς θετικό μήνυμα στις αγορές και σηματοδοτεί ενδεχομένως την αρχή μιας στροφής προς τον οικονομικό ορθολογισμό. Το μεγάλο, πάντως, ερώτημα στην Τουρκία όσον αφορά τον Σιμσέκ είναι «μέχρι πού θα τον αφήσει ο Ερντογάν να εφαρμόσει τις ορθολογικές του πολιτικές».
Ο Φ. Μπιλά εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσο ο Μ. Σιμσέκ θα καταφέρει να διαχειριστεί την οικονομία με ορθολογισμό, τονίζοντας ότι «ακόμα και αν ο Σιμσέκ μπορέσει να βρει νέες πηγές επενδύσεων, αυτές θα δαπανηθούν για τις επερχόμενες δημοτικές εκλογές».
Η αντικατάσταση του Σ. Σοϊλού από τον έπαρχο της Κωνσταντινούπολης Αλί Γιερλίκαγια δείχνει ότι το υπουργείο Εσωτερικών θα λειτουργεί πλέον ως μια «διοικητική μηχανή», καθώς ο Γιερλίκαγια προέρχεται από τη διοίκηση και δεν ήταν πολιτικό πρόσωπο. Πάντως, ο Γιερλίκαγια είχε παρακολουθήσει στενά τις δικαστικές περιπέτειες του Εκρέμ Ιμάμογλου και δεν είναι λίγοι στην Τουρκία που θεωρούν ότι ενδεχομένως να προχωρήσει σε νέα δικαστική επίθεση εναντίον του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης.