Ακόμη και οι ισχυρότεροι πρόεδροι του κόσμου είναι εν τέλει άνθρωποι. Και όπως όλοι οι άνθρωποι, καταλαμβάνονται ενίοτε από θυμό ή πικρία όταν αισθάνονται ότι έχουν προδοθεί από φίλους.
Ωστόσο οι πρόεδροι σίγουρα διαθέτουν μεγαλύτερη ευχέρεια να εκφράζουν δημόσια την δυσθυμία τους σε σχέση με τους περισσότερους ανθρώπους.
Έτσι ο Βλαντιμίρ Πούτιν εκκινώντας από την καθιερωμένη ετήσια ομιλία του για την κατάσταση του έθνους ήρθε σε ρήξη δημοσίως με τον τούρκο ομόλογό του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Το τέλος μιας φιλίας
Mόλις πριν από λίγες εβδομάδες ο Ερντογάν έγινε δεκτός στη ρωσική πρωτεύουσα για να παρευρεθεί στα εγκαίνια του νέου τζαμιού της Μόσχας.
Στους λόγους τους αμφότεροι Πούτιν και Ερντογάν επαίνεσαν τις διμερείς σχέσεις Τουρκίας και Ρωσίας, οι οποίες τα τελευταία χρόνια έχουν εντατικοποιηθεί σταθερά.
Εντούτοις η κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους πρόσφατα στην τουρκοσυριακή μεθόριο οδήγησε τον Πούτιν σε στροφή 180 μοιρών. Η Τουρκία και ειδικότερα ο πρόεδρος Ερντογάν είναι για τον ρώσο πρόεδρο οι νέοι εχθροί.
Μολονότι δεν κατονόμασε ευθέως τον τούρκο ομόλογό του, εμμέσως πλην σαφώς ο ρώσος πρόεδρος κατηγόρησε την «πολιτική ελίτ» της Τουρκίας ότι συνεργάζεται με τρομοκράτες. Χαρακτήρισε μάλιστα την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού ως «πράξη πολέμου», για την οποία η Τουρκία θα μετανιώσει.
Αλλά ο Πούτιν δεν έμεινε εκεί. Με περισσή διπλωματική δηκτικότητα είπε ότι ο Αλλάχ θέλησε να τιμωρήσει «την ηγετική ελίτ της Τουρκίας» για τις εγκληματικές πράξεις της, αφαιρώντας της τη λογική και τη σύνεση. Σε απλά ρωσικά αυτό σημαίνει ότι η ρωσοτουρκική φιλία αποτελεί παρελθόν!
Αν και ο Πούτιν απέκλεισε μία άμεση, στρατιωτικού τύπου απάντηση, ανακοίνωσε εντούτοις ότι η Ρωσία θα λάβει πιο αυστηρά μέτρα κατά της Τουρκίας, τα οποία μένουν να αποσαφηνιστούν. Είναι πολύ πιθανό πάντως να παγώσουν τα σχέδια για τον αγωγό Turkish Stream καθώς και η κατασκευή πυρηνικού εργοστασίου στην Τουρκία με ρωσική συμμετοχή.
Κάτι παραπάνω από απλή δυσθυμία
Οι σφοδρές επιθέσεις του Πούτιν προς τον Ερντογάν βέβαια δεν είναι απλώς απόρροια μιας προσωπικής απογοήτευσης και θυμού.
Πολύ περισσότερο, πίσω από τη νέα αντιτουρκική ρητορική του Κρεμλίνου κρύβονται ψυχροί υπολογισμοί συμφερόντων.
Όλη η αντιδυτική προπαγάνδα που κυριάρχησε στον απόηχο της ουκρανικής κρίσης μπορεί τώρα να στραφεί κατά της Τουρκίας.
Αυτή η μεταστροφή συνάδει απόλυτα με τη ρωσική στρατηγική της χρησιμοποίησης του πολέμου κατά του Ισλαμικού Κράτους προκειμένου να αρθεί η απομόνωση της Ρωσίας από τη Δύση, διατηρώντας παράλληλα αλώβητη την ισχύ του Πούτιν.
Από την άλλη πλευρά το Κρεμλίνο θέλει να εκμεταλλευτεί την διχόνοια που επικρατεί μεταξύ των μελών του ΝΑΤΟ, κυρίως της Γαλλίας και της Τουρκίας, ως προς την στρατηγική που πρέπει να ακολουθηθεί αναφορικά με το συριακό μέτωπο, ιδίως μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στο Παρίσι.
Σε κάθε περίπτωση πάντως δεν θα πρέπει να ξεχνά κανείς το γεγονός ότι η πρόσφατη σύσφιξη των σχέσεων Πούτιν και Ερντογάν ήταν μια ιστορική ανωμαλία.
Σε βάθος αιώνων οι γεωπολιτικές διαφορές Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν έντονες. Υπό αυτή την έννοια η μεταστροφή Πούτιν και η επιδείνωση των ρωσοτουρκικών σχέσεων μάλλον θα πρέπει να εκλαμβάνεται ως επιστροφή στην ομαλότητα. Και μάλλον έτσι οι δύο χώρες θα συνεχίσουν να πορεύονται για την ώρα.
Πηγή: DW