Γεγονότα σίγουρα θα ανακύψουν μεταξύ του σήμερα και της 29ης Μαρτίου του 2019, της προγραμματισμένης ημερομηνίας στην οποία επίσημα η Βρετανία θα φύγει από την Ευρωπαϊκή Ενωση.
Αλλά ακόμα και αν έχουμε αυτό κατά νου, είμαι ευτυχής που θα κάνω μια πρόβλεψη: το παράθυρο για επιτυχημένη ανάκληση του Brexit κλείνει, και ίσως ήδη περάσαμε στο σημείο που μπορεί να ανακληθεί για τέσσερις λόγους.
Ο πρώτος είναι ότι υπάρχει τώρα μεγάλη πιθανότητα να υπάρξει συμφωνία για τη συνθήκη αποχώρησης. Όλα τα δύσκολα κομμάτια έχουν υπογραφεί. Για την ΕΕ, τα πιο σημαντικά ήταν ο οικονομικός διακανονισμός και τα δικαιώματα των Ευρωπαίων πολιτών στην ΕΕ. Οι δύο πλευρές κατέληξαν επίσης σε συμφωνία για τα ιρλανδικά σύνορα τον Δεκέμβριο και πρόσφατα για τη μεταβατική περίοδο.
Η μόνη ουσιαστική διαφωνία είναι το πώς θα μεταφραστεί η συμφωνία για τα ιρλανδικά σύνορα σε ένα δεσμευτικό νομικά κείμενο. Οι διαπραγματεύσεις μπορεί ακόμα να αποτύχουν σε αυτό το ζήτημα. Το καθήκον για τους Βρετανούς και Ευρωπαίους διαπραγματευτές θα είναι να βρουν τις κατάλληλες «πονηρές» λέξειςπου μεταφράζουν το λογικά ασυνάρτητο μαγείρεμα που συμφωνήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο σε ένα λογικά ασυνάρτητο νομικό κείμενο. Αυτό δεν θα λύσει τη «φυσική» του πώς θα μείνουν ανοικτά τα σύνορα όταν φύγει το Ηνωμένο Βασίλειο από τη νομισματική ένωση. Αγοράζει όμως χρόνο.
Η Ε.Ε. και η Μεγάλη Βρετανία πρέπει επίσης να συμφωνήσουν στην πολιτική δήλωση για τη μελλοντική τους σχέση. Θα επισυνάπτεται, αλλά χωριστά, από τον λογαριασμό απόσυρσης. Θα εστιάζει περισσότερο στο περιεχόμενο της μελλοντικής σχέσης παρά στα μέσα με τα οποία θα επιτευχθεί. Αμφιβάλλω αν θα είναι αρκετά αμφιλεγόμενο ώστε να πειστεί η πλειοψηφία των βουλευτών να ψηφίσει κατά του συνολικού πακέτου. Όταν πρόκειται για την πραγματική ψήφο, το βρετανικό κοινοβούλιο θα αντιμετωπίσει την επιλογή που είχε από την αρχή: έξοδος από την Ε.Ε. με συμφωνία ή χωρίς.
Ο δεύτερος λόγος που η αντιστροφή του Brexit έχει γίνει λιγότερο πιθανή είναι ο κατακερματισμός της αντιπολίτευσης. Στη θεωρία, το κοινοβούλιο θα μπορούσε να θέσει την έγκριση της Συνθήκης σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Όμως εκτός από αυτούς που θέλουν ένα δεύτερο δημοψήφισμα, υπάρχουν αυτοί που διστακτικά αποδέχονται το Brexit και θέλουν να προχωρήσουν, και φυσικά οι σκληροί οπαδοί του.
Το Εργατικό Κόμμα αμφιταλαντεύτηκε επί μακρόν αλλά τώρα στηρίζει μια Συνθήκη Τελωνειακής Ενωσης. Ξεκινώντας από εδώ που βρισκόμαστε σήμερα, αυτή είναι μια έξυπνη στρατηγική, αλλά δεν θα κάνει μεγάλη διαφορά σε αυτό το στάδιο. Η διαφορά θα μετρήσει περισσότερο στη μεταβατική περίοδο, όταν θα γίνουν οι σκληρές διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική εμπορική σχέση.
Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι η ηγεσία των Εργατικών δεν στηρίζει ένα δεύτερο δημοψήφισμα. Αυτό έγινε ξεκάθαρο όταν ο Jeremy Corbyn, ηγέτης του κόμματος, απέλυσε τον Owen Smith ως «σκιώδη υπουργό» της Βόρειας Ιρλανδίας. Ο Smith ήταν απόλυτος υποστηρικτής ενός δεύτερου δημοψηφίσματος.
Ο τρίτος λόγος είναι ότι η βρετανική οικονομία δεν κατέρρευσε, αντίθετα με τις προβλέψεις. Το ισχυρότερο επιχείρημα όσων αντιδρούσαν ήταν ότι μια οικονομική καταιγίδα θα προκαλούσε μια επανεξέταση σε εθνικό επίπεδο. Αυτό δεν συνέβη. Οσοι κάνουν εκτιμήσεις θα επανέλθουν, όπως πάντα έκαναν, αλλά η αξιοπιστία τους έχει υποστεί ανεπανόρθωτη ζημιά.
Τέλος, η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει προχωρήσει. Αυτό είναι ένα στοιχείο που σπάνια εξετάζεται στη Μεγάλη Βρετανία. Ένα καλό παράδειγμα του χάσματος στις αντιλήψεις ήταν η άστοχη προσπάθεια του Vince Cable, ηγέτη των Φιλελεύθερων Δημοκρατικών, να ζητήσει από τους φιλελεύθερους Ευρωπαίους ηγέτες να υπογράψουν μια διακήρυξη υπέρ ενός δεύτερου δημοψηφίσματος. Οι άλλοι φιλελεύθεροι ηγέτες, περιλαμβανομένου του Ολλανδού πρωθυπουργού Mark Rutte, δεν συνωμοτούν κατά των συναδέλφων τους στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει επίσης άλλα σημαντικά θέματα για να ανησυχεί: τον διαφαινόμενο εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ, τη διπλωματική αντιπαράθεση με τη Ρωσία και τη μεταρρύθμιση της νομισματικής ένωσης.
Μια αντιστροφή του Brexit θα απαιτούσε, τουλάχιστον, αποτυχία συμφωνίας στη Συνθήκη Αποχώρησης του Αρθρου 50 ή ψήφο από το βρετανικό κοινοβούλιο που δεν θα την επικύρωνε. Θα πρέπει να γίνουν επίσης εκλογές.
Οι εκλογές θα πρέπει να παράξουν μια πλειοψηφία υπέρ της αντιστροφής. Θα πρέπει να υπάρξει δημοψήφισμα πριν από τον Μάρτιο του 2019 και νίκη του «remain». Και υπάρχει το, όχι τόσο μικρό, ζήτημα του να αποδεχτεί η ΕΕ την αντιστροφή χωρίς να επιβάλει επιπλέον όρους, όπως το τέλος της επιστροφής χρημάτων (rebate) από τον προϋπολογισμό.
Ούτε ένα από τα παραπάνω δεν είναι πιθανό, αλλά όλα θα πρέπει να συμβούν πριν από τον Μάρτιο του 2019 για να αντιστραφεί το Brexit. Η πιθανότητα τεχνικά δεν είναι μηδέν, αλλά πολύ κοντά για να απορριφθεί. Η πιθανότητα να υπάρξει Brexit χωρίς συμφωνία επίσης δεν είναι μεγάλη, αλλά πολύ μεγαλύτερη από την πιθανότητα επιτυχημένης αντιστροφής.
Η καλύτερη στρατηγική για τους οπαδούς του «remain» είναι να σταματήσουν τις φαντασιώσεις για δεύτερο δημοψήφισμα και να εστιάσουν στην περίοδο μετά το Brexit. Τότε η συζήτηση για τη μελλοντική σχέση θα γίνει πραγματικά ενδιαφέρουσα.
Πηγή Πληροφοριών: Financial Times, Euro2day.gr
στο 