Η Ιταλία είναι αναμφίβολα η χώρα, η οποία τους τελευταίους μήνες δέχεται τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ιταλικού υπουργείου Εσωτερικών, στα κέντρα παραμονής της χώρας, σε αυτήν τη φάση, βρίσκονται πάνω από 145.000 πρόσφυγες και μετανάστες. Οι αφίξεις στην Κάτω Ιταλία από την αρχή του χρόνου έχουν ξεπεράσει τις 110.000.
Σε ό,τι αφορά την εθνικότητα των «απελπισμένων της θάλασσας» που φθάνουν στις ακτές της Απουλίας, της Καλαβρίας και της Σικελίας, πρόκειται, κυρίως, για πρόσφυγες προερχόμενους από τη Νιγηρία (σε ποσοστό 25%), την Ερυθραία (κατά 16%), και το Σουδάν (9%).
Μεγάλο πρόβλημα έχει προκύψει με το θέμα των ασυνόδευτων ανηλίκων, καθώς οι αφίξεις τους, από την 1η Ιανουαρίου, έχουν ήδη φτάσει τις 11.800.
Για την ιταλική κυβέρνηση οι προτεραιότητες είναι δύο: Η πρώτη αφορά τους επαναπατρισμούς όσων δεν δικαιούνται άσυλο, θέμα με τους οποίο ασχολήθηκαν ο Ιταλός πρωθυπουργός, Ματέο Ρέντσι και η Γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, κατά τη διάρκεια της συνάντησή τους στο Μαρανέλο, στις 31 Αυγούστου. Η δεύτερη είναι η ανάγκη επανεγκατάστασης των προσφύγων στις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε πρόσφατη συνάντησή του με τον Ιταλό υπουργό Εσωτερικών, Αντζελίνο Αλφάνο, ο Γερμανός ομόλογός του, Τόμας Ντε Μεζιέρ, δήλωσε ότι η χώρα του «θα κάνει ό,τι τις αναλογεί» σε αυτόν τον ευαίσθητο τομέα.
Την ίδια ώρα, η κυβέρνηση Ρέντσι ζητά με έμφαση από την Ευρώπη να υιοθετήσει την πρότασή της για την υπογραφή «Συμφώνου για τη μετανάστευση». Κύριος στόχος του είναι να δοθεί οικονομική βοήθεια προς τις χώρες διέλευσης και καταγωγής των μεταναστών και προσφύγων, ζητώντας τους -σε αντάλλαγμα- αυστηρό και αποδοτικό έλεγχο των συνόρων τους.
Άλλωστε, στενοί συνεργάτες του Ιταλού πρωθυπουργού έχουν αφήσει να διαρρεύσει, κατ’ επανάληψη, ότι η συμφωνία για το μεταναστευτικό, που υπεγράφη με την Άγκυρα, δεν μπορεί και δεν πρέπει να αποτελέσει μία μεμονωμένη περίπτωση.
Σε ό,τι αφορά την εσωτερική πολιτική επικαιρότητα, η ξενοφοβική Λέγκα του Βορρά εκμεταλλεύεται, σε μόνιμη βάση, τις αφίξεις μεταναστών και αιτούντων άσυλο. Ο γραμματέας της, Ματέο Σαλβίνι, προσπαθεί να πείσει τους Ιταλούς ότι στον κάθε μετανάστη δίνονται 25 ευρώ την ημέρα. Στην πραγματικότητα, όμως, το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ευρωπαϊκών κονδυλίων καταλήγουν στα ταμεία των οργανώσεων και συνεταιρισμών που ασχολούνται με την υποδοχή και φιλοξενία. Οι πρόσφυγες λαμβάνουν μόλις δύο ευρώ την ημέρα.
Όσο για τα hot spots, προς το παρόν, δεν έχει βρει υλοποίηση η πρόταση του Ιταλού υπουργού Εσωτερικών, Αντζελίνο Αλφάνο, ο οποίος, τον περασμένο Μάιο, είχε αναφερθεί στη δυνατότητα δημιουργίας «πλωτών hot spots», πιθανώς μέσα σε πλοία, νότια της Σικελίας.
O ιταλικός Τύπος έχει υπογραμμίσει με έμφαση ότι τα κέντρα υποδοχής και καταγραφής των μεταναστών δεν επαρκούν. Μέχρι τώρα, έχουν τεθεί σε λειτουργία τέσσερα, τα οποία βρίσκονται στο νησί της Λαμπεντούζα, στο Τράπανι και το Ποτσάλο της Σικελίας και στο Τάραντο της Απουλίας. Ιδίως τη θερινή περίοδο, η πίεση είναι πολύ μεγάλη. Τον περασμένο Ιούνιο έγινε αναφορά στη δημιουργία τριών κινητών hot spots σε λιμάνια της Σαρδηνίας, την Απουλία και το Ρήγιο της Καλαβρίας. Προς το παρόν, όμως, όπως επιβεβαίωσε και το υπουργείο Εσωτερικών της Ρώμης, ακόμη το σχέδιο δεν έχει φτάσει σε στάδιο ουσιαστικής εφαρμογής.