του Μαρκ Μπασέτς *
Υπάρχουν πολλά κοινά σημεία ανάμεσα στη Μαρίν Λεπέν και τον Ντόναλντ Τραμπ. Τα δύο αυτά πρόσωπα όμως δεν είναι οι σιαμαίοι αδελφοί του λαϊκίστικου κύματος που συνταράσσει τις δύο χώρες.
Έχουν τον ίδιο τόνο της φωνής στις συγκεντρώσεις τους. Το ίδιο απειλητικό ύφος. Στέλνουν το ίδιο μήνυμα κατά των πολιτικών ελίτ. Δίνουν την ίδια υπόσχεση για ύψωση τειχών ? φυσικών και οικονομικών ? με στόχο την ανάκτηση της κυριαρχίας των χωρών τους. Έχουν την ίδια ικανότητα να απευθύνονται στους δυσαρεστημένους και τους απογοητευμένους. Εκφράζουν την ίδια νοσταλγία για ένα εξιδανικευμένο εθνικό παρελθόν.
Εδώ τελειώνουν όμως οι ομοιότητες. Είναι αρκετό να ακούσει κανείς για λίγα λεπτά τη Μαρίν Λεπέν, την υποψήφια που ελπίζει να επαναλάβει σε ένα μήνα το απροσδόκητο επίτευγμα του Τραμπ στις αμερικανικές εκλογές, για να καταλάβει ότι τα κοινά της σημεία με τον Αμερικανό πρόεδρο είναι μάλλον επιφανειακά.
Στις προεκλογικές του συγκεντρώσεις, ο Τραμπ αυτοσχεδίαζε, πετούσε δεξιά κι αριστερά τα λεκτικά του βέλη, χωρίς να φοβάται να εμπλακεί σε αντιπαραθέσεις που στη συνέχεια έδιναν τίτλο στα ρεπορτάζ γι? αυτόν. Διέθετε άλλωστε μια στρατιά δημοσιογράφων οι οποίοι κατέγραφαν και μεγέθυναν το μήνυμά του, λεπτό προς λεπτό.
Η Λεπέν είναι διαφορετικός τύπος. Πιο πειθαρχημένη, διαβάζει τους λόγους της και δεν ξεφεύγει από το κείμενο. Δεν χρησιμοποιεί το Twitter όσο ο Τραμπ. Σπανίως προσβάλλει τους αντιπάλους της. Δεν προφέρει ούτε μια λέξη χωρίς να υπολογίσει τις επιπτώσεις της. Και έχει το πλεονέκτημα ? ή το μειονέκτημα ? να μη βλέπει κάθε της φράση να γίνεται είδηση.
Στις συγκεντρώσεις της, όπως και στην πρώτη τηλεοπτική συζήτηση μεταξύ των υποψηφίων, δίνει την αίσθηση ενός συγκροτημένου Τραμπ. «Στην πραγματικότητα δεν υπάρχουν κοινά σημεία ανάμεσά τους», σημειώνει ο Ζαν-Ιβ Καμί, διευθυντής του Παρατηρητηρίου πολιτικών ριζοσπαστικοτήτων στο Ίδρυμα Ζαν Ζορές, που πρόσκειται στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.
Ο Καμί, που παρακολούθησε στην Αμερική την εκστρατεία η οποία έδωσε τη νίκη στον Τραμπ και έχει μελετήσει ενδελεχώς στη Γαλλία το Εθνικό Μέτωπο της Λεπέν, εντοπίζει τη διαφορά στο εκλογικό σύστημα. Το γεγονός ότι το Εθνικό Μέτωπο δεν έχει συμμαχήσει με κανένα άλλο κόμμα και η ύπαρξη των δύο γύρων καθιστούν πολύ δύσκολη τη νίκη του στις προεδρικές εκλογές.
Μια άλλη διαφορά είναι ότι ο Τραμπ ασχολήθηκε πρόσφατα με την πολιτική, ενώ η Λεπέν είναι μια επαγγελματίας πολιτικός και κόρη ενός άλλου πολιτικού, του Ζαν-Μαρί Λεπέν, ο οποίος ήταν βουλευτής τη δεκαετία του ?50 και υποψήφιος πέντε φορές για την προεδρία της Γαλλίας.
Ο Καμί επισημαίνει μια ακόμη διαφορά: ενώ ο Τραμπ ασχολείται μόνο με τις Ηνωμένες Πολιτείες, και αυτός είναι ο μοναδικός ορίζων του, η Λεπέν υπερασπίζεται την πολιτική του Τραμπ ξεχνώντας ότι τα συμφέροντα των δύο χωρών δεν είναι αναγκαστικά τα ίδια.
Ο Γάλλος ερευνητής αναγνωρίζει πάντως ότι τόσο ο Τραμπ όσο και η Λεπέν παίζουν το χαρτί του λαού κατά των ελίτ και αντιτίθενται στο παραδοσιακό συντηρητικό ρεύμα. Ορισμένες θέσεις τους, όπως για το ελεύθερο εμπόριο, έχουν γίνει σημαία ενός μέρους της αριστεράς. Συμπίπτουν επίσης στο γεγονός ότι επικοινωνούν με τους ψηφοφόρους της εργατικής βιομηχανικής τάξης που έχουν πληγεί από την παγκοσμιοποίηση. Βρίσκονται αμφότεροι κοντά στη Ρωσία του Βλαντίμιρ Πούτιν. Και αμφισβητούν τη φιλελεύθερη παγκόσμια τάξη που έχει κυριαρχήσει τις τελευταίες δεκαετίες. Ήλθε η ώρα των εθνικών κρατών ? λένε -, των ισχυρών ηγετών, του εθνικισμού απέναντι στον κοσμοπολιτισμό.
Ο Τραμπ μοιάζει εν τέλει περισσότερο με τον Ζαν-Μαρί Λεπέν παρά με την κόρη του. Λίγο από Τραμπ θυμίζει όμως και ο υποψήφιος της γαλλικής παραδοσιακής Δεξιάς, ο Φρανσουά Φιγιόν, όταν διατυπώνει θεωρίες συνωμοσίας ή καλεί τον λαό να τον υπερασπιστεί από τις δικαστικές διώξεις.
Αν κάποτε μιλούσαμε για τη «λεπενοποίηση» της γαλλικής πολιτικής ζωής, ίσως ήλθε η ώρα να παραδεχθούμε ότι η Γαλλία έχει προσβληθεί από τον ιό της «τραμποποίησης».
Πηγή: El Pais, ΑΠΕ-ΜΠΕ
*Ο Μαρκ Μπασέτς είναι αρθρογράφος της El Pais
στο 