Η επιβολή παγκόσμιου φόρου με συντελεστή 2% στις περιουσίες δισεκατομμυριούχων πολιτών θα έφερνε έσοδα ύψους 40 δισεκατομμυρίων ευρώ στις χώρες της Ευρώπης, όπως προκύπτει από στοιχεία της έκθεσης του Φορολογικού Παρατηρητηρίου της Ε.Ε. που δόθηκε στη δημοσιότητα. Εάν εφαρμοζόταν αυτός ο φόρος θα ήταν ίσος με μόλις το 2% των 12 και πλέον τρισεκατομμυρίων ευρώ που ανήκουν στους 2.700 δισεκατομμυριούχους της υφηλίου, διευκρινίζει το Παρατηρητήριο, το οποίο διευθύνει ο Γάλλος οικονομολόγος Γκαμπριέλ Ζουκμάν και φιλοξενείται στη σχολή οικονομικών του Παρισιού (École d’Économie de Paris).
«Οι δισεκατομμυριούχοι ολόκληρου του κόσμου έχουν φορολογικούς συντελεστές από 0% ως 0,5% της περιουσίας τους, εξαιτίας της συχνής χρήσης εταιρειών-βιτρινών για να αποφεύγουν τον φόρο στο εισόδημα», στηλίτευσε το Παρατηρητήριο.
Το εργαστήριο αυτό, που χρηματοδοτεί κυρίως η Ευρωπαϊκή Ένωση, προτείνει να εφαρμοστεί ελάχιστος παγκόσμιος φόρος περιουσίας σε περίπου 2.800 δισεκατομμυριούχους, το επίπεδο του οποίου θα ανέλθει στο 2%.
Η εισήγηση
Η εισήγηση θυμίζει την επιβολή ελάχιστου φόρου στα κέρδη των επιχειρήσεων, που προχωρά προοδευτικά σε διεθνές επίπεδο, μετά τη σύναψη διεθνούς συμφωνίας υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ (του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης) στα τέλη του 2021.
Σήμερα, οι Ευρωπαίοι δισεκατομμυριούχοι δεν καταβάλουν παρά 6 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο, τονίζει το Παρατηρητήριο. Όμως, με την επιβολή φόρου 2% στην περιουσία τους, τα φορολογικά έσοδα των κρατών -μελών της ΕΕ θα μπορούσαν να επταπλασιαστούν, φθάνοντας τα 42,3 δισ. δολάρια ( ή40 δισ. ευρώ) — και ξεπερνώντας τα 200 δισ. δολάρια σε παγκόσμια κλίμακα.
Για τον νομπελίστα οικονομίας Τζόζεφ Στίγκλιτς, ο οποίος υπογράφει τον πρόλογο της έκθεσης του Παρατηρητηρίου, τα έσοδα αυτά είναι «εκ των ων ουκ άνευ για τις κοινωνίες μας (…) την ώρα που οι κυβερνήσεις πρέπει να κάνουν απαραίτητες επενδύσεις στην παιδεία, στην υγεία, στις υποδομές, στην τεχνολογία».
Τον Σεπτέμβριο, ο Γάλλος υπουργός αρμόδιος για ζητήματα δημοσίων εσόδων Τομά Καζνέβ δήλωνε πως θέλει να δημιουργηθεί «διακομματική ομάδα εργασίας» για να μελετηθεί η διεθνής φορολογία των ιδιωτών.
Η κυβέρνηση του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν αποκλείει κάθε ενδεχόμενο επιβολής εθνικού φόρου στην περιουσία των πιο ευκατάστατων, κρίνοντας πως το μέτρο αυτό πρέπει να αποφασιστεί σε ευρωπαϊκό ή διεθνές επίπεδο.
Στα τέλη Σεπτεμβρίου, δυο βουλευτές, ο κομμουνιστής Νικολά Σανσού και αυτός του MoDem Ζαν-Πολ Ματέι πρότειναν σε έκθεσή τους να επιβληθεί έκτακτο και προσωρινό τέλος στις περιουσίες των πιο πλούσιων Ευρωπαίων.
Υπολόγιζαν πως η «παρακράτηση του 5%», αν εφαρμοζόταν «σταθερή για 30 χρόνια επί των καθαρών χρηματοοικονομικών στοιχείων» των πλουσιότερων, θα εισέφερε στα κρατικά ταμεία «150 δισεκατομμύρια ευρώ».
Αν δεν υπάρξει ευρεία πίεση για την επιβολή ελάχιστου φόρου στους δισεκατομμυριούχους, ο κ. Ζουκμάν προτείνει να σχηματιστεί «συμμαχία των προθύμων», ομάδα κρατών διατεθειμένη να προχωρήσει μονομερώς.
Στην έκθεσή του, που κάνει απολογισμό των πρόσφατων μεταρρυθμίσεων στο διεθνές φορολογικό σύστημα, το Φορολογικό Παρατηρητήριο της ΕΕ εκφράζει ικανοποίηση για την επιτυχία της αυτόματης ανταλλαγής τραπεζικών δεδομένων, που εφαρμόζεται από το 2017.
Ενώ το «μεγαλύτερο μέρος» του πλούτου που έχει τοποθετηθεί από νοικοκυριά σε φορολογικούς παραδείσους δεν δηλωνόταν στις φορολογικές αρχές πριν από το 2013, δέκα χρόνια αργότερα μόλις το 25% αυτών των περιουσιακών στοιχείων «διαφεύγει» τον φόρο.
Αντίθετα ο ελάχιστος φορολογικός συντελεστής για τις εταιρείες έχει «αποδυναμωθεί σε σημαντικό βαθμό», κατά τους περίπου 100 ερευνητές που συνεισέφεραν στην έκθεση.
Η συμφωνία
Η συμφωνία που διαπραγματεύτηκε ο ΟΟΣΑ εμπεριέχει εξαίρεση που επιτρέπει στις εταιρείες να αποκλείουν μέρος των στοιχείων ενεργητικού τους και του μισθολογικού τους κόστους από τη φορολογητέα ύλη. Ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής τους επομένως υποχωρεί κάτω από το προβλεπόμενο 15%. Το Φορολογικό Παρατηρητήριο της ΕΕ προτείνει έτσι ο συντελεστής να αυξηθεί από το 15 στο 25, κάτι που «σχεδόν θα τριπλασίαζε» τα φορολογικά έσοδα.