Η Τουρκία είναι αποφασισμένη να εξαντλήσει γι’ ακόμη μία φορά κάθε δυνατότητα που της δίνεται ώστε να μπορέσει να προμηθευτεί τα μαχητικά 5ης γενιάς F-35. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, που για πολλούς είναι ο εγκέφαλος της πολιτικής κατευνασμού της Τουρκίας, μέχρι να αποφασίσει να δράσει δυναμικά, έχει πάρει πάνω του το θέμα που πρόκειται να συζητήσει να τον Αμερικανό ομόλογό του Μάρκο Ρούμπιο.
Του Χρήστου Μαζανίτη
Η προμήθεια 20+20 stealth μαχητικών F-35 από την Ελλάδα, σε συνδυασμό με τα Rafale αλλά και τους πυραύλους Meteor και Scalp, άλλαξε άρδην την αεροπορική ισχύ στο Αιγαίο, με την Αθήνα να αισθάνεται μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση από ποτέ. Άλλωστε, στον αεροπορικό στόλο θα πρέπει να προστεθούν και τα 82 F-16 που αναβαθμίζονται σε Viper και η αναβάθμιση επιπλέον 38, δημιουργώντας έναν συμπαγή κορμό 120 «οχιών», έτοιμων να ξεχυθούν στους αιθέρες του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου.
Η Τουρκία, όσα drones και να προτάξει γνωρίζει καλά ότι σε τακτικό επίπεδο βρίσκεται πίσω και οι υποδομές της είναι εκτεθειμένες απέναντι στους «γαλάζιους τιμωρούς».
Μπορεί το εν εξελίξει φλερτ για την απόκτηση 40 Eurofighter Typhoon να βρίσκεται σε καλό δρόμο, όμως, οι Τούρκοι πτέραρχοι γνωρίζουν καλά ότι χωρίς F-35 δεν θα μπορέσουν ποτέ να έχουν την παραμικρή ελπίδα στους αιθέρες σε ενδεχόμενη κρίση.
Το ερώτημα λοιπόν, που πρέπει να λάβει σοβαρά υπ’ όψιν της η Αθήνα είναι ότι γιατί αφού η Άγκυρα πιστεύει στην πολιτική των «ήρεμων νερών» θέλει διακαώς να έχει αεροπορική υπεροχή; Ποιος είναι ο εχθρός που την απειλεί; Η Γεωργία, η Αρμενία, το Ιράκ, το Ιράν ή μήπως η Ελλάδα;
Κι αφού καμία από τις παραπάνω χώρες δεν έχει Casus Belli εναντίον της, προς τι αυτός ο υπερεξοπλισμός;
Δεν χρειάζεται κανείς να διυλίσει τον κώνωπα για να αντιληφθεί το προφανές, εξ ου και το ταξίδι του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας Χακάν Φιντάν στην Ουάσινγκτον και η συνάντηση με τον επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Μάρκο Ρούμπιο στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ.
Η διήμερη επίσκεψη Φιντάν (25 – 26 Μαρτίου) περιλαμβάνει εκτός από τον Ρούμπιο και συναντήσεις με άλλους αξιωματούχους, σηματοδοτώντας την πρώτη διμερή υπουργική δέσμευση μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ από τότε που ανέλαβε τα καθήκοντά του ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Οι συζητήσεις θα επικεντρωθούν σε στρατηγικά βήματα για την ενίσχυση των διμερών σχέσεων Τουρκίας-ΗΠΑ και προετοιμασίες για μελλοντικές επισκέψεις σε κρατικό επίπεδο. Βασικά περιφερειακά ζητήματα, όπως η Ουκρανία, η Παλαιστίνη και η Συρία θα εξεταστούν καθώς και οι δύο πλευρές επικεντρώνονται σε πιθανές ευκαιρίες συνεργασίας.
Ο Φιντάν αναμένεται να τονίσει τη σταθερή υποστήριξη της Τουρκίας για τη σταθερότητα και την εδαφική ακεραιότητα της Συρίας, ενώ υποστηρίζει την άρση των κυρώσεων κατά της Συρίας και την ενισχυμένη συνεργασία για την ανθρωπιστική βοήθεια και τις προσπάθειες ανοικοδόμησης.
Θα συζητηθεί επίσης ο συντονισμός για την καταπολέμηση του Daesh και η διασφάλιση της ασφαλούς διαχείρισης των κέντρων κράτησης όπου κρατούνται τρομοκράτες του Daesh στη Συρία.
Η αντιτρομοκρατική συνεργασία, ιδιαίτερα όσον αφορά τους τρομοκράτες PKK/YPG που δρουν υπό την ομπρέλα των “SDF” και την Τρομοκρατική Οργάνωση Φετουλάχ (FETO) , θα είναι εξέχουσα θέση στις συνομιλίες.
Ο Τούρκος κορυφαίος διπλωμάτης αναμένεται να συζητήσει τις διπλωματικές προσπάθειες της Τουρκίας για τον τερματισμό της σύγκρουσης Ρωσίας-Ουκρανίας και την ετοιμότητά της να συμβάλει στις πρωτοβουλίες κατάπαυσης του πυρός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ.
Για το Παλαιστινιακό ζήτημα, ο Φιντάν αναμένεται να τονίσει την ανάγκη για αυξημένες προσπάθειες για την εξασφάλιση μόνιμης κατάπαυσης του πυρός στη Γάζα και τη διευκόλυνση της παράδοσης ανθρωπιστικής βοήθειας, προτρέποντας τις ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν την επιρροή τους στο Ισραήλ. Ωστόσο, το κομβικό ζήτημα αποτελούν τα F-35.
Η αμυντική συνεργασία αποτελεί ένα σημαντικό θέμα, με συζητήσεις για την άρση των κυρώσεων CAATSA και επανεξέταση της επιστροφής της Τουρκίας στο πρόγραμμα F-35.
Η τουρκική αντιπροσωπεία θα αντιμετωπίσει επίσης τα εμπόδια στη διαδικασία προμηθειών της αμυντικής βιομηχανίας, καθώς αξιωματούχοι σημειώνουν ότι η ευθυγράμμιση της συνεργασίας της αμυντικής βιομηχανίας με τη γεωπολιτική πραγματικότητα θα μπορούσε να βοηθήσει στην επίτευξη του διμερούς εμπορικού στόχου των 100 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Οι διμερείς σχέσεις μεταξύ της Τουρκίας και των Ηνωμένων Πολιτειών φέρονται να κέρδισαν θετική δυναμική καθ’ όλη τη διάρκεια του 2024 επί Μπάιντεν και συνεχίζονται υπό την κυβέρνηση Τραμπ.
Υπενθυμίζεται ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν είχε πρόσφατα τηλεφωνική συνομιλία με τον Πρόεδρο Τραμπ στις 16 Μαρτίου.
Ο Φιντάν συναντήθηκε προηγουμένως με τον Ρούμπιο στις 14 Φεβρουαρίου κατά τη διάρκεια της 61ης Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου.
Η διαδικασία προμήθειας F-16 Viper θεωρητικά έχει προχωρήσει, με την περίοδο ειδοποίησης του Κογκρέσου να ολοκληρώθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2024 και μια Επιστολή Συμφωνίας που υπογράφηκε στις 3 Ιουνίου 2024. Ωστόσο, μέχρι σήμερα είναι παγωμένη η προμήθεια των 40 μαχητικών, με την Τουρκία να μην δείχνει ζωηρό ενδιαφέρον πλέον, αντιλαμβανόμενη ότι η προμήθειά τους περίπου το 2030 θα μπορέσει να προσφέρει ελάχιστα απέναντι στα 120 Viper, τα τουλάχιστον 24 Rafale και 20+20 F-35 της Ελλάδας.
Έχουν δημιουργηθεί αρκετές ομάδες εργασίας για την ενίσχυση της συνεργασίας, συμπεριλαμβανομένης της Ομάδας Εργασίας για τη Συρία (η οποία συνεδρίασε τρεις φορές, πιο πρόσφατα τον Ιανουάριο του 2025), του Διαλόγου για την Ενέργεια και το Κλίμα, τις Διαβουλεύσεις για την Αντιτρομοκρατία και την Ομάδα Εργασίας για το Ιράκ, αποδεικνύοντας το ευρύ εύρος εμπλοκής μεταξύ των δύο συμμάχων του ΝΑΤΟ.
στο 