Είναι πάντα δύσκολη μία συνάντηση με τον “πρώην”. Ειδικά όταν το άλλοτε αγαπημένο ζευγάρι καυγαδίζει για την αποπληρωμή του στεγαστικού και τον διαμοριασμό του νοικοκυριού. Για να μην μιλήσουμε και για την επιμέλεια των παιδιών. Κάπως έτσι θα είναι το σημερινό κλίμα στις Βρυξέλλες, στην πρώτη σύνοδο κορυφής, στην οποία συμμετέχει η νέα πρωθυπουργός της Βρετανίας Τερέζα Μέι.
Κατά τα άλλα η ατζέντα των Βρυξελλών δεν κρύβει εκπλήξεις. Για μία ακόμη φορά οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων θα εκδηλώσουν τις διαφωνίες τους για το προσφυγικό, ενώ θα υποχρεωθούν να αναζητήσουν κοινό παρονομαστή για τη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τον Καναδά (CETA) και να αφιερώσουν πολύ χρόνο στη διαμόρφωση στρατηγικής για τη Συρία, αλλά και την Ουκρανία, κάτι που επηρεάζει τις ήδη τεταμένες σχέσεις με τη Ρωσία.
Αλλά το Brexit εξακολουθεί να επισκιάζει την ατζέντα και θα συζητηθεί κατά το κοινό δείπνο εργασίας των ηγετών την Πέμπτη το απόγευμα. Η Τερέζα Μέι δεν είχε προσκληθεί στην τελευταία σύνοδο της Μπρατισλάβα “για το μέλλον της Ευρώπης”, αλλά στις Βρυξέλλες καλείται να δώσει περισσότερες πληροφορίες για τα επόμενα βήματά της μέχρι την έξοδο από την ΕΕ.
Τυπικώς, η Βρετανία παραμένει ακόμη πλήρες μέλος, αν και είναι πλέον εμφανής η ψυχρότητα στην αντιμετώπισή της. Απομένει τώρα να ενεργοποιήσει η ίδια, κατά πάσα πιθανότητα την άνοιξη, το άρθρο 50 των ευρωπαϊκών συνθηκών, ώστε να αρχίσουν άμεσα οι διαπραγματεύσεις για την αποχώρησή της από την ευρωπαϊκή οικογένεια.
Όχι στο “cherry picking“ των Βρετανών
Στις αρχές Οκτωβρίου η Τερέζα Μέι έδωσε ένα πρώτο περίγραμμα της στρατηγικής που επιθυμεί να ακολουθήσει απέναντι στην Ευρώπη. Στόχος της είναι να καταργήσει την ισχύ του ευρωπαϊκού δικαίου στη Βρετανία, να βάλει τέλος στην ελεύθερη κυκλοφορία πολιτών από άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ, αλλά την ίδια στιγμή να διατηρήσει “μέγιστες ελευθερίες” για τις βρετανικές επιχειρήσεις στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Η ΕΕ επαναλαμβάνει συνεχώς, εδώ και πολλούς μήνες, ότι δεν πρόκειται να δεχθεί αυτό το “cherry picking”, δηλαδή την επιθυμία των Βρετανών να εφαρμόζουν μόνο ό,τι τους συμφέρει. Συνεπώς δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το αποκαλούμενο “hard Brexit” με το Λονδίνο να αποκόπτεται από τις “θεμελιώδεις ελευθερίες” της ευρωπαϊκής αγοράς. “Αυτό το σενάριο θα είναι επώδυνο, κυρίως για τους Βρετανούς”, προειδοποιεί με ψυχρό ύφος ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ.
Μετά από όλα αυτά, είναι άξιο απορίας πώς οι Ευρωπαίοι θα καταφέρουν να βρουν μία κοινή γραμμή απέναντι στη Ρωσία. Ο ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έχει ήδη ζητήσει να γίνει μία εφ΄όλης της ύλης συζήτηση για τις σχέσεις με τη Μόσχα. Μετά τις τελευταίες ανησυχητικές εξελίξεις στο μέτωπο της Συρίας και με ζητούμενο την “επόμενη μέρα” στην Ουκρανία, καθώς συμπληρώνεται ένας χρόνος από τη συμφωνία του Μινσκ, η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ έχει ήδη κάνει μία πρώτη συζήτηση με τον πρόεδρο της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν την Τετάρτη στο Βερολίνο. Από την πλευρά τους, Βρετανία και Γαλλία προκρίνουν μία σκληρή γραμμή. Σε αυτή τη σύνοδο πάντως, οι ευρωπαίοι ηγέτες δεν αναμένεται να συμφωνήσουν σε νέες εμπορικές κυρώσεις απέναντι στη Ρωσία.
Διαμάχη για τη μετανάστευση
Με βήμα σημειωτόν κινείται και η ευρωπαϊκή πολιτική για τη μετανάστευση. Από τη μία πλευρά η ΕΕ επαινεί τη συμφωνία του Μαρτίου με την Τουρκία, εκτιμώντας ότι μέχρι στιγμής λειτουργεί, παρά τις όποιες ατέλειες. Επιτυχία θεωρούν πολλά κράτη-μέλη και το κλείσιμο της βαλκανικής οδού. Από την άλλη πλευρά ωστόσο, οι Βρυξέλλες ανησυχούν για τη συνεχή αύξηση της μεταναστευτικής ροής προς την Ιταλία μέσω Αφρικής και θεωρούν μάλιστα ότι οι αφίξεις θα είναι πολύ περισσότερες από την επόμενη χρονιά. Διμερείς συμφωνίες συνεργασίας με χώρες της Αφρικής θα μπορούσαν να ανακόψουν τη ροή των προσφύγων. Σχετικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν τον Δεκέμβριο.
Απομένει να διευθετηθεί και η διαμάχη για τον διαμοιρασμό των προσφύγων που ήδη εγκαθίστανται σε ευρωπαϊκό έδαφος. Ο Ντόναλντ Τουσκ θα προτιμούσε να μην συμπεριλάβει καν στην ατζέντα της συνόδου αυτό το ακανθώδες ζήτημα. Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία και Ουγγαρία εξακολουθούν να απορρίπτουν την πρόταση για υποχρεωτική μετεγκατάσταση προσφύγων σε όλα τα κράτη-μέλη, γεγονός που προκαλεί την έντονη αντίδραση της Ιταλίας και τις αιτιάσεις του πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι ότι “στην ΕΕ επικρατούν πλέον εθνικοί εγωϊσμοί”.
Άλλωστε ο Ρέντσι πιέζεται στη χώρα του από τους αντι-ευρωπαϊστές ενόψει του επικείμενου συνταγματικού δημοψηφίσματος. Αντίστοιχα προβλήματα αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις σε Γερμανία, Γαλλία και Ολλανδία ενόψει κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων το 2017. Συμπέρασμα: η ΕΕ χρειάζεται, εδώ και τώρα, νέες επιτυχίες.
Πηγή: DW