Αυτό που χρειάζεται ο πλανήτης είναι να δαμάσει την παγκοσμιοποίηση
αναφέρει σε άρθρο του ο διεθνούς φήμης οικονομολόγος Τζόζεφ Στίγκλιτς.
Πριν από δεκαπέντε χρόνια, έγραψα ένα μικρό βιβλίο, με τίτλο
Παγκοσμιοποίηση και τα λάθη του περιγράφοντας την αντίθεση στον αναπτυσσόμενο
κόσμο για την παγκοσμιοποιημένη και τις μεταρρυθμίσεις.
Φαινόταν μυστήριο: οι άνθρωποι στις αναπτυσσόμενες χώρες είχαν πει ότι
η παγκοσμιοποίηση θα αυξήσει τη συνολική ευημερία. Επομένως, γιατί η
παγκοσμιοποίηση έχει τόσους εχθρούς;
Το Ινστιτούτο Roosevelt, σε μελάτες του καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το
εμπόριο είναι μια από τις κύριες πηγές της δυσαρέσκειας για ένα μεγάλο ποσοστό
των Αμερικανών.
Παρόμοιες απόψεις είναι εμφανής στην Ευρώπη.
Μια απάντηση που έχω κατά καιρούς ακούσει αναφέρει ο Στίγκλιτς στο
άρθρο του στο Project Syndicate από τους νεοφιλελεύθερους οικονομολόγους είναι
ότι οι άνθρωποι είναι σε καλύτερη κατάσταση. Απλώς δεν το γνωρίζουν και η
δυσαρέσκειά τους είναι ένα θέμα ψυχιατρικό.
Στις ΗΠΑ, το 90% των πολιτών έχει υπομείνει στασιμότητα στο εισόδημα
για σχεδόν 33 χρόνια. Τα μεσαία εισοδήματα είναι στην πραγματικότητα χαμηλότερα
σε πραγματικούς όρους από ότι ήταν πριν από 42 χρόνια. Οι πραγματικοί μισθοί
είναι συγκρίσιμοι με το επίπεδό που ήταν πριν από 60 χρόνια.
Τα πράγματα είναι λίγο καλύτερα στην Ευρώπη – αλλά μόνο λίγο καλύτερα. Ο
Μπράνκο Μιλάνοβιτς στο νέο βιβλίο του για τις παγκόσμιες ανισότητες τονίζει ότι
μεταξύ των μεγάλων νικητών ήταν το 1% των πλουτοκρατών του κόσμου, αλλά και η
μεσαία τάξη σε νέες αναδυόμενες οικονομίες. Ανάμεσα στους μεγάλους χαμένους
ήταν η μεσαία και εργατική τάξη στις προηγμένες χώρες.
Σύμφωνα με την υπόθεση των τέλειων αγορών (που κρύβεται πίσω από τις
περισσότερες νεοφιλελεύθερες οικονομικές αναλύσεις) το ελεύθερο εμπόριο
εξισώνει τους μισθούς των ανειδίκευτων εργατών σε όλο τον κόσμο. Το εμπόριο αγαθών είναι ένα υποκατάστατο για
την κυκλοφορία των προσώπων. Όμως η εισαγωγή προϊόντων από την Κίνα μειώνει τη
ζήτηση για ανειδίκευτους εργάτες στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Δεν αποτελεί έκπληξη, ότι οι νεοφιλελεύθεροι δεν διαφημίζουν την
απελευθέρωση του εμπορίου, καθώς δεν οφελήθηκαν όλοι. Η παγκοσμιοποίηση εξηγεί
μόνο μέρος του προβλήματος. Η τεχνολογική καινοτομία είναι ένα άλλο μέρος.
Οι κανόνες του παιχνιδιού θα πρέπει να αλλάξει και πάλι – και αυτό
πρέπει να περιλαμβάνει μέτρα για να δαμάσουμε την παγκοσμιοποίηση.
Οι δύο νέες μεγάλες συμφωνίες που ο πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα υλοποίησε -
την εταιρική σχέση Trans-Pacific μεταξύ των ΗΠΑ και 11 χωρών του Ειρηνικού, και
του Διατλαντικού Εμπορίου και Επενδύσεων εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και των
ΗΠΑ – είναι κινήσεις προς τη λάθος κατεύθυνση.
Το κύριο μήνυμα της Παγκοσμιοποίησης και της δυσαρέσκειας που προκαλεί
ήταν ότι το πρόβλημα δεν ήταν η παγκοσμιοποίηση, αλλά πώς γίνεται η διαχείριση
της διαδικασίας.
Δυστυχώς, η διαχείρηση δεν άλλαξε. Δεκαπέντε χρόνια αργότερα, βρισκόμαστε
στάσιμοι απέναντι στο ίδιο πρόβλημα.
στο 