Σε ισχύ έχε τεθεί ο νέος κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις. Με αυτόν τον τρόπο, η Ε.Ε. θα παραμείνει ανοικτή σε εμπορικές συναλλαγές και επενδύσεις και θα εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού για όλες τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ενιαία αγορά. Σημειώνεται πως ο κανονισμός αυτός προτάθηκε τον Μάιο του 2021 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ωστόσο αυτό συμφωνήθηκε τον Ιούνιο του 2022 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
Οι νέοι κανόνες για τις στρεβλωτικές ξένες επιδοτήσεις
Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις εφαρμόζεται σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες στην Ε.Ε. και καλύπτει:
- τις συγκεντρώσεις (συγχωνεύσεις και εξαγορές),
- τις διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων και όλες τις άλλες καταστάσεις της αγοράς.
Οι νέοι κανόνες δίνουν στην Επιτροπή την εξουσία να διερευνά τις χρηματοδοτικές συνεισφορές που χορηγούνται από τρίτες χώρες προς εταιρείες που ασκούν οικονομική δραστηριότητα στην ΕΕ και να επανορθώνει, αν χρειάζεται, τις στρεβλωτικές επιπτώσεις τους.
Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις αποτελείται από τρία εργαλεία προς χρήση από την Επιτροπή:
Υποχρέωση των εταιρειών να κοινοποιούν στην Επιτροπή συγκεντρώσεις στις οποίες υπάρχει χρηματοδοτική συνεισφορά από κυβέρνηση τρίτης χώρας, όταν:
- είτε η εξαγοραζόμενη εταιρεία, είτε μία από τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις, είτε η κοινή επιχείρηση παράγει κύκλο εργασιών στην ΕΕ τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ και
- η ξένη χρηματοδοτική συνεισφορά ισούται με τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ
Υποχρέωση των εταιρειών να κοινοποιούν στην Επιτροπή συμμετοχή σε διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, όταν:
- η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης ισούται με τουλάχιστον 250 εκατ. ευρώ και
- η εκάστοτε ξένη χρηματοδοτική συνεισφορά ισούται με τουλάχιστον 4 εκατ. ευρώ ανά τρίτη χώρα· σε αυτές τις διαδικασίες η Επιτροπή δύναται να απαγορεύσει την ανάθεση συμβάσεων σε εταιρείες που ωφελούνται από στρεβλωτικές επιδοτήσεις.
Για όλες τις άλλες καταστάσεις της αγοράς, η Επιτροπή μπορεί να κινεί έρευνες με δική της πρωτοβουλία (αυτεπάγγελτα), αν υποψιάζεται την ύπαρξη στρεβλωτικής ξένης επιδότησης. Μπορεί επίσης να ζητεί ad-hoc κοινοποιήσεις για διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων και μικρότερες συγκεντρώσεις.
Εξουσίες και διαδικασίες έρευνας
Μια κοινοποιηθείσα συγκέντρωση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί, ούτε μπορεί να ανατεθεί μια δημόσια σύμβαση σε υπό έρευνα προσφέροντα όσο εκκρεμεί η έρευνα από την Επιτροπή. Σε περίπτωση παράβασης αυτής της υποχρέωσης, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα, τα οποία μπορεί να φθάσουν έως και το 10 % του ετήσιου συνολικού κύκλου εργασιών της εταιρείας. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να απαγορεύσει την ολοκλήρωση επιδοτούμενης συγκέντρωσης ή την ανάθεση δημόσιας σύμβασης σε επιδοτούμενο προσφέροντα.
Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις παρέχει στην Επιτροπή ευρείες εξουσίες έρευνας ώστε να συλλέγει τις απαραίτητες πληροφορίες, για παράδειγμα, με τους εξής τρόπους:
i) την αποστολή αιτήσεων παροχής πληροφοριών σε εταιρείες,
ii) τη διεξαγωγή διερευνητικών αποστολών εντός και εκτός της Ένωσης, και
iii) τη διενέργεια ερευνών αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς ή τύπους επιδοτήσεων. Η Επιτροπή μπορεί επίσης να βασίζεται σε πληροφορίες της αγοράς που υποβάλλουν εταιρείες, κράτη μέλη ή οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση.
Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι υπάρχει ξένη επιδότηση και ότι αυτή στρεβλώνει την ενιαία αγορά, μπορεί να εξισορροπεί τις αρνητικές επιπτώσεις όσον αφορά τη στρέβλωση με τις θετικές επιπτώσεις της επιδότησης στην ανάπτυξη της σχετικής επιδοτούμενης οικονομικής δραστηριότητας. Εάν οι αρνητικές επιπτώσεις υπερτερούν των θετικών επιπτώσεων, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει στις εταιρείες διαρθρωτικά ή μη διαρθρωτικά επανορθωτικά μέτρα ή να τα αποδεχθεί ως δεσμεύσεις για την αποκατάσταση της στρέβλωσης (π.χ. εκποίηση ορισμένων περιουσιακών στοιχείων ή απαγόρευση συγκεκριμένης συμπεριφοράς στην αγορά).
Επιδοτήσεις που δεν υπερβαίνουν τα 4 εκατ. ευρώ για περίοδο τριών ετών, κατά γενικό κανόνα, θεωρείται απίθανο ότι θα προκαλέσουν στρεβλώσεις, ενώ επιδοτήσεις που δεν υπερβαίνουν τα ενωσιακά όρια κρατικών ενισχύσεων ήσσονος σημασίας θεωρούνται μη στρεβλωτικές.
Για κοινοποιήσεις και διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων που χρήζουν κοινοποίησης, η Επιτροπή μπορεί να εξετάζει ξένες επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν κατά την τριετία πριν από τη συναλλαγή. Ωστόσο, ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε συγκεντρώσεις που συνήφθησαν και σε δημόσιες συμβάσεις που ξεκίνησαν πριν από τις 12 Ιουλίου 2023.
Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η Επιτροπή μπορεί να εξετάζει επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν πριν από 10 έτη. Ωστόσο, ο κανονισμός εφαρμόζεται σε επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν εντός των πέντε ετών πριν από τις 12 Ιουλίου 2023, όταν αυτές οι επιδοτήσεις προκαλούν στρεβλώσεις στην εσωτερική αγορά μετά την έναρξη εφαρμογής.
Επόμενα βήματα
Με την έναρξη ισχύος του, ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις θα εισέλθει στην κρίσιμη φάση υλοποίησής του και θα αρχίσει να εφαρμόζεται σε έξι μήνες, δηλαδή στις 12 Ιουλίου 2023. Από αυτή την ημερομηνία και έπειτα, η Επιτροπή θα μπορεί να κινεί αυτεπάγγελτες έρευνες. Η υποχρέωση κοινοποίησης για τις εταιρείες θα αρχίσει στις 12 Οκτωβρίου 2023.
Εντός των προσεχών εβδομάδων, η Επιτροπή θα υποβάλει σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού στο οποίο θα αποσαφηνίζονται οι εφαρμοστέοι κανόνες και διαδικασίες, όπως οι μορφές κοινοποίησης συγκεντρώσεων και διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ο υπολογισμός των προθεσμιών, οι διαδικασίες πρόσβασης στον φάκελο και η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών. Στη συνέχεια, τα ενδιαφερόμενα μέρη θα έχουν 4 εβδομάδες για να υποβάλουν παρατηρήσεις επί των εν λόγω σχεδίων πριν από την οριστικοποίηση και την έκδοση των εκτελεστικών κανόνων έως τα μέσα στου 2023.
ΠΛΑΙΣΙΟ
Ποιος είναι ο στόχος του κανονισμού; Ποιο θέμα επιδιώκει να αντιμετωπίσει; Γιατί δεν επαρκούν τα υφιστάμενα εργαλεία;
Η ΕΕ βασίζεται σε μια ισχυρή, ανοικτή και ανταγωνιστική ενιαία αγορά για την ευημερία και την ανθεκτικότητά της. Οι κανόνες ανταγωνισμού, σύναψης δημόσιων συμβάσεων και εμπορικής άμυνας της ΕΕ διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη διασφάλιση δίκαιων όρων ανταγωνισμού για όλες τις εταιρείες στην ενιαία αγορά.
Ωστόσο, τα υφιστάμενα εργαλεία δεν εφαρμόζονται σε ξένες επιδοτήσεις που παρέχουν στους αποδέκτες τους αθέμιτο πλεονέκτημα κατά την απόκτηση εταιρειών της ΕΕ, τη συμμετοχή σε δημόσιες συμβάσεις της ΕΕ ή τη λήψη άλλων επενδυτικών αποφάσεων στην ενιαία αγορά, αφήνοντας ένα «κανονιστικό κενό».
Σε αυτό το πλαίσιο:
- Οι αντιμονοπωλιακοί κανόνες της ΕΕ και οι κανόνες της ΕΕ για τον έλεγχο των συγκεντρώσεων δεν παρέχουν στην Επιτροπή τη δυνατότητα να λαμβάνει συγκεκριμένα υπόψη κατά πόσον μια εταιρεία μπορεί να έχει επωφεληθεί από στρεβλωτικές ξένες επιδοτήσεις.
- Οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις εφαρμόζονται μόνο σε ενισχύσεις που χορηγούνται από κράτη μέλη της ΕΕ. Αντίθετα, οι επιδοτήσεις που χορηγούνται από κυβερνήσεις τρίτων χωρών δεν εμπίπτουν στον έλεγχο των κρατικών ενισχύσεων της ΕΕ, ακόμη κι αν έχουν επιπτώσεις στην ενιαία αγορά.
- Οι κανόνες του ΠΟΕ για τις επιδοτήσεις και τα μέσα εμπορικής άμυνας της ΕΕ εφαρμόζονται σε εμπορευματικές συναλλαγές, αλλά δεν εφαρμόζονται όταν οι ξένες επιδοτήσεις στηρίζουν επενδύσεις, συγχωνεύσεις και εξαγορές, προσφορές σε διαδικασίες σύναψης συμβάσεων, ή όταν πρόκειται για υπηρεσίες.
- Ο κανονισμός για τις άμεσες ξένες επενδύσεις στοχεύει στις απειλές που προκύπτουν από ξένες εξαγορές και επενδύσεις για την ασφάλεια και τη δημόσια τάξη των κρατών μελών.
- Το υφιστάμενο πλαίσιο της ΕΕ για τις δημόσιες συμβάσεις δεν καλύπτει συγκεκριμένα τις στρεβλώσεις που προκαλούν ξένες επιδοτήσεις στις αγορές δημόσιων συμβάσεων της ΕΕ.
- Το μέσο για τις διεθνείς δημόσιες συμβάσεις έχει ως στόχο το άνοιγμα των αγορών δημόσιων συμβάσεων τρίτων χωρών σε ευρωπαϊκές εταιρείες, αλλά δεν καλύπτει τις επιδοτούμενες προσφορές στην ΕΕ οι οποίες στρεβλώνουν την ενιαία αγορά.
Στόχος του κανονισμού για τις ξένες επιδοτήσεις είναι η κάλυψη αυτού του κανονιστικού κενού.
ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ
Ο κανονισμός αποσκοπεί στην προστασία συγκεκριμένων τομέων ή κλάδων;
Στόχος του κανονισμού είναι να εξασφαλιστούν ισότιμοι όροι ανταγωνισμού σε όλες τις οικονομικές δραστηριότητες της ενιαίας αγοράς όσον αφορά τις ξένες επιδοτήσεις. Κατά συνέπεια, εφαρμόζεται εξίσου σε όλους τους τομείς της οικονομίας και σε όλες τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ.
Ωστόσο, ο κανονισμός προβλέπει τη δυνατότητα της Επιτροπής να διεξάγει έρευνες αγοράς σε συγκεκριμένους τομείς, τύπους οικονομικής δραστηριότητας ή μέσα ξένης επιδότησης, με σκοπό τον εντοπισμό πιθανών στρεβλώσεων και πρακτικών που αφορούν ειδικά ένα συγκεκριμένο τομέα, μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ή ένα συγκεκριμένο μέσο επιδότησης.
Ο κανονισμός αφορά κάποια συγκεκριμένη χώρα;
Όχι, ο κανονισμός δεν αφορά καμία συγκεκριμένη χώρα. Εφαρμόζεται εξίσου σε επιδοτήσεις που χορηγούνται από κάθε τρίτη χώρα και στρεβλώνουν την ενιαία αγορά.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ
Πώς θα λειτουργεί το νέο μέσο;
Η Επιτροπή θα έχει την εξουσία να διεξάγει έρευνες για χρηματοδοτικές συνεισφορές που χορηγούνται από αρχές τρίτων χωρών σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ. Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει την ύπαρξη ξένων επιδοτήσεων που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό στην ΕΕ, δύναται να αποκαταστήσει τις στρεβλωτικές τους επιπτώσεις.
Για αυτόν τον λόγο, ο κανονισμός εισάγει τρία εργαλεία προς χρήση από την Επιτροπή:
Μια υποχρέωση εκ των προτέρων κοινοποίησης συγκεντρώσεων στις οποίες:
i) ο κύκλος εργασιών στην ΕΕ είτε της εξαγοραζόμενης εταιρείας, είτε τουλάχιστον μίας από τις συγχωνευόμενες επιχειρήσεις, είτε της κοινής επιχείρησης ισούται με τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ και
ii) η εκάστοτε ξένη χρηματοδοτική συνεισφορά ισούται με τουλάχιστον 50 εκατ. ευρώ
Μια υποχρέωση εκ των προτέρων κοινοποίησης διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων στις οποίες:
i) η εκτιμώμενη αξία της σύμβασης ισούται με τουλάχιστον 250 εκατ. ευρώ και
ii) η προσφορά περιλαμβάνει ξένη χρηματοδοτική συνεισφορά που ισούται με τουλάχιστον 4 εκατ. ευρώ ανά τρίτη χώρα· και
Για όλες τις άλλες καταστάσεις της αγοράς, η Επιτροπή μπορεί να κινεί έρευνες με δική της πρωτοβουλία (αυτεπάγγελτα) και να ζητεί ad-hoc κοινοποιήσεις μικρότερων συγκεντρώσεων και διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων.
Όσον αφορά τα δύο εργαλεία κοινοποιήσεων, ο αγοραστής ή ο προσφέρων θα πρέπει να κοινοποιεί εκ των προτέρων χρηματοδοτικές συνεισφορές που λαμβάνει από κυβερνήσεις και δημόσιες αρχές τρίτων χωρών σε σχέση με συγκεντρώσεις ή δημόσιες συμβάσεις που πληρούν τα αντίστοιχα όρια. Εν αναμονή του ελέγχου της Επιτροπής, η εκάστοτε συγκέντρωση δεν μπορεί να ολοκληρωθεί και δεν μπορεί να ανατεθεί δημόσια σύμβαση σε υπό έρευνα προσφέροντα (υποχρέωση διατήρησης της υφιστάμενης κατάστασης).
Η Επιτροπή θα μπορεί επίσης να ζητεί ad-hoc κοινοποιήσεις συγκεντρώσεων και διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων κάτω των αντίστοιχων ορίων, εάν υποψιάζεται την ύπαρξη ξένων επιδοτήσεων στην πράξη και η πράξη δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Στην περίπτωση διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων, η εν λόγω διάταξη επίσης ισχύει, εάν η Επιτροπή λάβει νέες πληροφορίες που την οδηγούν να υποπτευθεί ότι μια υποβληθείσα κοινοποίηση ή δήλωση ήταν ελλιπής, ή όταν δεν διαβιβάστηκε στην Επιτροπή τέτοια κοινοποίηση ή δήλωση.
Αν μια εταιρεία δεν συμμορφώνεται με την υποχρέωση κοινοποίησης χρηματοδοτικών συνεισφορών σε συγκέντρωση ή διαδικασία σύναψης δημόσιων συμβάσεων, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλει πρόστιμα ύψους έως και 10 % του ετήσιου συνολικού κύκλου εργασιών της εταιρείας.
Το εργαλείο γενικής έρευνας της αγοράς (αυτεπάγγελτα) θα δώσει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να διερευνά με δική της πρωτοβουλία κάθε είδος οικονομικής δραστηριότητας και κατάστασης της αγοράς, όπως οι επενδύσεις σε αναξιοποίητες ζώνες ή η παροχή υπηρεσιών, όταν υπάρχουν υπόνοιες ότι ενδεχομένως εμπλέκεται ξένη επιδότηση.
Ποιος είναι ο ορισμός της «ξένης επιδότησης» για τους σκοπούς του κανονισμού;
Ως «ξένη επιδότηση» νοείται οποιαδήποτε χρηματοδοτική συνεισφορά η οποία παρέχεται άμεσα ή έμμεσα από τρίτη χώρα, περιορίζεται σε μια ή περισσότερες εταιρείες ή κλάδους και αποφέρει όφελος σε εταιρεία που ασκεί οικονομική δραστηριότητα στην ΕΕ.
Οι ξένες επιδοτήσεις μπορούν να λάβουν τη μορφή, για παράδειγμα, δανείων μηδενικού επιτοκίου και άλλων μορφών χρηματοδότησης κάτω του κόστους, απεριόριστων εγγυήσεων, αποζημιώσεων, χρηματοδότησης εξαγωγών που δεν συμμορφώνεται με τον Διακανονισμό του ΟΟΣΑ για τις εξαγωγικές πιστώσεις οι οποίες τυγχάνουν δημόσιας στήριξης, προνομιακής φορολογικής μεταχείρισης, πιστώσεων φόρου ή άμεσων επιχορηγήσεων.
Ποιες είναι οι προβλεπόμενες προθεσμίες για την αξιολόγηση της Επιτροπής;
Η διαδικασία για τη διερεύνηση ξένων επιδοτήσεων θα συνίσταται σε προκαταρκτικό έλεγχο και, αν υπάρχουν επαρκείς ενδείξεις για την ύπαρξη ξένης επιδότησης που στρεβλώνει την ενιαία αγορά, σε διεξοδική έρευνα.
Για τις συγκεντρώσεις, ο κανονισμός προβλέπει 25 εργάσιμες ημέρες για προκαταρκτικό έλεγχο και 90 εργάσιμες ημέρες για διεξοδική έρευνα, σύμφωνα με τις προθεσμίες που ορίζονται στον κανονισμό συγκεντρώσεων της ΕΕ. Αυτές οι προθεσμίες μπορούν να παραταθούν κατ’ εξαίρεση.
Για τις δημόσιες συμβάσεις, οι προβλεπόμενες προθεσμίες είναι 20 εργάσιμες ημέρες για τον προκαταρκτικό έλεγχο, με δυνατότητα παράτασης κατά 10 εργάσιμες ημέρες σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, και 110 εργάσιμες ημέρες από την παραλαβή της πλήρους κοινοποίησης για τη διεξοδική έρευνα, με δυνατότητα κατ’ εξαίρεση παράτασης κατά 20 εργάσιμες ημέρες.
Ο επικείμενος εκτελεστικός κανονισμός θα περιέχει αναλυτικούς κανόνες σχετικά με τον υπολογισμό των προθεσμιών.
Ποια είναι η περίοδος αναδρομικής εφαρμογής;
Για αυτεπάγγελτους ελέγχους, η Επιτροπή μπορεί να διερευνά ξένες επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν έως δέκα έτη πριν από την έναρξη της έρευνας.
Ωστόσο, η Επιτροπή θα μπορεί να εξετάζει μόνο επιδοτήσεις που χορηγήθηκαν εντός των 5 ετών πριν από την έναρξη εφαρμογής του παρόντος κανονισμού, όταν αυτές οι επιδοτήσεις προκαλούν στρεβλώσεις στην ενιαία αγορά μετά την έναρξη εφαρμογής.
Για κοινοποιηθείσες συγκεντρώσεις και δημόσιες συμβάσεις, οι εταιρείες θα πρέπει να κοινοποιούν ξένες χρηματοδοτικές συνεισφορές που χορηγήθηκαν πριν από τρία έτη, συμπεριλαμβανομένων περιπτώσεων κατά τις οποίες οι εν λόγω επιδοτήσεις χορηγήθηκαν πριν από την έναρξη εφαρμογής του κανονισμού.
Ο κανονισμός δεν εφαρμόζεται σε συγκεντρώσεις που συνήφθησαν και σε δημόσιες συμβάσεις που ανατέθηκαν ή ξεκίνησαν πριν από την έναρξη εφαρμογής του.
Πώς θα είναι διαρθρωμένη η αξιολόγηση;
Η Επιτροπή θα αξιολογεί πρώτα κατά πόσον μια χρηματοδοτική συνεισφορά από κυβέρνηση τρίτης χώρας συνιστά ξένη επιδότηση κατά την έννοια του κανονισμού και, στη συνέχεια, κατά πόσον στρεβλώνει την ενιαία αγορά.
Με τον κανονισμό προτείνονται ορισμένες κατηγορίες και δείκτες για να αξιολογείται κατά πόσον οι ξένες επιδοτήσεις είναι στρεβλωτικές:
- Οι κατηγορίες ξένων επιδοτήσεων που είναι πιθανότερο να προκαλέσουν στρεβλώσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, επιδοτήσεις σε προβληματική επιχείρηση χωρίς σχέδιο αναδιάρθρωσης, απεριόριστες εγγυήσεις, χρηματοδότηση εξαγωγών που δεν συνάδει με τον διακανονισμό του ΟΟΣΑ για τις εξαγωγικές πιστώσεις που τυγχάνουν δημόσιας στήριξης, ξένες επιδοτήσεις που διευκολύνουν άμεσα μια συγκέντρωση ή επιτρέπουν την υποβολή υπερβολικά συμφέρουσας προσφοράς.
- Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη της ορισμένους δείκτες, όπως, μεταξύ άλλων, το ποσό, τη φύση και τον σκοπό της επιδότησης, καθώς και την κατάσταση της εταιρείας και της σχετικής αγοράς, ώστε να διαπιστώνει κατά πόσον υπάρχει στρέβλωση.
Εάν η Επιτροπή διαπιστώσει ότι υπάρχει ξένη επιδότηση και ότι αυτή στρεβλώνει την ενιαία αγορά, θα συγκρίνει τις αρνητικές επιπτώσεις της ξένης επιδότησης όσον αφορά τη στρέβλωση της ενιαίας αγοράς με τις θετικές επιπτώσεις της επιδότησης στην ανάπτυξη της σχετικής επιδοτούμενης οικονομικής δραστηριότητας.
Όταν οι αρνητικές επιπτώσεις υπερτερούν των θετικών επιπτώσεων, η Επιτροπή μπορεί να επιβάλλει επανορθωτικά μέτρα ή να αποδέχεται δεσμεύσεις από τις ενδιαφερόμενες εταιρείες για την αποκατάσταση της στρέβλωσης. Η Επιτροπή θα λαμβάνει υπόψη το αποτέλεσμα της σύγκρισης, όταν αποφαίνεται σχετικά με τον ενδεδειγμένο χαρακτήρα και το επίπεδο των επανορθωτικών μέτρων ή των δεσμεύσεων.
Τι είδους επανορθωτικά μέτρα και δεσμεύσεις προβλέπει ο κανονισμός;
Ο κανονισμός περιλαμβάνει σειρά διαρθρωτικών και μη διαρθρωτικών επανορθωτικών μέτρων, που είναι δυνατό να επιβάλλονται από την Επιτροπή ή να προτείνονται από την ενδιαφερόμενη εταιρεία προς αποκατάσταση της στρέβλωσης. Σε αυτά συγκαταλέγονται, παραδείγματος χάρη, η επιστροφή της επιδότησης, η εκποίηση ορισμένων περιουσιακών στοιχείων, η μείωση της παραγωγικής ικανότητας ή της παρουσίας στην αγορά, η παροχή πρόσβασης σε συγκεκριμένη υποδομή ή η απαγόρευση συγκεκριμένης συμπεριφοράς στην αγορά.
Σε περίπτωση πράξεων που χρήζουν κοινοποίησης, η Επιτροπή θα έχει επίσης τη δυνατότητα να απαγορεύει την επιδοτούμενη συγκέντρωση ή την ανάθεση της δημόσιας σύμβασης στον επιδοτούμενο προσφέροντα.
Πώς θα διασφαλίζεται με τον κανονισμό ότι η διοικητική επιβάρυνση για τις εταιρείες είναι περιορισμένη;
Ο κανονισμός έχει ως στόχο τη διασφάλιση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της επιβολής και, παράλληλα, τον περιορισμό της διοικητικής επιβάρυνσης για τις εταιρείες και τις δημόσιες αρχές.
Αυτό επιτυγχάνεται με τους εξής τρόπους:
- Με τον καθορισμό σχετικά υψηλών ορίων για την κοινοποίηση συγκεντρώσεων και δημόσιων συμβάσεων, ώστε να επικεντρώνονται οι πόροι και οι επιβαρύνσεις στις μεγαλύτερες και δυνητικά πλέον στρεβλωτικές περιπτώσεις.
- Με το εργαλείο γενικής έρευνας, το οποίο, αφενός, επιτρέπει στην Επιτροπή να ελέγχει άλλες καταστάσεις της αγοράς, καθώς και επιδοτούμενες συγκεντρώσεις και δημόσιες συμβάσεις που δεν πληρούν τα κατώτατα όρια και, αφετέρου, καθιστά δυνατή τη στοχευμένη παρέμβαση σε περιπτώσεις στις οποίες η Επιτροπή υποψιάζεται την ύπαρξη ξένης επιδότησης και στρέβλωσης της ενιαίας αγοράς.
ΕΦΑΡΜΟΓΗ
Ποιος θα είναι υπεύθυνος για την επιβολή του κανονισμού;
Η Επιτροπή θα είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την επιβολή του κανονισμού. Ωστόσο, θα συμμετέχουν και τα κράτη μέλη ιδίως μέσω συμβουλευτικής επιτροπής, στο πλαίσιο της οποίας θα ζητείται η γνώμη εκπροσώπων των κρατών μελών σχετικά με σχέδια αποφάσεων δυνάμει του παρόντος κανονισμού προτού αυτές εκδοθούν.
Η Επιτροπή δύναται επίσης να εξετάζει πληροφορίες σχετικά με ισχυρισμούς περί ξένων επιδοτήσεων που στρεβλώνουν την ενιαία αγορά, τις οποίες παρέχουν πηγές όπως κράτη μέλη, εταιρείες και οποιοδήποτε φυσικό ή νομικό πρόσωπο ή ένωση.
Πώς διασφαλίζει ο κανονισμός την αποτελεσματική επιβολή; Ποια εργαλεία θα χρησιμοποιήσετε για να την επιτύχετε;
Πρώτον, αν μια εταιρεία δεν κοινοποιήσει τις χρηματοδοτικές συνεισφορές τις οποίες έλαβε στο πλαίσιο συγκέντρωσης ή διαδικασίας σύναψης δημόσιων συμβάσεων και οι οποίες πληρούν τα αντίστοιχα όρια, η Επιτροπή θα μπορεί να επιβάλει πρόστιμα ύψους έως και 10 % του ετήσιου συνολικού κύκλου εργασιών της εταιρείας. Θα μπορεί επίσης να επανεξετάσει την πράξη σαν να είχε κοινοποιηθεί και, κατά περίπτωση, να την απαγορεύσει.
Για την αποτελεσματική συλλογή πληροφοριών, σε συμφωνία με τον έλεγχο των συγκεντρώσεων στην ΕΕ, το σύστημα κοινοποίησης συμπληρώνεται με αποτρεπτικές κυρώσεις για την περίπτωση που εταιρείες, είτε εκ προθέσεως είτε εξ αμελείας, παρέχουν εσφαλμένες ή παραπλανητικές πληροφορίες.
Σε αυτεπάγγελτους ελέγχους, οι αρχικές πληροφορίες είναι δυνατό να προέρχονται από την αγορά, συμπεριλαμβανομένων κρατών μελών, ανταγωνιστών, επιχειρηματικών ενώσεων ή άλλων ενδιαφερόμενων μερών.
Η Επιτροπή θα έχει επίσης τη δυνατότητα να ζητεί από τις εταιρείες να υποβάλουν τις σχετικές πληροφορίες και να επιβάλει πρόστιμα και ποινές, αν αυτές υποβάλουν ελλιπείς, εσφαλμένες ή παραπλανητικές πληροφορίες ή αν δεν υποβάλουν τις ζητούμενες πληροφορίες εντός της καθορισμένης προθεσμίας. Δύναται επίσης να διενεργεί επιτόπιες επιθεωρήσεις, μεταξύ άλλων και σε τρίτες χώρες, αν η ενδιαφερόμενη χώρα δεν αντιτίθεται σε μια τέτοια επιθεώρηση.
Αν, ωστόσο, δεν είναι δυνατό να συγκεντρωθούν όλες οι απαραίτητες πληροφορίες, ο κανονισμός παρέχει στην Επιτροπή τη δυνατότητα να κρίνει την υπόθεση με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία.
ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ
Πώς εντάσσεται αυτός ο κανονισμός στο διεθνές πλαίσιο;
Η Επιτροπή παραμένει προσηλωμένη στην ανάπτυξη του διεθνούς πλαισίου για τη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού για τις εταιρείες της ΕΕ. Για αυτόν τον λόγο θα συνεχίσουμε παράλληλα να καταβάλλουμε προσπάθειες για να αντιμετωπίσουμε το ζήτημα των στρεβλωτικών επιδοτήσεων μέσω νέων διεθνών κανόνων. Πιο συγκεκριμένα, έχουμε κινήσει διαδικασία για την προώθηση αυτής της συζήτησης από κοινού με τις ΗΠΑ και την Ιαπωνία.
Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις συμπληρώνει αυτές τις προσπάθειες, καλύπτοντας ένα κενό στα εργαλεία που διαθέτουμε για να εξασφαλίσουμε ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην ΕΕ. Κορυφαία προτεραιότητα της Επιτροπής είναι η συνέχιση των εργασιών για τη μεταρρύθμιση του ΠΟΕ, μεταξύ άλλων με νέους κανόνες για τις βιομηχανικές επιδοτήσεις. Επιπλέον, θα εξακολουθήσουμε να αντιμετωπίζουμε τις στρεβλωτικές επιδοτήσεις μέσω κανόνων στις διμερείς εμπορικές συμφωνίες μας.
ΕΠΟΜΕΝΑ ΒΗΜΑΤΑ
Ποια είναι τα επόμενα βήματα; Πότε θα αρχίσει να εφαρμόζεται ο κανονισμός;
Ο κανονισμός για τις ξένες επιδοτήσεις θα αρχίσει να εφαρμόζεται στις 12 Ιουλίου 2023. Από αυτή την ημερομηνία και έπειτα, η Επιτροπή θα μπορεί να κινεί αυτεπάγγελτες έρευνες. Η υποχρέωση κοινοποίησης για τις εταιρείες θα εφαρμόζεται από τις 12 Οκτωβρίου 2023.
Η Επιτροπή θα υποβάλει σχέδιο εκτελεστικού κανονισμού στο οποίο θα αποσαφηνίζονται οι εφαρμοστέοι κανόνες και διαδικασίες, όπως τα έντυπα κοινοποίησης για συγκεντρώσεις και διαδικασίες σύναψης δημόσιων συμβάσεων, ο υπολογισμός των προθεσμιών, οι διαδικασίες πρόσβασης στον φάκελο και η εμπιστευτικότητα των πληροφοριών. Ο εκτελεστικός κανονισμός και τα έντυπα κοινοποίησης θα οριστικοποιηθούν και θα εκδοθούν πριν από την έναρξη εφαρμογής του κανονισμού για τις ξένες επιδοτήσεις.
Θα παράσχει η Επιτροπή κατευθύνσεις σχετικά με τον νέο κανονισμό;
Η Επιτροπή θα δημοσιεύσει κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με ορισμένες βασικές έννοιες εντός τριών ετών από την έναρξη ισχύος του κανονισμού για τις ξένες επιδοτήσεις, μεταξύ άλλων σχετικά με τα κριτήρια για τον προσδιορισμό της ύπαρξης στρέβλωσης στην ενιαία αγορά, το κριτήριο εξισορρόπησης και τα κριτήρια για την αίτηση ad-hoc κοινοποίησης.
Για την έγκαιρη παροχή περισσότερης βεβαιότητας στις εταιρείες, η Επιτροπή έχει δεσμευθεί να αποσαφηνίσει τις έννοιες της στρέβλωσης και του κριτηρίου εξισορρόπησης το αργότερο ένα έτος μετά την έναρξη εφαρμογής.