Ο νέος αμερικανός πρόεδρος υποσχέθηκε να δημιουργήσει 25 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας σε μια δεκαετία. Αισιόδοξο αλλά όχι κάτι το ιδιαίτερο, όπως δείχνει και η θητεία ορισμένων προκατόχων του.
Επιτέλους μπορεί να διαβάσει κανείς τι πραγματικά σχεδιάζει ο νέος αμερικανός πρόεδρος για να δώσει ώθηση στην οικονομία των ΗΠΑ.
Στην επίσημη ιστοσελίδα του Λευκού Οίκου έχει προστεθεί το κεφάλαιο «Φέρνοντας πίσω δουλειές και ανάπτυξη» (Bringing Back Jobs And Growth). Στις γραμμές του σχετικού κειμένου σύμβουλοι του Ντόναλντ Τραμπ διαμαρτύρονται για το γεγονός ότι από το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2008 έχουν εξαφανιστεί σχεδόν 300.000 θέσεις εργασίας στη βιομηχανία, το κρατικό χρέος διπλασιάστηκε και η μεσαία τάξη συρρικνώνεται.
Ο Τραμπ φιλοδοξεί να γίνει ο νέος ήρωας της μεσαίας τάξης, αντιστρέφοντας την παραπάνω εξέλιξη, να «επαναφέρει σε τροχιά» την οικονομία, να αυξήσει τον ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης σε 4% και να δημιουργήσει 25 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας εντός των επόμενων δέκα ετών. Ενδιαφέρον δεν παρουσιάζει μόνο το τι περιλαμβάνει το κείμενο στην ιστοσελίδα του Λευκού Οίκου, αλλά και το τι έχει παραλειφθεί.
Καμία αναφορά στο προεκλογικό πρόγραμμα επενδύσεων
Προεκλογικά o Τραμπ είχε εξαγγείλει μεγαλόστομα ένα πρόγραμμα επενδύσεων ύψους ενός τρις δολαρίων, κυρίως για έργα υποδομής. Εξαγγελία που είχε προκαλέσει τότε ευφορία στα χρηματιστήρια και τις κεφαλαιαγορές, ωθώντας πολλούς αναλυτές και οργανισμούς σε εκτιμήσεις για αύξηση του ρυθμού ανάπτυξης. Στην ιστοσελίδα του Λευκού Οίκου δεν υπάρχει πλέον καμία αναφορά σε επενδυτικό πρόγραμμα. Το σχέδιο του νέου προέδρου για τόνωση της οικονομίας περιορίζεται πλέον σε δύο βασικούς πυλώνες: φοροελαφρύνσεις και περιορισμό της γραφειοκρατίας. Με αυτόν τον τρόπο δεν θέλει μόνο να μειώσει τον φόρο εισοδήματος φυσικών και νομικών προσώπων, αλλά και να απλοποιήσει ριζικά την ίδια τη φορολογική νομοθεσία προκειμένου να «αποδεσμεύσει» την οικονομία και να δημιουργήσει «εκατομμύρια νέες δουλειές».
Ο αριθμός των 25 εκατομμυρίων ακούγεται σε πρώτη ανάγνωση γιγάντιος. Ωστόσο, για τα αμερικανικά δεδομένα δεν είναι τόσο ασυνήθιστος. Στις δύο θητείες του Μπιλ Κλίντον δημιουργήθηκαν 21 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας, ενώ και ο Ομπάμα «άγγιξε» αυτό το νούμερο κατά την οκταετή διακυβέρνησή του. Αυτό οφείλεται απλά στο γεγονός ότι η αμερικανική αγορά εργασίας είναι πολύ δυναμικότερη συγκριτικά με τα ευρωπαϊκά δεδομένα. Σύμφωνα με την ιδιωτική εταιρείας εύρεσης και επιλογής εργαζομένων ADP, μόνο τον Νοέμβριο του 2016 δημιουργήθηκαν στον ιδιωτικό τομέα 216.000 νέες θέσεις απασχόλησης.
Κι ενώ οι πολιτικοί αρέσκονται να εστιάζουν στις νέες θέσεις εργασίας, οι ειδικοί αναλυτές λαμβάνουν υπόψη το υπόλοιπο που προκύπτει από τη σύγκριση του αριθμού των νέων με τις θέσεις απασχόλησης που χάθηκαν. Για την απώλεια αυτών ο Ντόναλντ Τραμπ επιρρίπτει, ως γνωστόν, την ευθύνη στην παγκοσμιοποίηση, το ελεύθερο εμπόριο και σε εμπορικές συμφωνίες με μειονεκτικούς όρους για τις ΗΠΑ, όπως λέει, υποστηρίζοντας ότι έχουν προκαλέσει μαζική «έξοδο» θέσεων εργασίας προς χώρες με χαμηλά επίπεδα αμοιβών.
Η επιχειρηματολογία αυτή είναι διπλά επικίνδυνη, δεδομένου ότι πρώτον, όχι η παγκοσμιοποίηση, αλλά ο εξορθολογισμός, η αυτοματοποίηση και η λεγόμενη «λιτή παραγωγή» (lean production) «σκότωσαν» τις περισσότερες θέσεις απασχόλησης. Δεύτερον, η επιχειρηματολογία Τραμπ είναι επικίνδυνη και επειδή ισχυρίζεται ότι μέσω αναδιαπραγμάτευσης εμπορικών συμφωνιών μπορεί κανείς να γυρίσω πίσω τον τροχό, φέρνοντας ξανά στις ΗΠΑ δουλειές που έχουν «μεταναστεύσει» -κάνοντας χρήση, εφόσον χρειαστεί, τιμωρητικών δασμών.
Τροχοπέδη η επιβολή υψηλών δασμών
Ίσως η μέθοδος του Ντ. Τραμπ φάνηκε ότι λειτουργεί σε πρώτη φάση, με τις αυτοκινητοβιομηχανίες που ακύρωσαν σχέδια επέκτασης εκτός ΗΠΑ και δεσμεύθηκαν να δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας εντός των αμερικανικών συνόρων. Ωστόσο, ο στρατηγικός σχεδιασμός μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων είναι προϊόν μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και όχι βιαστικών αποφάσεων. Ως εκ τούτου οι υποχωρήσεις απέναντι στα αιτήματα του αμερικανού προέδρου ήταν απλά φαινομενικές και επικοινωνιακές.
Επίσης επικίνδυνη είναι η άποψη ότι με επιβολή υπέρογκων τελωνειακών δασμών σε προϊόντα εμπορικών εταίρων μπορούν να προκύψουν 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας. Για αυτές απαιτείται ετήσια ανάπτυξη τουλάχιστον 4%, με τη Citi Bank να εκτιμά ότι η επιβολή δασμών θα επιβράδυνε την ανάπτυξη κατά τουλάχιστον 1% ετησίως.
Τέλος, ο Ντόναλντ Τραμπ θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη του και τους κινεζικούς υπαινιγμούς για διεξαγωγή εμπορικού πολέμου εφόσον ο Τραμπ επιβάλει δασμούς ύψους έως και 45% για εισαγωγή κινεζικών προϊόντων. Μια τέτοια κλιμάκωση θα καταδίκαζε σε αποτυχία τα μεγαλεπήβολα σχέδια του αμερικανού προέδρου.
Πηγή: DW