Η διαμάχη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων για την ιερή πόλη της Ιερουσαλήμ είναι παλιά και οδηγεί κάθε τόσο σε επικίνδυνη κλιμάκωση. Λάδι στη φωτιά ήρθε να ρίξει τώρα και ο νέος αμερικανός πρόεδρος Τραμπ.
Η οργή είναι μεγάλη και μια σύντομη συνομιλία με τους πολίτες στους δρόμους της Ραμάλα μπορεί να επιβεβαιώσει αμέσως του λόγου το αληθές. «Δεν έχω άποψη», «Άσε μη ήσυχο», «Δεν θέλω να ακούω για πολιτική». Πρόκειται για τις αυθόρμητες αντιδράσεις περαστικών, όταν καλούνται να σχολιάσουν τις πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ημερών.
Οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι ξεκίνησαν οι συνομιλίες για τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ. Ο αμερικανός πρόεδρος έχει προαναγγείλει πολλάκις ότι σκοπεύει να αναγνωρίσει την ιερή πόλη ως πρωτεύουσα του Ισραήλ. Πρόκειται για κόκκινο πανί για τους Παλαιστίνιους που θέλουν να ανακηρύξουν το ανατολικό τμήμα της πόλης πρωτεύουσα του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους.
Ιερή πόλη και για τις δυο πλευρές
Και ενώ θρησκόληπτοι ακροδεξιοί Ισραηλινοί πανηγυρίζουν, εκπρόσωποι των Παλαιστινίων προειδοποιούν για τον κίνδυνο ενός νέου κύματος βίας, θυμίζοντας τις ημέρες της δεύτερης αιματηρής Ιντιφάντα που ξεκίνησε το 2000 και κατά την οποία έχασαν τη ζωή τους χιλιάδες άνθρωποι.
Το ήδη τεταμένο κλίμα ήρθε να επιδεινώσει η ανακοίνωση του Ισραήλ σχεδόν στο και πέντε της ορκωμοσίας Τραμπ ότι σκοπεύει να προχωρήσει στην ανέγερση 3.000 νέων κατοικιών για εβραίους εποίκους στη Δυτική Όχθη και στην ανατολική Ιερουσαλήμ. Η κυβέρνηση Νετανιάχου ελπίζει στη στήριξη της νέας αμερικανικής κυβέρνησης και δικαιώνεται. Σε αντίθεση με τον προκάτοχό του, ο Τραμπ δεν έσπευσε να ασκήσει κριτική στη νέα εποικιστική δραστηριότητα των Ισραηλινών. Η γερμανική κυβέρνηση αντίθετα καταδίκασε την προαναγγελία της ανέγερσης νέων οικισμών. Τη διακοπή της οικοδομικής δραστηριότητας είχε ζητήσει πριν από έναν μήνα με ψήφισμά του και το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Με τα σχέδια μεταφοράς της πρεσβείας ο Τραμπ θίγει ένα από τα πιο ευαίσθητα σημεία της ισραηλινοαραβικής διένεξης. «Για τους Παλαιστινίους η Ιερουσαλήμ είναι η εθνική, πολιτική και θρησκευτική τους πρωτεύουσα», εξηγεί ο Μαχντί Αμπντούλ Χαντί από την παλαιστινιακή μη κυβερνητική οργάνωση Passia. «Η Ιερουσαλήμ είναι η ταυτότητά τους, δεν μπορείς να τους την πάρεις». Το ίδιο επιχείρημα θα ακούσει κανείς και από Ισραηλινούς αφού η Ιερουσαλήμ είναι ιερή πόλη και για τις δυο πλευρές. Διεθνώς πάντως δεν αναγνωρίζεται ως πρωτεύουσα διότι προηγουμένως θα πρέπει να διευθετηθεί το τελικό στάτους της πόλης, στο πλαίσιο ειρηνευτικών συνομιλιών. Το Ισραήλ κατέλαβε το ανατολικό τμήμα της Ιερουσαλήμ κατά τον πόλεμο των έξι ημερών το 1967 και προχώρησε αργότερα στην προσάρτησή του.
«Η μεταφορά της πρωτεύουσας θα είχε υψίστη συμβολική σημασία αφού, μεταξύ άλλων, θα νομιμοποιούσε την ισραηλινή κατοχή», σχολιάζει ο Αμντούλ Χαντί. «Αυτό δείχνει ότι βρισκόμαστε πάλι στην αρχή».
Δεν αναμένεται νέα κλιμάκωση της βίας
Σύμφωνα με δημοσκόπηση του Παλαιστινιακού Κέντρου Πολιτικών Ερευνών, το 37% των Παλαιστινίων θεωρούν την ένοπλη αντίσταση κατά του Ισραήλ την πιο αποτελεσματική μορφή αντίστασης. Εντούτοις οι περισσότεροι αναλυτές δεν αναμένουν νέα κλιμάκωση της έντασης.
«Δεν θα γίνει σεισμός», σχολιάζει ο Αμντούλ Σατάρ Κασέμ, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης σε Πανεπιστήμιο της Ναμπλούς, εκτιμώντας ότι για μεγάλες επιχειρήσεις δεν υπάρχει η αναγκαία οργάνωση. «Οι πολιτικές παρατάξεις δεν είναι πλέον σε θέση να κινητοποιήσουν τις μάζες». Πέραν τούτου, ηγετικά πολιτικά στελέχη των Παλαιστινίων έχουν αποκηρύξει τη χρήση βίας.
Εκπρόσωποι γερμανικών ιδρυμάτων πάντως προχωρούν σε μια διαφορετική ανάγνωση, εκτιμώντας ότι η κατάσταση θυμίζει πυριτιδαποθήκη. «Η κατάσταση στην Ιερουσαλήμ είναι εκρηκτική», λέει η Μπετίνα Μαρξ, διευθύντρια του Ιδρύματος Χάινριχ Μπελ στη Ραμάλα, εξηγώντας ότι σε πολλές συνοικίες υπάρχει μεγάλη φτώχεια και ως εκ τούτου υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να ξεσπάσουν ταραχές. Ο Μίχαελ Μπόρχαρντ, διευθυντής του Ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ, ανησυχεί περισσότερο για την κατάσταση στην Ιορδανία. «Εάν ορισμένοι επιχειρήσουν να προκαλέσουν ένταση στους δρόμους, τότε αυτό μπορεί να εξελιχθεί μακροπρόθεσμα σε μεγάλο κίνδυνο για το Ισραήλ». Σημειωτέον ότι το ήμισυ του πληθυσμού στην Ιορδανία είναι Παλαιστίνιοι.
Την ίδια ώρα όμως υπάρχουν και άλλοι που εμφανίζονται αρκετά καθησυχαστικοί. «Η μεταφορά της πρωτεύουσας δεν απασχολεί ιδιαίτερα τους ανθρώπους διότι το Ισραήλ ελέγχει ούτως ή άλλως ήδη την Ιερουσαλήμ», εκτιμά ο 25χρονος Μοχάμεντ Τζαμίλ από τη Τζενίν.
Πηγή: DW