Ο Πορτογάλος Αντόνιο Γκουτέρες αναμένεται να εκλεγεί σήμερα Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ με αποστολή να δώσει νέα ώθηση σε ένα αποδυναμωμένο από τις πολλαπλές κρίσεις με τις οποίες είναι αντιμέτωπος ο κόσμος οργανισμό.
Ο πρώην Ύπατος Αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ο οποίος στη διάρκεια της θητείας του αντιμετώπισε τη μεγαλύτερη ανθρωπιστικής κρίση από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αναμένεται να οριστεί Γενικός Γραμματέας από τις 193 χώρες μέλη του ΟΗΕ με πενταετή θητεία, αφού λάβει σήμερα την τελευταία έγκριση από τις 15 χώρες μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Πορτογαλίας, ο πρώτος πρώην αρχηγός κράτους που αναλαμβάνει τη θέση του ΓΓ, θα αναλάβει τα ηνία από τον Νοτιοκορεάτη Μπαν Γκι-μουν την 1η Ιανουαρίου 2017. Όμως ήδη γίνονται έντονες προσπάθειες να αναλάβει νωρίτερα την πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση των μεγάλων τρεχουσών κρίσεων, όπως ο πόλεμος στη Συρία και η προσφυγική κρίση, σε ένα πλαίσιο ένταση μεταξύ των ΗΠΑ, της Ρωσίας και της Κίνας.
Με τον Γκουτέρες «ο ΟΗΕ προικίζεται με τον καλύτερο δυνατό τιμονιέρη σε αυτή την ταραγμένη περίοδο: ένας ηγέτης ικανός να καθορίσει μια πορεία και να συσπειρώσει, ένας μεγάλος επαγγελματίας ικανός να μεταρρυθμίσει και να εκσυγχρονίσει, ένας ανθρωπιστής προικισμένος με μια πραγματική ηθική πυξίδα», εκτίμησε ο Φρανσουά Ντελάτρ, ο Γάλλος πρεσβευτής στον ΟΗΕ.
«Είναι ικανός ταυτόχρονα να ασκήσει ηγεσία, έχει όραμα, έμπνευση, είναι σε θέση να δώσει μια κατεύθυνση όμως επίσης ικανός να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα (του ΟΗΕ)», δήλωσε από την πλευρά του ο Βρετανός πρεσβευτής Μάθιου Ράικροφτ.
Οι προσδοκίες από τον Γκουτέρες, του 67χρονου πολύγλωσσου Πορτογάλου, είναι ακόμη πιο αυξημένες μετά τον διακριτικό Μπαν Γκι-μουν ο οποίος απογοήτευσε: κακός στην επικοινωνία, δεν ήταν ικανός να αναλάβει ισχυρή δράση μπροστά σε μεγάλες συγκρούσεις, όπως η Συρία, η Υεμένη ή το Νότιο Σουδάν.
«Όλος ο κόσμος είναι πολύ ευγενικός με τον Μπαν, όμως ας είμαστε ειλικρινείς (…) όλος ο κόσμος γνωρίζει ότι δεν ήταν ένας ισχυρός Γενικός Γραμματέας, ούτε σε ό,τι αφορά την εξωτερική ηγεσία ούτε στο εσωτερικό του οργανισμού», επεσήμανε ένας διπλωμάτης του Συμβουλίου Ασφαλείας που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του.
Όσο για τον Γκουτέρες, «δεν λέω ότι θα έχει ένα ειρηνευτικό σχέδιο για τη Συρία, όμως πιστεύω ότι θα κάνει τα πάντα ώστε ο Γενικός Γραμματέας να έχει κεντρικό ρόλο στα θέματα αυτά», πρόσθεσε ο ίδιος.
Ο Γκουτέρες αναμένεται να εκφωνήσει ομιλία μετά την εκλογή του σήμερα, προτού κατευθυνθεί μαζί με την ομάδα του προς τα προσωρινά του γραφεία που βρίσκονται απέναντι από την έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Ήδη από την προηγούμενη εβδομάδα ο Γκουτέρες δεσμεύθηκε να «υπηρετήσει τους πιο αδύναμους», όπως «τα θύματα των συγκρούσεων και της τρομοκρατίας».
Εξέφρασε επίσης την ελπίδα ότι ο πιο γρήγορος από το προβλεπόμενο διορισμός του θα είναι «σύμβολο της ικανότητας του Συμβουλίου Ασφαλείας να δρα με ενότητα και ομοφωνία, ώστε να μπορεί να απαντά άμεσα στις φοβερές προκλήσεις της εποχής μας».
Παρόλα αυτά η Αμερικανίδα πρέσβης στον ΟΗΕ Σαμάνθα Πάουερ προειδοποιεί ότι ο Γκουτέρες κληρονομεί «τις πιο περίπλοκες προκλήσεις για την ειρήνη, την ασφάλεια, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανάπτυξη που έχει αντιμετωπίσει ο κόσμος».
Εκτός από τη συριακή και την προσφυγική κρίση, πολλές ειρηνευτικές αποστολές του ΟΗΕ αντιμετωπίζουν δυσκολίες, κυρίως στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, όπου κυανόκρανοι έχουν κατηγορηθεί για σεξουαλικές επιθέσεις εναντίον παιδιών ή το Νότιο Σουδάν που έχει βυθιστεί σε ένα αιματηρό χάος.