Αύριο Τετάρτη ο επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι καλείται να απαντήσει
στις μάλλον άβολες ερωτήσεις Γερμανών βουλευτών αναφορικά με την πολιτική που
ακολουθεί και κυρίως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι η αυριανή του «ανάκριση» από τα μέλη της
επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της γερμανικής Βουλής δεν πρόκειται να είναι
περίπατος. Ο 69χρονος Ιταλός βρίσκεται εδώ και καιρό στο στόχαστρο της κριτικής
πολλών Γερμανών βουλευτών λόγω της πολιτικής που ακολουθεί ως επικεφαλής της
ΕΚΤ και κυρίως του διαφιλονικούμενου προγράμματος αγοράς ομολόγων. Στο μεταξύ
μάλιστα η Ευρωτράπεζα δεν περιορίζει τις αγορές της στα κρατικά ομόλογα, αλλά
βάζει στο χαρτοφυλάκιό της και χρεόγραφα τα οποία θεωρούνται αρκετά επισφαλή.
Το σημαντικότερο όμως είναι ότι μέχρι στιγμής το πρόγραμμα δεν έχει
πετύχει τον στόχο του: σε καμία χώρα της ευρωζώνης το φθηνό χρήμα της κεντρικής
τράπεζας δεν έχει επιφέρει την προσδοκώμενη τόνωση της ανάπτυξης.
«Η ασφάλεια τιμωρείται»
Από κύκλους της Φρανκφούρτης ακούγεται συχνά το επιχείρημα ότι ακόμη
και ένα πρόγραμμα τέτοιας έκτασης δεν περιέχει κάποια «εγγύηση ανθεκτικότητας»
απέναντι σε έξωθεν κινδύνους, όπως το βρετανικό δημοψήφισμα, τις κυρώσεις σε
βάρος της Ρωσίας ή την πτώση της τιμής των πρώτων υλών. Αυτό συρρικνώνει φυσικά
τα έσοδα των χωρών εκείνων που είναι πλούσιες σε πρώτες ύλες και οι οποίες με
τη σειρά τους δαπανούν λιγότερα για εισαγωγές από τις χώρες της ΕΕ και της
ευρωζώνης.
Εν τω μεταξύ ο επικεφαλής της Deutsche Bank Τζον Κράιαν πιστεύει ότι η
πολιτική Ντράγκι όχι απλά δεν βοηθά, αλλά ότι αντιθέτως είναι ζημιογόνα. Μπορεί
κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης η ΕΚΤ να κατέβαλε σημαντικές
προσπάθειες για τη σταθεροποίηση της Ευρώπης, «στο μεταξύ όμως η νομισματική
πολιτική δεν εξυπηρετεί τους στόχους τόνωσης της οικονομίας και διασφάλισης του
ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος», έγραψε ο Κράιαν τον Αύγουστο στην
Handelsblatt.
Αυτό που προκαλεί τη μεγαλύτερη οργή των τραπεζιτών είναι η πολιτική
των επιτοκίων: για τα χρήματα τα οποία δεν διαθέτουν στην πραγματική οικονομία
υπό τη μορφή δανείων καλούνται να πληρώσουν στο μεταξύ τιμωρητικά επιτόκια εάν
θέλουν να τα “παρκάρουν” στην κεντρική τράπεζα. «Η ασφάλεια
τιμωρείται», σχολιάζει ο Κράιαν, ζητώντας από τον Μ. Ντράγκι αλλαγή πορείας και
την κατάργηση των αρνητικών επιτοκίων. Δεν μπορεί, όπως τονίζει, να ζητείται
από τις τράπεζες να διαθέτουν μεγαλύτερα μαξιλαράκια ασφαλείας και στη συνέχεια
να τιμωρούνται για τα αποθεματικά τους αυτά.
Ένα «αόρατο» πακέτο βοήθειας
«Είμαστε βουλευτές και όχι διπλωμάτες. Σίγουρα θα γίνουν και δύσκολες
ερωτήσεις», προαναγγέλλει ο πρόεδρος της επιτροπής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της
Bundestag Γκίντερ Κρίχμπαουμ. Ο χριστιανοδημοκράτης πολιτικός υποστηρίζει ότι η
πολιτική των χαμηλών επιτοκίων της ΕΚΤ λειτουργεί σαν ένα αόρατο πακέτο
βοήθειας των χωρών της νοτίου Ευρώπης επί του οποίου ουδέποτε κλήθηκαν να
τοποθετηθούν τα εθνικά κοινοβούλια. Μπορεί η ΕΚΤ να είναι ανεξάρτητη,
«εντούτοις με την νυν νομισματική πολιτική που εφαρμόζει υπό τον Ντράγκι φτάνει
στα όρια της εντολής της», όπως λέει.
Την πολιτική του κεντρικού τραπεζίτη επικρίνουν και τα γερμανικά
ταμιευτήρια και ασφαλιστικά ταμεία, υποστηρίζοντας ότι οι κύριοι χαμένοι της
πολιτικής αυτής είναι οι αποταμιευτές. Όταν δεν υπάρχουν επιτόκια ζημιώνονται
και τα συνταξιοδοτικά ταμεία, υποστηρίζουν εκπρόσωποι του κλάδου.
Το ερώτημα όμως είναι το εξής: μπορεί η ΕΚΤ να αλλάξει όντως την ακολουθούμενη
πολιτική; Το παράδειγμα της αμερικανικής FED καταδεικνύει ότι μια έξοδος από τη
φάση των μηδενικών επιτοκίων και η επιστροφή στη νομισματική ομαλότητα απαιτεί
καλή προετοιμασία εάν θέλει να αποφύγει κανείς αναταραχές στις διεθνείς
χρηματαγορές.
Ο Ντράγκι αιτιολογεί την επεκτατική νομισματική του πολιτική με τον
θεωρητικό κίνδυνο του αποπληθωρισμού, τον οποίο οι περισσότεροι οικονομολόγοι
θεωρούν εξίσου αν όχι περισσότερο ζημιογόνο από τον πληθωρισμό.
Πολλοί ειδικοί ωστόσο θεωρούν αδικαιολόγητους αυτούς τους φόβους,
υποστηρίζοντας ότι ένας όντως καταστροφικός αποπληθωρισμός καταγράφηκε μόλις
μια φορά: κατά την αμερικανική οικονομική κρίση του 1930. Για την ευρωζώνη οι
ίδιοι δεν διαβλέπουν τέτοιο κίνδυνο. Πολλοί οικονομολόγοι προβλέπουν μάλιστα αύξηση
του δείκτη τιμών, εκτιμώντας ότι το αργότερο μέχρι το 2018 θα κινείται στο όριο
του 2%, που είναι και ο διακηρυγμένος στόχος της ΕΚΤ. Στην περίπτωση αυτή
βέβαια τα μέτρα Ντράγκι θα είναι άκρως περιττά.
Πηγή: Deutsche Welle