Η τύχη ευνοεί τους τολμηρούς. Ο Εμανουέλ Μακρόν πήρε ένα μεγάλο ρίσκο και κέρδισε. Τώρα πρέπει να μετατρέψει την νίκη σε επιτυχία. Έδωσε μια νέα ευκαιρία στη χώρα του, στην Ευρώπη και στο πρόταγμα για μια προοδευτική δημοκρατία.
Το ερώτημα είναι αν μπορεί να την εκμεταλλευτεί. Αν το κάνει, δεν θα χρειαστεί μόνο κουράγιο και σαφήνεια, αλλά και τύχη. Οι μεταρρυθμίσεις που σχεδιάζει μπορεί να έχουν αποτέλεσμα, οικονομικό και πολιτικό, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνεχιστεί η ανάκαμψη της ευρωζώνης.
Οι προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο κ. Μακρόν είναι κατά πρώτο λόγο πολιτικές. Πρέπει να μετατρέψει την πολιτική του νίκη σε μια αποτελεσματική άσκηση της εγχώριας εξουσίας. Τα εμπόδια είναι τεράστια. Είναι άλλωστε ένας ηγέτης ο οποίος δεν διαθέτει ένα καθιερωμένο κόμμα. Αλλά πέρα από αυτό υπάρχουν και οι οικονομικές προκλήσεις. Η δυσκολία του είναι πως η οικονομική κατάσταση της Γαλλίας δεν είναι τόσο κακή για να πείσει την κοινή γνώμη να ανεχτεί ριζικές αλλαγές. Το ίδιο ισχύει και για τις προσπάθειες μετασχηματισμού της λειτουργίας της ευρωζώνης. Για το κατεστημένο της Γερμανίας, δεν υπάρχει κρίση της ευρωζώνης, μόνο η αποτυχία των Γάλλων να κάνουν αυτό που τους αναλογεί.
Αλλά η Γαλλία δεν είναι μια οποιαδήποτε χώρα. Είναι μια πλούσια χώρα με άριστες υποδομές και δημόσιες υπηρεσίες. Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των Γάλλων ήταν ίδιο με αυτό των Βρετανών το 2016, αλλά 12% χαμηλότερο από αυτό των Γερμανών. Σύμφωνα με το Conference Board, η ωριαία παραγωγικότητα στη Γαλλία είναι η ίδια με αυτήν της Γερμανίας και 28% πάνω από αυτήν της Βρετανίας.
Η διανομή διαθέσιμου εισοδήματος είναι λιγότερο άνιση από ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο ή στις ΗΠΑ αλλά παρόμοια με αυτήν της Γερμανίας. Συνολικά, η Γαλλία είναι μια πλούσια χώρα με άριστες υποδομές και δημόσιες υπηρεσίες.
Οπότε ποια είναι τα οικονομικά της προβλήματα; Βασικά, είναι τρία: χαμηλή απασχόληση, χαμηλός ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης και η τεράστια έκταση δημόσιων δαπανών.
Η ανεργία στη Γαλλία ήταν στο 10,1% το Μάρτιο, έναντι 3,9% στη Γερμανία και 4,5% στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ακόμη χειρότερα, το ποσοστό ανεργίας ήταν ακόμα υψηλότερο από ότι ήταν το 2009, πριν την παγκόσμια οικονομική κρίση. Το 2015, μόλις το 72% των Γάλλων ανδρών και γυναικών ηλικίας 25 ως 64 εργάζονταν. Είναι ποσοστό πολύ χαμηλότερο από το 79% της Γερμανίας και το 78% του Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά κοντά στο 73% των ΗΠΑ.
Όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη, το πιο σημαντικό δεδομένο είναι ότι το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ ήταν σε γενικές γραμμές το ίδιο το 2007 και το 2016. Ήταν λοιπόν μια χαμένη δεκαετία. Το βρετανικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ, το οποίο επηρεάστηκε πολύ περισσότερο από το γαλλικό από την κρίση, αυξήθηκε 2% πάνω από το επίπεδο του το 2007, μια πολύ άσχημη επίδοση, αλλά πολύ καλύτερη από αυτήν της Γαλλίας. Η Ιταλία τα έχει πάει χειρότερα, με το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ το 2016 να είναι 11% κάτω από τα επίπεδο του 2007. Αλλά το πραγματικό κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Γερμανίας του 2016 ήταν 7% πάνω από τα επίπεδα του 2007.
Τέλος, τα δημόσια οικονομικά είναι πιεσμένα. Το πιο εντυπωσιακό στοιχεία είναι η έκταση των κρατικών δραστηριοτήτων: οι δημόσιες δαπάνες ήταν το 56% του ΑΕΠ το 2016, σύμφωνα με το ΔΝΤ, αρκετά υψηλότερες από το υψηλότερο ποσοστό στις χώρες της G7. Της Γερμανίας ήταν στο 44% και του Ηνωμένου Βασιλείου μόλις στο 39%. Η διατήρηση των φόρων που είναι απαραίτητη για τη χρηματοδότηση τέτοιων δαπανών αποτελεί μια τεράστια πρόκληση για μια ανοιχτή οικονομία.
Το δημόσιο χρέος τη Γαλλίας ήταν 88% του ΑΕΠ το 2016, έναντι 45% στη Γερμανία. Αλλά ο λόγος του χρέους ήταν 81% στο Ηνωμένο Βασίλειο και στις ΗΠΑ.
Οπότε τι πρέπει να γίνει; Η πρώτη προτεραιότητα είναι να υπάρξει μια ισχυρή ανάκαμψη. Η επίμονα υψηλή ανεργία πρέπει να είναι εν μέρει κυκλική. Το ΔΝΤ πιστεύει ότι το κενό παραγωγικότητας (μια μέτρηση της πλεονάζουσας παραγωγικότητας) είναι λίγο κάτω από το 2% του δυνητικού ΑΕΠ. Μπορεί να είναι ακόμα μεγαλύτερο. Επιπλέον, ο δείκτης τιμών καταναλωτή της ευρωζώνης σε ετήσια βάση (εξαιρουμένων των κατηγοριών της ενέργειας και των τροφίμων) είναι στο 2% ή κάτω από αυτό για κάθε μήνα από τις αρχές του 2009. Πιο πρόσφατα, ήταν μόλις 1,2%. Έχουμε καλό λόγο να αναμένουμε την παρατεταμένη συνέχιση της εξαιρετικά υποστηρικτικής νομισματικής πολιτικής από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα του Μάριο Ντράγκι.
Σε μια οικονομία που βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης, ο κ. Μακρόν χρειάζεται να νομοθετήσει γρήγορα τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας και στις δημόσιες δαπάνες. Η πιο σημαντική προτεραιότητα όσον αφορά τις πρώτες, είναι να μειώσει την προστασία των μόνιμων υπαλλήλων: λίγοι θα προσλάβουν αν δεν μπορούν να απολύσουν. Η βασική προϋπόθεση όσον αφορά τις τελευταίες είναι να φέρουν μόνιμες αλλαγές στην πορεία των δαπανών. Οι δαπάνες στη Γαλλία είναι τόσο υψηλότερες από ότι στις συγκρίσιμες ευρωπαϊκές χώρες, που αυτό πρέπει να είναι εφικτό.
Αλλά η Γαλλία δεν είναι κοντά στη χρεοκοπία. Η περικοπή του ελλείμματος, είναι στην περίπτωση της Γαλλίας, λιγότερο σημαντική από την πορεία των δαπανών. Αντίθετα, η κυβέρνηση πρέπει να τολμήσει να κόψει φόρους, ειδικά στην απασχόληση.
Με λίγη τύχη, τέτοιου είδους δράσεις θα ενισχύσουν την εμπιστοσύνη και θα ενθαρρύνουν τις επενδύσεις.
Τότε ο κ. Μακρόν μπορεί να εστιάσει στην ευρωζώνη. Η πραγματικότητα είναι πως οποιαδήποτε πιθανή μεταρρύθμιση δεν θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στην απόδοση της γαλλικής οικονομίας, βραχυπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα. Σε κάθε περίπτωση, μόλις αποδείξει πως είναι δεσμευμένος στη μεταρρύθμιση της γαλλικής οικονομίας, ο νέος πρόεδρος θα αναγκαστεί να προωθήσει μια συζήτηση για την επιδιόρθωση των πιο σοβαρών ελαττωμάτων της ευρωζώνης.
Η Γερμανία θα αντισταθεί σε αυτό. Αλλά πρέπει να καταλάβει ότι η απόρριψη του κ. Μακρόν θα είναι εξαιρετικά επικίνδυνη. Αν αγνοηθεί ένας άνδρας που υποστηρίζει το ευρωπαϊκό εγχείρημα με τη θέρμη που το κάνει ο κ. Μακρόν, η Μαρίν Λεπέν και ο θάνατος του ευρωπαϊκού εγχειρήματος περιμένουν στη γωνία. Αυτό θα ήταν καταστροφικό για τη Γερμανία. Η ενωμένη Γερμανία αποδέχθηκε το ενιαίο νόμισμα ως το τίμημα της εδραίωσης της στρατηγικής της σχέσης με τη Γαλλία. Πρέπει να αποδεχθεί την μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, για να μπορέσει και πάλι να εδραιώσει τη σχέση της με τη Γαλλία.
Μια ευρωζώνη που δουλεύει καλά μόνο για τη Γερμανία θα αποτύχει, ίσως όχι αύριο, αλλά μετά από κάποιο διάστημα. Αλλά η ευρωζώνη δεν μπορεί να κυβερνηθεί όπως οι ΗΠΑ: δεν είναι εφικτή μια πλήρη ομοσπονδία.
Οπότε τι πρέπει να γίνει για να βελτιωθεί η λειτουργία της; Αυτό θα είναι το θέμα μου για την επόμενη εβδομάδα.
Πηγή: Financial Times, Euro2day.gr
στο 