του Murat Yetkin*
Με τα τελευταία νέα από την ανθρώπινη τραγωδία που εκτυλίσσεται στο Χαλέπι, μία φάση του εμφύλιου πολέμου στη Συρία πρόκειται να κλείσει.
Ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, είχε προγραμματίσει να κλείσει αυτό το κεφάλαιο με την κατάληψη της Ράκα από τα χέρια του Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και του Λεβάντε (ISIS) με την βοήθεια της πολιτοφυλακής του κόμματος της Δημοκρατικής Ένωσης, (PYD), η οποία είναι η συριακή επέκταση του εκτός νόμου Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Ωστόσο, αυτό δεν είναι πιθανό να συμβεί πριν ο Ομπάμα παραδώσει τα κλειδιά του Οβάλ Γραφείου στον νέο πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ.
Αντ ‘αυτού, ο πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν είναι πιθανό να κλείσει αυτή τη φάση παραδίδοντας ό,τι έχει απομείνει από το Χαλέπι στο καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Δαμασκό, με τη βοήθεια της σιιτικής πολιτοφυλακής υπό την επιρροή του Χασάν Ρουχανί του Ιράν (ή μάλλον υπό τις διαταγές του θρησκευτικού ηγέτη του Ιράν Αλί Χαμενεϊ και τον άνθρωπό του στη Συρία και το Ιράκ, τον Ιρανό στρατηγό Κασέμ Σουλεϊμάνι.
Η πρώτη φάση του πολέμου ξεκίνησε όταν οι δυνάμεις του Μπασάρ αλ- Άσαντ άνοιξαν πύρ κατά των διαδηλωτών στις αρχές του 2011 η οποία στη συνέχεια μετατράπηκε σε έναν άγριο εμφύλιο πόλεμο μεταξύ θρησκευτικών και εθνικιστικών γραμμών.
Ο τότε πρωθυπουργός της Τουρκίας, σημερινός πρόεδρος, Ταγίπ Ερντογάν και στη συνέχεια ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου, πίστευαν ότι ο αλ-Ασαντ θα πέσει μέσα σε έξι μήνες. Επένδυσαν στην συριακή αντιπολίτευση με ένοπλές δυνάμεις την Μουσουλμανική Αδελφότητα ως ραχοκοκαλιά, με ταυτόχρονη ανάδειξη της Αδελφότητας στην Αίγυπτο, ως αποτέλεσμα της Αραβικής Άνοιξης.
Ωστόσο, αυτό ακολουθήθηκε από την πτώση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας στην Αίγυπτο μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα, την αποσύνθεση της Αδελφότητας, την άνοδο της αλ-Νούσρα ( της συριακής αλ Κάϊντα ) και την εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους του Ιράκ στις αρχές του 2013 με ολοκαίνουργιες μεθόδους τρομοκρατίας μετά την πολιτική του Ασαντ να απελευθερώσει εξτρεμιστές κρατούμενους, σε μία προσπάθεια να δείξει στη Δύση ότι οι καταπιεστικοί αλλά κοσμικοί νόμοι, είναι προτιμότεροι από εκείνη του ISIS.
Η Άγκυρα άργησε να καταλάβει ότι κάποιες ομάδες ανταρτών που υποστήριζε είχαν σταδιακά αλλάξει πλευρά προς τον ISIS και την αλ-Νουσρα. Η πτώση της Ράκα στα χέρια του ISIS αποτέλεσε το σημείο -κλειδί αυτής της διαδικασίας, σε συνδυασμό με την πτώση της Μοσούλης στο Ιράκ.
Η δεύτερη φάση του πολέμου ήταν ίσως η πιο αιματηρή, με τις χειρότερες ανθρώπινες τραγωδίες. Η φάση αυτή έδειξε τις φρικτές μεθόδους των εκτελέσεων που πραγματοποιούσε ο ISIS, τις αδιάκριτες μαζικές δολοφονίες των καθεστωτικών δυνάμεων, την μαζική μετανάστευση ανθρώπων από τη χώρα μέσα από σπαρακτικές καθημερινές ιστορίες. Έδειξε επίσης την πτώση της δεύτερης μεγαλύτερης πόλης της Συρίας, Χαλέπι, σε διάφορες ομάδες ανταρτών, την παγίδευση του καθεστώτος αλ-Ασαντ σε μία μεσογειακή λωρίδα αποτελούμενη από μόνο το 20% του συριακού εδάφους, τη διαμόρφωση του υπό αμερικανικής ηγεσίας αντι-Ισλαμικού καθεστώτος συνασπισμού, το άνοιγμα των τουρκικών βάσεων για τις επιχειρήσεις κατά του Ισλαμικού κράτους στα μέσα του 2015, το PKK να εγκαταλείπει τον διάλογο με την τουρκική κυβέρνηση και την επανάληψη των τρομοκρατικών επιθέσεων, καθώς και την έναρξη της συνεργασίας των ΗΠΑ με το κόμμα της Δημοκρατικής Ένωσης ( PYD) ενάντια στο Ισλαμικό κράτος.
Η τρίτη φάση ξεκίνησε όταν η Ρωσία μπήκε δυναμικά στο παιχνίδι στη Συρία τον Σεπτέμβριο του 2015.
Υπήρχαν δύο συγκεκριμένοι παράγοντες πίσω από την απόφαση του Πούτιν. Ο ένας ήταν η έλλειψη αποφασιστικότητας από πλευράς Ομπάμα σχετικά με το μέλλον του εμφυλίου πολέμου στην Συρία, ο άλλος ήταν οι προσπάθειες της Τεχεράνης να πείσει την Μόσχα ότι όντως κινδυνεύει ο αλ-Ασαντ, μαζί με την ναυτική ρωσική δύναμη στη Ταρτούς ( την μοναδική στρατιωτική βάση σε όλη την Μέση Ανατολή και στην περιοχή της Μεσογείου και της Αφρικής)
Αφότου η Ρωσία εισήλθε δυναμικά στο παιχνίδι, ο στρατός της Συρίας ήταν σε θέση πλέον να προελάσει με την υποστήριξη αμυντικών συστημάτων, ενώ η Τουρκία και οι ΗΠΑ συνέχιζαν να μαλώνουν για το PKK, το οποίο η Άγκυρα θεωρεί ως υπαρξιακή απειλή. Μετά την αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, στις 15 Ιουλίου, ο τουρκικός στρατός εισήλθε στην Συρία για να υποστηρίξει την πολιτοφυλακή του Ελεύθερου Συριακού Στρατού (FSA), προκειμένου να καθαρίσει τα σύνορα της από τον ISIS και να μπει σαν σφήνα μεταξύ των δυνάμεων του κόμματος της Δημοκρατικής Ένωσης και του PKK, στον ανατολικό και δυτικό τομέα στα σύνορα της Συρίας. Αυτό μπλοκάρησε τα σχέδια των ΗΠΑ να παραμείνουν ένα βήμα μπροστά από την Ρωσία στη Συρία, σε συνδυασμό με την ήττα της Χίλαρι Κλίντον στις προεδρικές εκλογές, η οποία έβαλε σε κίνδυνο την πολιτική Ομπάμα στη Συρία.
Τώρα, με την ανάληψη του ελέγχου στο Χαλέπι από τις συριακές δυνάμεις και την σιϊτική πολιτοφυλακή, με την υποστήριξη των Ρώσων, εν μέσω έντονων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, κλείνει το πρώτο μεγάλο κεφάλαιο του πολέμου.
Τα χαρτιά πρέπει να ανακατευθούν σύμφωνα με τις νέες θέσεις των αλ-Ασαντ, Πούτιν, Ερντογάν, Ρουχανί και φυσικά με εκείνες του Τραμπ. Με την προγραμματισμένη για τις 20 Ιανουαρίου 2017 ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ, θα ξεκινήσει η νέα φάση του πολέμου στη Συρία, ο οποίος τώρα εισέρχεται στην έκτη αιματηρή χρονιά.
*Ο Μουράτ Γετκίν είναι Διευθυντής της Hurriyet Daily News-αγγλόφωνης έκδοσης της εφημερίδας Χουριέτ.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ