Προειδοποιητικά «καμπανάκια» είχαν σημάνει στα αυτιά των Αμερικανών επιστημόνων, κατά την προεκλογική εκστρατεία, όταν ο -υποψήφιος τότε- Ντόναλντ Τραμπ είχε αποκαλέσει «εξαπάτηση» την κλιματική αλλαγή, είχε εκφράσει αμφιβολίες για την ασφάλεια των εμβολίων και είχε μιλήσει απαξιωτικά για τις εναλλακτικές-πράσινες μορφές ενέργειας.
Τώρα, οι φόβοι της επιστημονικής κοινότητας των ΗΠΑ επιβεβαιώθηκαν με το παραπάνω, καθώς ο -πρόεδρος πλέον- Τραμπ προωθεί, με το πρώτο σχέδιο κρατικού προϋπολογισμού που υπέβαλε στο Κογκρέσο, σημαντικές -αν όχι σοκαριστικές- περικοπές στη χρηματοδότηση της έρευνας σε διάφορους επιστημονικούς και ιατρικούς τομείς, σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» και το “Science”. Οι προτάσεις αφορούν το δημοσιονομικό έτος 2018, που αρχίζει την 1η Οκτωβρίου 2017.
Μεταξύ άλλων, προτείνεται η περικοπή κατά 5,8 δισεκατομμύρια δολάρια ή 18% των κονδυλίων για τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας (NIH), τον μεγαλύτερο φορέα δημόσιας χρηματοδότησης επιστημονικών ερευνών στις ΗΠΑ, που είχε έως τώρα ετήσιο προϋπολογισμό 31,7 δισ. δολάρια. Προβλέπεται ακόμη «μία μείζων αναδιοργάνωση» των 27 ινστιτούτων και ερευνητικών κέντρων των ΝΙΗ, «για να εστιασθούν στις δραστηριότητες υψηλής προτεραιότητας». Επίσης καταργείται το Διεθνές Κέντρο Fogarty των ΝΙΗ, που χρηματοδοτεί έρευνες σε αναπτυσσόμενες χώρες (ίσως το έφαγε η λέξη «διεθνές» στον τίτλο του…).
Η αμερικανική βιοϊατρική ερευνητική κοινότητα αντέδρασε ήδη με κατάπληξη και οργή για την περικοπή, που επιστρέφει τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας στο προ 15 ετών επίπεδο χρηματοδότησής τους.
«Προφανώς είμαστε έξω φρενών. Αυτό είναι απαράδεκτο και δεν έχει νόημα. Θα έπρεπε να επενδύουμε περισσότερα στη βιοϊατρική έρευνα» δήλωσε η Τζένιφερ Ζάιτσερ, διευθύντρια της Ομοσπονδίας Αμερικανικών Εταιρειών Πειραματικής Βιολογίας. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν οι αντιδράσεις της Ένωσης Αμερικανικών Ιατρικών Κολλεγίων, της Ένωσης Αμερικανικών Πανεπιστημίων, της Αμερικανικής Εταιρείας Μικροβιολογίας, της Αμερικανικής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας, της Αμερικανικής Γεωφυσικής Ένωσης και άλλων φορέων.
Κατά 900 εκατ. δολάρια ή σχεδόν 20% περικόπτονται τα χρήματα για το Γραφείο Επιστημών του Υπουργείου Ενέργειας, που χρηματοδοτεί βασική έρευνα αιχμής, ενώ κατά 44% μειώνονται άλλα προγράμματα του ίδιου υπουργείου. Όμως αυξάνονται κατά 11% τα κονδύλια για τα ερευνητικά προγράμματα του Υπουργείου Ενέργειας σχετικά με τα πυρηνικά όπλα.
«Μαχαίρι» 30% πέφτει στον προϋπολογισμό της Υπηρεσίας Προστασίας του Περιβάλλοντος (ΕΠΑ). Ο Λευκός Οίκος προτείνει την κατάργηση διαφόρων επιστημονικών προγραμμάτων σχετικά με την κλιματική αλλαγή.
«’Όσον αφορά την κλιματική αλλαγή, νομίζω ότι ο πρόεδρος ήταν αρκετά ξεκάθαρος. Δεν δαπανούμε πλέον χρήματα γι’ αυτήν. Θεωρούμε σπατάλη των χρημάτων σας να κάνουμε κάτι τέτοιο» δήλωσε ο Μικ Μαλβέϊνι, διευθυντής του Γραφείου Διαχείρισης και Προϋπολογισμού.
Μολονότι το σχέδιο του προϋπολογισμού θεωρείται βέβαιο ότι θα συναντήσει αντίσταση στο Κογκρέσο τόσο από το Ρεπουμπλικανικό όσο και από το Δημοκρατικό Κόμμα, ιδίως οι περικοπές στην έρευνα για την υγεία, οι αναλυτές ήδη εκφράζουν ανησυχίες για τις προθέσεις του νέου προέδρου σχετικά με την επιστημονική έρευνα.
‘Αλλοι προβλέπουν ότι, με το νέο πιο αντι-επιστημονικό κλίμα που διαμορφώνεται, οι Αμερικανοί επιστήμονες θα βγουν από τα εργαστήριά και τα πανεπιστήμιά τους και θα πολιτικοποιηθούν περισσότερο κατά του προέδρου Τραμπ. Η αρχή θα γίνει με μεγάλη διαδήλωση επιστημόνων στην Ουάσιγκτον στις 22 Απριλίου.
Από την άλλη, οι προτάσεις Τραμπ μειώνουν λιγότερο από 1% τον προϋπολογισμό της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), αλλά η μείωση φθάνει το 5% για τα διαστημικά προγράμματα παρατήρησης της Γης. Κατά 16% αυξάνονται τα κονδύλια για την εξερεύνηση άλλων πλανητών. Για έναν «εν γένει θετικό προϋπολογισμό» έκανε λόγο ο υπηρεσιακός διευθυντής της NASA Ρόμπερτ Λάιτφουτ (προφανώς επειδή, συγκριτικά με άλλες υπηρεσίες,τη γλίτωσε φθηνά…).
Η περικοπή για την Εθνική Υπηρεσία Ωκεανών και Ατμόσφαιρας (ΝΟΑΑ) είναι 4%, ενώ ειδικότερα για το πρόγραμμα ανάπτυξης των περιβαλλοντικών δορυφόρων της φθάνει το 16%. Περικόπτονται όμως κατά 52% διάφορες ερευνητικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητές της.
Κατά τουλάχιστον 10% είναι μειωμένα τα κονδύλια για τη Γεωλογική Υπηρεσία των ΗΠΑ, ενώ περιέργως δεν γίνεται αναφορά στον προϋπολογισμό της πιο γνωστής επιστημονικής εποπτικής αρχής, της Υπηρεσίας Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), ούτε του Εθνικού Ιδρύματος Επιστημών (NSF) των ΗΠΑ.
Στα «θύματα» περιλαμβάνεται το πρόγραμμα της Advanced Research Projects Agency-Energy (ARPA-E), ύψους περίπου 300 εκατ. δολαρίων ετησίως, που χρηματοδοτεί καινοτόμες ενεργειακές τεχνολογίες προκειμένου να βγουν στην αγορά και το οποίο κόβεται τελείως. Προφανώς για τον Ντόναλντ Τραμπ το πετρέλαιο έχει προτεραιότητα.
Αντίθετα, προτείνονται έξτρα 120 εκατ. δολάρια για την εγκατάσταση απόθεσης πυρηνικών αποβλήτων στη Νεβάδα, ένα σχέδιο που είχε παγώσει η κυβέρνηση Ομπάμα το 2010 μετά από αντιδράσεις τοπικών παραγόντων και περιβαλλοντικών οργανώσεων (το «κόκκινο πανί» για τη νέα κυβέρνηση). Αμέσως οι ρεπουμπλικάνοι και δημοκρατικοί γερουσιαστές της πολιτείας της Νεβάδα δήλωσαν ότι δεν θα αποδεχθούν την αναβίωση της ραδιενεργής υπόγειας «χωματερής».