Ο ΟΟΣΑ δεν κατάφερε να προχωρήσει σε αποτελεσματική μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος και να γίνει πιο δίκαιη σε διεθνή κλίμακα, όπως αναφέρει σε έκθεσή της η μη κυβερνητική οργάνωση Δίκτυο για τη Φορολογική Δικαιοσύνη (Tax Justice Network, TJN).
«Ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ), το κλαμπ των πλουσίων χωρών, ορίζει τους διεθνείς φορολογικούς κανόνες από τα χρόνια του 1960. Την τελευταία δεκαετία, προσπάθησε να θέσει σε εφαρμογή σημαντικές μεταρρυθμίσεις», όπως αναγνωρίζει η TJN.
«Όμως ο ΟΟΣΑ απέτυχε» όπως στηλιτεύει η ΜΚΟ, ειδικευμένη στον αγώνα εναντίον των «φορολογικών αδικιών» σε παγκόσμια κλίμακα. «Δεν συμπεριλαμβάνει τα μη μέλη [σ.σ. του ΟΟΣΑ] στις αποφάσεις του (…) και δεν προωθεί αποτελεσματικά μέτρα για να φρενάρει τις καταχρήσεις», ιδίως από τις πολυεθνικές εταιρείες, εξηγεί.
Οι εταιρείες
Παρά την κατώτερη φορολογική κλίμακα για τις εταιρείες, το επίπεδο της οποίας ορίστηκε στο 15% έπειτα από πολυετείς διαπραγματεύσεις υπό την αιγίδα του ΟΟΣΑ, «πολυεθνικές εταιρείες μεταφέρουν κάθε χρόνο κέρδη αξίας 1,1 τρισ. δολαρίων ( ή 993 δισ. ευρώ) σε φορολογικούς παραδείσους», υπογραμμίζεται στο κείμενο.
Αυτές οι μεταβιβάσεις σημαίνουν διαφυγόντα έσοδα για τις κυβερνήσεις των χωρών όλου του κόσμου που ανέρχονται σε 301 δισ. δολάρια (σχεδόν 272 δισ. ευρώ) ετησίως» από την άμεση φορολογία, υπολογίζει η ΜΚΟ.
Όσο για τους έμμεσους φόρους, «ερευνητές του ΔΝΤ [σ.σ. του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου] εκτιμούν (…) πως είναι τριπλάσιοι από τους διαφυγόντες άμεσους φόρους», προσθέτει, χωρίς να δίνει συγκεκριμένο ποσό.
Σε ό,τι αφορά τους ιδιώτες, «ο κόσμος χάνει 171 δισ. δολάρια (154 δισ. ευρώ) εξαιτίας της εξωχώριας φοροδιαφυγής», κατά την TJN.
Αυτά τα 472 δισ. δολάρια, το ποσό των διαφυγόντων φόρων, είναι αυξημένο κατά 45 δισ. δολάρια (40,6 δισ. ευρώ) σε σχέση με προηγούμενο υπολογισμό της ΜΚΟ, το 2020, όταν εκτιμούσε πως ανέρχονταν σε 427 δισ. δολάρια, 245 λόγω της μη καταβολής φόρων από επιχειρήσεις, 182 από ιδιώτες.
Η έκθεση δίνεται στη δημοσιότητα περίπου δέκα ημέρες μετά την ανακοίνωση από τον ΟΟΣΑ πως καταρτίστηκε σχέδιο «ιστορικής» συμφωνίας 138 χωρών για την καλύτερη κατανομή των φορολογικών εσόδων από τα κέρδη των πολυεθνικών.
Τον Οκτώβριο του 2021, τα κράτη όλου του κόσμου συμφώνησαν να θεσμοθετήσουν τον κατώτερο φορολογικό συντελεστή στο 15%, που υποτίθεται θα περιόριζε τον διεθνή φορολογικό ανταγωνισμό και θα εξασφάλιζε επιπρόσθετα φορολογικά έσοδα 220 δισ. δολαρίων (198,6 δισ. ευρώ) κάθε χρόνο, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ.
Εξαιτίας των ορίων των μεταρρυθμίσεων που προωθήθηκαν, η TJN καλεί αυτούς που παίρνουν πολιτικές αποφάσεις να δημιουργήσουν «φορολογικό όργανο» του ΟΗΕ, αναθέτοντάς του να ορίζει αυτό, αντί του ΟΟΣΑ, τους κανόνες για να τερματιστούν οι φορολογικές «καταχρήσεις».
Η ΜΚΟ καλεί ακόμη να συμφωνηθεί «αυτόματη ανταλλαγή» φορολογικών πληροφοριών ανάμεσα στα κράτη και να υπάρχει «διαφάνεια» όσον αφορά το ιδιοκτησιακό καθεστώς, για να τερματιστούν «ο ανώνυμος έλεγχος εταιρειών και άλλα νομικά οχήματα».
«Μερικές φορές ξεχνάμε τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζει η φορολογία στις κοινωνίες μας», είναι όμως «η μοναδική βιώσιμη πηγή εσόδων για ανεξάρτητα και κυρίαρχα κράτη» και «εργαλείο-κλειδί στον αγώνα κατά των ανισοτήτων», τονίζει η πρόεδρος της TJN και η δικηγόρος από την Ουγκάντα, Αϊρίν Οβόντζι-Οντίντα.