Έξι χρόνια μετά την εξέγερση του 2011 που εκδίωξε από την εξουσία τον Χόσνι Μουμπάρακ, η οργή και η αγανάκτηση κυριαρχούν στην καθημερινότητα των Αιγύπτιων ακτιβιστών, οι οποίοι εν μέσω ενός κύματος έντονης καταστολής, δυσκολεύονται να διατηρήσουν την ελπίδα τους.
Το καθεστώς του προέδρου Άμπντελ Φάταχ αλ Σίσι, πρώην στρατάρχη της Αιγύπτου, κατηγορείται από τους επικριτές του ότι έκλεισε τη δημοκρατική παρένθεση που είχε ανοίξει στην Αίγυπτο με την εξέγερση του 2011.
Σε μια χώρα που είναι αντιμέτωπη με βαθιά οικονομική κρίση, ο Σίσι, που εκλέχθηκε πρόεδρος αφού ανέτρεψε το 2013 τον ισλαμιστή προκάτοχό του Μοχάμεντ Μόρσι, δεν ανέχεται καμία αντιπολίτευση.
«Η κατάσταση είναι απογοητευτική», δήλωσε η Έσραα Άμπντελ Φάταχ περνώντας από την πλατεία Ταχρίρ, επίκεντρο της εξέγερσης του 2011, όπου είχαν συγκεντρωθεί χιλιάδες Αιγύπτιοι ζητώντας την αποχώρηση από την εξουσία του Μουμπάρακ έπειτα από 30 χρόνια.
«Λυπάμαι για το αίμα που χύθηκε μάταια», πρόσθεσε η 38χρονη ακτιβίστρια, αναφερόμενη στους εκατοντάδες διαδηλωτές που σκοτώθηκαν από την καταστολή της εξέγερσης, η οποία ξεκίνησε στις 25 Ιανουαρίου 2011.
Η νεολαία που είχε συμμετάσχει στην εξέγερση πλέον έχει χάσει τις ελπίδες της, όπως ο Άχμεντ, ένας φαρμακοποιός 32 ετών.
«Κάθε ημέρα είναι μια μάχη για την επιβίωσή μας», λέει αυτός ο πατέρας δύο παιδιών που είχε πάρει μέρος στις κινητοποιήσεις του 2011, όμως σήμερα θέλει να φύγει από την Αίγυπτο με κάθε κόστος. «Η μάχη για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα έχει μετατραπεί σε καθημερινή μάχη για να βρω βασικά προϊόντα για την οικογένειά μου», εξηγεί.
Εδώ και αρκετούς μήνες οι Αιγύπτιοι είναι αντιμέτωποι με μεγάλες αυξήσεις στις τιμές ή με ελλείψεις προϊόντων πρώτης ανάγκης. Μια τάση που επιδεινώνεται από τα μέτρα λιτότητας που υιοθετεί η κυβέρνηση, προκειμένου να λάβει δάνειο ύψους 12 δισεκατομμυρίων δολαρίων από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
«Πριν ήμουν έτοιμος να πεθάνω για αυτή τη χώρα, τώρα θέλω απλώς να φύγω», καταγγέλλει ο Άχμεντ.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια πολιτικών επιστημών Μέι Μούγκιμπ, «υπάρχει πολύς θυμός στους ανθρώπους» εξαιτίας της οικονομικής κατάστασης. «Όμως παρόλα αυτά κανείς δεν επιθυμεί μια ακόμη εξέγερση, οι Αιγύπτιοι είναι κουρασμένοι έπειτα από μια εξέγερση που δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα».
Η Άμπντελ Φάταχ, που της απαγορεύεται να φύγει από την Αίγυπτο εδώ και δύο χρόνια, παρέστη πρόσφατα σε μια δίκη, στην οποία αποφασίστηκε το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων δύο μη κυβερνητικών οργανώσεων και των ιδρυτών τους.
Η απόφαση αυτή ελήφθη στο πλαίσιο της ευρείας έρευνας που διεξάγουν οι αρχές της Αιγύπτου για τη χρηματοδότηση από το εξωτερικό της κοινωνίας των πολιτών και η οποία έχει ήδη οδηγήσει το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων πολλών ΜΚΟ και γνωστών υπερμάχων των ανθρώπινων δικαιωμάτων.
Τους μήνες μετά την ανατροπή του Μόρσι, οι αρχές έβαλαν στο στόχαστρό τους τους ισλαμιστές. Εκατοντάδες διαδηλωτές σκοτώθηκαν από τις δυνάμεις ασφαλείας και χιλιάδες βρέθηκαν στη φυλακή.
Όμως σύντομα η καταστολή επεκτάθηκε και στους νέους της αριστεράς, με δεκάδες ακτιβιστές να βρίσκονται στη φυλακή επειδή συμμετείχαν σε διαδηλώσεις που δεν είχαν λάβει την άδεια των αρχών.
«Η επανάσταση επέστρεψε στο σημείο μηδέν», καταγγέλλει η Μοζν Χάσαν, ιδρύτρια της οργάνωσης φεμινιστικών μελετών Nazra. «Πρέπει να υπερασπιζόμαστε τους εαυτούς μας ενώπιον των δικαστηρίων εναντίον αβάσιμων κατηγοριών», τονίζει.
Η 37χρονη αυτή ακτιβίστρια επίσης δεν μπορεί να εγκαταλείψει τη χώρα βάσει δικαστικής απόφασης.
Πρόσφατα και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) κατήγγειλε τα μέτρα που λαμβάνουν οι αρχές της Αιγύπτου «στο πλαίσιο μιας τεράστιας εκστρατείας καταπίεσης εναντίον των ανεξάρτητων, επικριτικών φωνών».
Το Κίνημα της 6ης Απριλίου, ένα από τα βασικά κινήματα που συμμετείχε στην εξέγερση του 2011, απαγορεύθηκε από τις αρχές και ένας από τους ιδρυτές του, ο Άχμεντ Μάχερ, μόλις εξέτισε ποινή φυλάκισης τριών ετών για συμμετοχή σε ταραχές. Εξακολουθεί να τελεί υπό δικαστικό έλεγχο.
«Είμαι σχεδόν κρατούμενος», σχολιάζει ο 36χρονος, που περνά όλα του τα βράδια στο αστυνομικό τμήμα της περιοχής του.
«Είμαστε εξαντλημένοι», παραδέχεται ο φωτοειδησεογράφος Άχμεντ Γκάμαλ Ζιάντα που μόλις αποφυλακίστηκε έπειτα από δύο χρόνια. Είχε συλληφθεί την ώρα που κάλυπτε δημοσιογραφικά μια διαδήλωση.