Μειωμένα ημερομίσθια, υπεργολαβίες, έλλειψη ιατρικής περίθαλψης: εργαζόμενοι από την ανατολική Ευρώπη έρχονται αντιμέτωποι με δυσάρεστες καταστάσεις στη Γερμανία, ιδιαίτερα στη βιομηχανία κρέατος.
Έπιασε δουλειά σε σφαγείο κοντά στο Γκίτερσλο της Βεστφαλίας. Μόλις την τρίτη μέρα ένα πριόνι έκοψε το προστατευτικό γάντι και τον τραυμάτισε στο μικρό δάχτυλο. Αντί να φωνάξουν γιατρό, του είπαν να συνεχίσει να δουλεύει, παρά τους πόνους. Τρεις μέρες μετά το ατύχημα πήγε στο νοσοκομείο. Τον κράτησαν δύο μέρες, έγινε μία μικρή επέμβαση. Ο εργοδότης όχι μόνο δεν βοήθησε, αλλά έδωσε εντολή να παραχωρηθεί το κρεβάτι του στον επόμενο ενδιαφερόμενο. Έτσι, ο 50χρονος Βούλγαρος, πρωταγωνιστής της τραγικής αυτής ιστορίας, έχασε τη δουλειά του και τη διαμονή του σε κοιτώνα του εργοστασίου. Ο ίδιος λέει ότι βρισκόταν σε “δοκιμαστική περίοδο” και δεν είχε μάθει ούτε καν το όνομα του υπεργολάβου που τον απασχολούσε.
Είναι ένα από τα πολλά παρόμοια περιστατικά που έχει καταγράψει ο Σάμπολς Σέπσι από τη συμβουλευτική ομάδα για “δίκαιη κινητικότητα” (Fair Mobility) στο Ντόρτμουντ, η οποία δραστηριοποιείται υπό την αιγίδα των γερμανικών συνδικάτων (DGB). Ο ίδιος ο Σέπσι προσπάθησε να βοηθήσει τον βούλγαρο εργάτη που έχασε τη δουλειά του πριν καλά-καλά αρχίσει. “Δεν καταφέραμε να παρατείνουμε το συμβόλαιό του, αλλά τουλάχιστον μπορέσαμε να ξεκαθαρίσουμε το νομικό καθεστώς της υπόθεσης και να διασφαλίσουμε την καταβολή του επιδόματος ασθενείας”, επισημαίνει, για να συμπληρώσει ότι “υπάρχουν πολλά παρόμοια κρούσματα”. Αρκετές υποθέσεις, ιδίως εκείνες που αφορούν την καταβολή μισθών και ημερομισθίων, καταλήγουν στα δικαστήρια.
Αθέμιτες πρακτικές στη βιομηχανία κρέατος
Σήμερα, οι περισσότεροι εργαζόμενοι στη γερμανική βιομηχανία κρέατος προέρχονται από την ανατολική Ευρώπη. Από το 2016 συνεργάτες της Fair Mobility σε τέσσερις γερμανικές πόλεις παρέχουν υποστήριξη και νομικές συμβουλές σε αυτούς τους ανθρώπους σε τέσσερις γλώσσες: πολωνικά, βουλγαρικά, ρουμανικά, ουγγρικά. Ειδικά στον συγκεκριμένο κλάδο πληθαίνουν οι καταγγελίες για αθέμιτες πρακτικές. “Ολόκληρη η διαδικασία παραγωγής, από τη σφαγή μέχρι την τυποποίηση, βρίσκεται στα χέρια ξένων υπεργολάβων. Οι ίδιες οι γερμανικές επιχειρήσεις δεν θεωρούνται υπεύθυνες για τους εργαζόμενους αυτούς” δηλώνει ο Σέπσι.
Από το 2014 ισχύει θεωρητικά στη βιομηχανία κρέατος ελάχιστο ωρομίσθιο 8,75 ευρώ μεικτά. Αλλά, όπως επισημαίνει ο συνεργάτης της Fair Mobility, πολλοί εργοδότες προσπαθούν να παρακάμψουν τα προβλεπόμενα “για παράδειγμα υπολογίζοντας λάθος εργατοώρες, χρεώνοντας κάποιο ποσό για τα εργαλεία ή την ενδυμασία που παρέχουν, ακόμα και επιβάλλοντας χρηματική ποινή σε όσους δεν επιδεικνύουν ιδιαίτερο εργασιακό ζήλο”. Στο τέλος του μήνα κάποιοι εργαζόμενοι καταγγέλουν ότι λαμβάνουν έως και 200 ευρώ λιγότερα από αυτά που τους αναλογούν. Υποτίθεται ότι η κατάσταση θα βελτιωνόταν σε μία απόπειρα “αυτοδέσμευσης” τον Σεπτέμβριο του 2015, με 18 κορυφαίες επιχειρήσεις του κλάδου να δεσμεύονται για περισσότερες συμβάσεις εργασίας, περιορισμό των “δανεικών εργαζομένων” και πλήρη εφαρμογή του γερμανικού εργατικού δικαίου. Τελικά, επισημαίνει ο Σάμπολς Σέπσι, αυτό που άλλαξε ήταν ότι απλώς “οι εταιρίες που είχαν μέχρι σήμερα έδρα στη Ρουμανία, την Πολωνία ή τη Βουλγαρία έχουν εγγραφεί στο εταιρικό μητρώο της Γερμανίας, διατηρώντας το ίδιο προσωπικό”. Βέβαια δεν είναι ασήμαντο κι αυτό, γιατί σε αυτήν την περίπτωση οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να διεκδικήσουν πιο εύκολα τα δικαιώματά τους.
«Το σύστημα διευκολύνει την εκμετάλλευση»
Ο Ματίας Μπρύμερ, επικεφαλής του συνδικάτου τροφίμων και ποτών (NGG) στο Όλντενμπουργκ της Γερμανίας, υποστηρίζει ότι στην πραγματικότητα η αυτοδέσμευση του κλάδου “έχει αποτύχει”, καθώς οι περισσότερες επιχειρήσεις “εξακολουθούν να λειτουργούν με συμβάσεις έργου”. Ένα σύστημα που κατά κανόνα δεν προβλέπει μόνιμες συμβάσεις εργασίας προφανώς διευκολύνει την εκμετάλλευση, προειδοποιεί ο γερμανός συνδικαλιστής. Επιπλέον, επισημαίνει, με τις συμβάσεις έργου οι επιχειρήσεις μπορούν να εκμεταλλεύονται τα παραθυράκια της νομοθεσίας, ώστε να γλυτώσουν την καταβολή της προβλεπόμενης αντισταθμιστικής εισφοράς για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Παρεπόμενο όλων αυτών είναι ότι το γερμανικό κρέας είναι τόσο φθηνό, που κατακλύζει πλέον και τις ξένες αγορές. Στη Γερμανία μπαίνουν στα σφαγεία κάθε μέρα 1,9 εκατομμύρια ζώα και οι δέκα μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κλάδου καταγράφουν συνολικό τζίρο 20 δισεκατομμυρίων ευρώ. Όταν χρησιμοποιούνται υπεργολάβοι η σφαγή ενός χοίρου στοιχίζει μόλις 1,5 ευρώ, εκτιμά το συνδικάτο NGG. Το συμπέρασμά του: “Εισάγουμε φτηνή εργατική δύναμη και εξάγουμε φτηνό κρέας”.
Πηγή: DW