Ημέρα της αλήθειας για τις χώρες της ευρωζώνης

Η 15η Οκτωβρίου είναι η μέρα της αλήθειας για πολλές χώρες της
ευρωζώνης. Σήμερα λήγει η διορία για την κατάθεση των σχεδίων προϋπολογισμού
για το 2017. Από σήμερα οι Βρυξέλλες ελέγχουν κατά πόσον τα οικονομικά σχέδια
των χωρών της ευρωζώνης συμφωνούν με τις επιταγές του Συμφώνου Σταθερότητας και
κυρίως τα όσα προβλέπει για το έλλειμμα. Κανονικά αυτό δεν επιτρέπεται να
ξεπερνά το 3% του ΑΕΠ μιας χώρας. Από την εποχή της ευρωκρίσης όμως το όριο
αυτό δεν ισχύει εν γένει για όλες τις χώρες. Ανάλογα με την οικονομική κατάσταση
της κάθε χώρας ορίζονται και διαφορετικά όρια για το έλλειμμα. Για ορισμένες
ισχύουν πιο αυστηρά κριτήρια από ότι για άλλες.

Ενώ η Γερμανία δεν αντιμετωπίζει για άλλη μια χρονιά πρόβλημα, άλλες
χώρες της ευρωζώνης παραβιάζουν πλέον σχεδόν συστηματικά τους συμπεφωνημένους
όρους. Αν και το τελευταίο διάστημα οι «παραβάτες» έχουν γλιτώσει τα τσουχτερά
πρόστιμα, τώρα κινδυνεύουν με περικοπή κονδυλίων. Και όπως είναι φυσικό, οι
αντιδράσεις αρχίζουν να εντείνονται.

Ο υποδειγματικός μαθητής

Η Γερμανία δεν έχει κανένα απολύτως πρόβλημα με την τήρηση του Συμφώνου
Σταθερότητας. Η οικονομία αναπτύσσεται με σχετικά ικανοποιητικούς ρυθμούς ενώ
τα φορολογικά έσοδα έχουν εκτιναχθεί σε επίπεδα ρεκόρ, το πρώτο εξάμηνο μάλιστα
καταγράφηκε πλεόνασμα. Σε αυτά τα συμφραζόμενα ο γερμανός υπουργός Οικονομικών
Β. Σόιμπλε αναλαμβάνει στις Βρυξέλλες το ρόλο του υποδειγματικού μαθητή που
προειδοποιεί για τον κίνδυνο υπερβολικών παραχωρήσεων έναντι των «παραβατών».
Οι τελευταίοι όμως δεν ξεχνούν το εξής και το θυμίζουν με κάθε ευκαιρία: στις
αρχές του αιώνα η μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης ήταν εκείνη που παρουσίαζε
ελλείμματα μεγαλύτερα του προβλεπόμενου 3%, παραβιάζοντας για πρώτη φορά το
Σύμφωνο Σταθερότητας και επιφέροντας με αυτό τον τρόπο πλήγμα στην αξιοπιστία
του.

Στη Γαλλία τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά. Το 2015 το έλλειμμα
κινήθηκε πάνω από το επιτρεπτό όριο. Παραπέμποντας και στα αυξημένα κόστη για
την εσωτερική ασφάλεια, ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς ζητά να έχει και μελλοντικά
μεγαλύτερα περιθώρια απόκλισης. Οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις επέφεραν
βαρύτατο πλήγμα στην οικονομία, ειδικά δε στον τουρισμό. Το τελευταίο διάστημα
οι Βρυξέλλες απέφυγαν να επιβάλουν πρόστιμα, λαμβάνοντας υπόψη και τις
σημαντικές μεταρρυθμίσεις που δρομολογήθηκαν στην αγορά εργασίας. Γερμανοί
αναλυτές εκτιμούν ότι τόσο φέτος όσο και το 2017 το γαλλικό έλλειμμα θα
ξεπεράσει και πάλι το όριο του 3%. Την ερχόμενη χρονιά μάλιστα το σχετικό
ποσοστό αναμένεται να είναι υψηλότερο από εκείνα της Ισπανίας και της
Πορτογαλίας.

Η Ιταλία από την πλευρά της ανθίσταται σθεναρά στο Σύμφωνο
Σταθερότητας. Την εβδομάδα που πέρασε ο πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι έκανε λόγο
για «αμφιβόλου αποτελέσματος», «γραφειοκρατικούς» και «θεωρητικούς» κανόνες που
δεν λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των ανθρώπων. Παράλληλα τόνισε ότι η χώρα
χρειάζεται μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων λόγω της προσφυγικής κρίσης αλλά και
του κόστους ανοικοδόμησης μετά το σεισμό του Αυγούστου. Αν δεν υπήρχε το
κατηγορηματικό «όχι» των Βρυξελλών, ο ιταλός πρωθυπουργός θα είχε βοηθήσει ήδη
και τις τράπεζες της χώρας του. Την τρέχουσα χρονιά το έλλειμμα αναμένεται να
διαμορφωθεί στο 2,4% ενώ το 2017 θα είναι ελαφρώς υψηλότερο. Με τις Βρυξέλλες
ωστόσο έχει συμφωνηθεί να μην ξεπεράσει το 1,8%.

Οι «προβληματικές» χώρες

Η Πορτογαλία τελεί υπό ασφυκτικές πιέσεις αφού καλείται να μειώσει το
έλλειμμά της μέχρι τα τέλη του έτους στο 2,5%, τη στιγμή που μέχρι πριν από
λίγο καιρό βρίσκονταν στο 4,4%. Μπορεί αυτό να οφείλεται πρωτίστως στη διάσωση
της τράπεζας Banif, όπως ισχυρίζεται η Λισαβόνα. Παρόλα αυτά όμως χαρακτηρίζει
υπερβολικές τις επιταγές των Βρυξελλών. Και στην περίπτωση της Πορτογαλίας οι
Βρυξέλλες προτίμησαν να μην επιβάλουν πρόστιμα, εντούτοις στο εξής δεν
αποκλείεται να κοπούν ευρωπαϊκά κονδύλια. Ο πορτογάλος υπουργός Οικονομικών
Σεντένο προειδοποιεί ότι αυτό μπορεί να έχει πιο δραματικές συνέπειες από ένα
πρόστιμο: να μειωθούν οι επενδύσεις, επιφέροντας επιπλέον πλήγμα στην ανάπτυξη
και κατ΄ επέκταση στον προϋπολογισμό, την ώρα που η ανεργία ξεπερνά ήδη το 10%.

Η Ισπανία θεωρείται η δεύτερη πιο προβληματική χώρα. Πέρσι το έλλειμμα
διαμορφώθηκε στο 5,1%, με τις Βρυξέλλες να κρούουν ήδη το καμπανάκι. Εντέλει
όμως δόθηκε στη Μαδρίτη μια παράταση. Η χώρα καλείται να μειώσει το έλλειμμα
σταδιακά στο 2,2% μέχρι το 2018. Οι συνθήκες είναι μάλλον ευνοϊκές αφού η
ισπανική οικονομία τρέχει με τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης μετά τη
Σλοβακία. Το πολιτικό τοπίο παραμένει βέβαια εξαιρετικά θολό, αφού από τον
περασμένο Δεκέμβριο η χώρα διαθέτει υπηρεσιακή κυβέρνηση.

Η Ελλάδα, ως γνωστόν, εξαιρείται αφού βρίσκεται σε πρόγραμμα. Με το
έλλειμμα το 2015 πάνω από 7% και το χρέος στο 175% του ΑΕΠ, η χώρα συνεχίζει να
εξαρτάται από τους δανειστές. Την περασμένη εβδομάδα αποφασίστηκε η εκταμίευση
περαιτέρω 1,1 δις ευρώ ενώ εκκρεμούν άλλα 1,7 δις ευρώ. Όλα αυτά την ώρα που
ΔΝΤ και Γερμανία συνεχίζουν να ερίζουν για το ζήτημα του ελληνικού χρέους.

Πηγή: Deutsche Welle