Το νεανικό όνειρο της Άγκελα Μέρκελ, από τα χρόνια της ζωής της στην Λαοκρατική Δημοκρατία της Γερμανίας (DDR), πριν από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, ήταν να ταξιδέψει οπωσδήποτε όταν συνταξιοδοτηθεί στις ΗΠΑ.
Μία χώρα που ήταν για την ίδια το συνώνυμο της ελευθερίας. Τελικά το νεανικό όνειρο έμελλε να γίνει πραγματικότητα πολύ πιο σύντομα και η Μέρκελ αναρριχήθηκε στην κορυφής της παγκόσμιας πολιτικής σκηνής ως καγκελάριος της επανενωμένης Γερμανίας. Η Ουάσιγκτον ήταν διαχρονικά ο σπουδαιότερος εταίρος στο πλευρό της. Ωστόσο, η Μέρκελ εισέρχεται πλέον σε νέο μονοπάτι.
«Η εποχή που μπορούσαμε να βασιζόμαστε πλήρως σε άλλους έχει ως έναν βαθμό παρέλθει, αυτό βίωσα τις τελευταίες ημέρες», δήλωσε η γερμανίδα καγκελάριος σε κομματική εκδήλωση στο Μόναχο την Κυριακή, μερικές ώρες μόλις μετά την ολοκλήρωση της απογοητευτικής Συνόδου των G7 στην Ταορμίνα της Σικελίας.
Η Μέρκελ έδειξε να έχει αντιληφθεί τα νέα δεδομένα, να μην έχει ψευδαισθήσεις, δεν έκρυψε τη δυσαρέσκειά της. Όχι απέναντι στη φίλη και σύμμαχο χώρα των ΗΠΑ συνολικά, αλλά στον νέο πρόεδρό του, Ντόναλντ Τραμπ. Η απογοήτευση της γερμανίδας καγκελαρίου οφείλεται όμως και στην απόφαση της Μ. Βρετανίας να γυρίσει την πλάτη της στην ΕΕ σε μια συγκυρία που η βρετανική στήριξη είναι τόσο ζωτικής σημασίας για την Ευρώπη.
Σκέψη με ορίζοντα δεκαετιών
Πολλοί σχολιαστές στις ΗΠΑ είχαν χρίσει την Άγκελα Μέρκελ μετά την εκλογή Τραμπ ύστατο ανάχωμα για τη διάσωση των φιλελεύθερων δυτικών αξιών. Όταν μία πολιτικός σαν αυτήν κάνει μία τέτοιου είδους τοποθέτηση, αντιλαμβάνεται κανείς τη σοβαρότητα της κατάστασης. Παρά τα όποια εμπόδια παρουσιάστηκαν στη συνεργασία της με τις ΗΠΑ των Τζορτζ Μπους και Μπαράκ Ομπάμα, η καγκελάριος δεν έπαψε στιγμή να χαρακτηρίζει τις ΗΠΑ ως τον σπουδαιότερο εταίρο της Γερμανίας, δεδομένων των κοινών αξιών που μοιράζονται οι δύο χώρες, αλλά και επειδή η Γερμανία εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αμερικανική συνεργασία στους τομείς της ασφάλειας, της άμυνας και των μυστικών υπηρεσιών. Πεδία συνεργασίας τα οποία η Άγκελα Μέρκελ σίγουρα δεν θέλει να διαταράξει, όπως φάνηκε και από τις εξηγήσεις που έδωσε χθες ο εκπρόσωπος της καγκελαρίου Στέφεν Ζάιμπερτ, επισημαίνοντας ότι ακριβώς επειδή η διατλαντικές σχέσεις είναι τόσο σημαντικές, είναι ορθό να μιλά κανείς με ειλικρίνεια για τις υπάρχουσες διαφορές.
Στο διάστημα των προηγούμενων εβδομάδων πάντως η Άγκελα Μέρκελ τόνισε επανειλημμένα ότι θα πρέπει κανείς να σκέφτεται σε βάθος ετών, αν όχι δεκαετιών, παραπέμποντας στην DDR, όταν άνθρωποι που πίστευαν ότι θα έπεφτε το Τείχος του Βερολίνου χλευάζονταν, ωστόσο 28 χρόνια αργότερα το Τείχος αποτελούσε παρελθόν. Σε σχέση με τη σημερινή συγκυρία, η Μέρκελ θα μπορούσε να πει ότι η θητεία κάθε αμερικανού προέδρου κρατάει το πολύ οκτώ χρόνια.
Η γενική γραμματέας των Σοσιαλδημοκρατών (SPD) Καταρίνα Μπάρλεϋ κατηγόρησε τη Μέρκελ ότι η κριτική που άσκησε στον Ντόναλντ Τραμπ στο πλαίσιο προεκλογικής εμφάνισης στη Βαυαρία ήταν σκηνοθετημένη και εύκολη. Κατά τη γνώμη της θα έπρεπε να το είχε πράξει κατά τη διάρκεια του G7. Ωστόσο, η επίμαχη δήλωση της καγκελαρίου αναπαράχθηκε ταχύτατα σε ΗΠΑ, Μ. Βρετανία και όχι μόνο και έγινε προϊόν μακρών αναλύσεων και σχολίων. Οι σχολιαστές έθεσαν ερωτήματα σχετικά με τις προθέσεις και τον προσανατολισμό της ισχυρότερης γυναίκας στον πλανήτη. Διερωτήθηκαν αν ο νεοεκλεγείς γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θα γίνει στο εξής ο στενότερος διεθνής εταίρος της Άγκελα Μέρκελ για την περαιτέρω εξέλιξη της ΕΕ. Ή ακόμη, θα ενισχυθεί η συνεργασία με την Κίνα στο πεδίο της προστασίας του κλίματος;
Ηράκλειο έργο για τη Μέρκελ
Η Μέρκελ μπορεί να βρίσκεται σε προεκλογική περίοδο ενόψει των ομοσπονδιακών εκλογών του Σεπτεμβρίου, ωστόσο δεν θα ρίσκαρε να κάνει μία τόσο βαρυσήμαντη για το μέλλον των αμερικανογερμανικών σχέσεων δήλωση εάν δεν διέκρινε σαφείς κινδύνους στους χειρισμούς του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος θέτει εν αμφιβόλω διεθνή κεκτημένα, επικρίνοντας ανοικτά τους εταίρους του και κλείνοντας ταυτόχρονα με επιδεικτικό τρόπο οικονομικές συμφωνίας με χώρες όπως η Σαουδική Αραβία.
Το επιτακτικό μήνυμα της γερμανίδας καγκελαρίου είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να πάρει το μέλλον της στα χέρια της. Κάτι που συνεπάγεται τεράστιες προκλήσεις, κυρίως στα πεδία της ασφάλειας, της άμυνας και των μυστικών υπηρεσιών Η συμβολή των ΗΠΑ σε αυτά τα πεδία υπήρξε καθοριστική μέχρι σήμερα, έχοντας αποτρέψει επανειλημμένα τα χειρότερα τόσο για τη Γερμανία όσο και την Ευρώπη.
Το έργο που καλείται να αναλάβει η Άγκελα Μέρκελ είναι εξαιρετικά δύσκολο. Θα κληθεί να πείσει τη γερμανική κοινή γνώμη για την αναγκαιότητα ενίσχυσης των εγχώριων ενόπλων δυνάμεων και αναβάθμισης του ρόλου της Γερμανία στο στρατιωτικό πεδίο διεθνώς. Δυσκολίες δημιουργεί και η επιφύλαξη πολλών Ευρωπαίων απέναντι στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ως τροχοπέδη αναμένεται να λειτουργήσει και η σαφής έλλειψη στήριξης για την καγκελάριο σε χώρες της νότιας Ευρώπης, όπως η Ελλάδα, που εξωθήθηκαν σε λήψη σκληρών μέτρων λιτότητας, αλλά και σε χώρες όπως η Ουγγαρία, που έχουν δεχθεί επανειλημμένα τη γερμανική κριτική για τη στάση τους στο μεταναστευτικό. Επιπλέον η Ρωσία θα επιχειρήσει να αντλήσει οφέλη από τη γενικευμένη αβεβαιότητα που επικρατεί.
Ωστόσο, εντός του Χριστιανοδημοκρατικού Κόμματος της Μέρκελ, εκτιμάται ότι η σημερινή εξαιρετικά σύνθετη συγκυρία θα βοηθήσει την καγκελάριο να ξαναβρεί την παλιά της «φόρμα» και να στρέψει περισσότερο τα βλέμματα στη διεθνή σκηνή κατά τη διάρκεια του γερμανικού προεκλογικού αγώνα. Ένα στέλεχος των Χριστιανοδημοκρατών λέει με δόση κυνισμού ότι «ο Τραμπ πρέπει να αντέξει».
Πηγή: DW