Κλιμακώνεται επικίνδυνα η ένταση στη Μέση Ανατολή,μετά τη δολοφονία του υποστράτηγου ΚασέμΣουλεϊμανίαπό τις ΗΠΑ, ο οποίος θεωρείται από πολλούς ως ο δεύτερος ισχυρότερος άνδρας των μηχανισμών εξουσίας στο Ιράν, καθώς πρακτικά αναφερόταν μόνο στον ανώτατο ηγέτη της Ισλαμικής Δημοκρατίας αγιατολά Αλί Χαμενεΐ. Η εξολόθρευσή του αντιμετωπίζεται από την Τεχεράνη ως πράξη πολέμου, με πολλούς αναλυτές να μιλούν για κίνδυνο ανάφλεξης σε ολόκληρη την περιοχή.
Δίνοντας την εντολή για την αεροπορική επιδρομή στη Βαγδάτη με στόχο τον διοικητή της Δύναμης Κουντς, η οποία είναι αρμόδια για τις επιχειρήσεις των Φρουρών της Επανάστασης στο εξωτερικό, ο Ντόναλντ Τραμπ οδήγησε τις ΗΠΑ και τους συμμάχους τους σε αχαρτογράφητα νερά στη σύγκρουσή τους με το Ιράν, τις πολιτικές δυνάμεις και τις παραστρατιωτικές οργανώσεις που πρόσκεινται στην Ισλαμική Δημοκρατία στην περιφέρεια.
Η ιρανική ηγεσία μπορεί να καιροφυλακτεί. Αλλά οι περισσότεροι αναλυτές θεωρούν ότι αυτό το βαρύ πλήγμα για το πρεστίζ της, όπως και η προσωπική δέσμευση του αγιατολά Χαμενεΐ στον Σουλεϊμανί, τον εγκέφαλο πίσω από την εκστρατεία για τη δημιουργία ενός άξονα σιιτικής ισχύος, ιδίως παραστρατιωτικής, που διασχίζει τον Λεβάντε και φθάνει ως τον Κόλπο, συνεπάγονται ότι τα ιρανικά αντίποινα θα είναι φονικά.
Η αλληλουχία αυτή κλιμακώνει τον κίνδυνο άμεσης σύγκρουσης Ιράν-ΗΠΑ, που ίσως αποσταθεροποιήσει όλη την περιοχή.
«Γυμνή πρόκληση» χαρακτηρίζει τη δολοφονία Σουλεϊμανί ο Μοχάναντ Χατζ Αλί, επιστημονικός συνεργάτης του Κέντρου Κάρνεγκι για τη Μέση Ανατολή στη Βηρυτό, Για τον Χατζ Αλί η ιρανική ηγεσία πρέπει να «απαντήσει» για να αποκαταστήσει το κύρος της. «Δεν έχουμε δει ακόμα το τέλος» αυτής της ιστορίας, προειδοποιεί.
Ο ρόλος του Σουλείμανί
Ο Σουλεϊμανί, που απέκτησε μεγάλη φήμη στο Ιράν ήδη από την εποχή του πολέμου Ιράν-Ιράκ (1980-1988), ανέβηκε σταδιακά στην ιεραρχία και το 1998 του ανατέθηκε η διοίκηση της Δύναμης Κουντς.
Μετά την αμερικανική εισβολή στο Ιράκ το 2003 που ανέτρεψε τον δικτάτορα Σαντάμ Χουσέιν — σουνίτη — και άνοιξε τον δρόμο για την άνοδο της σιιτικής πλειοψηφίας του ιρακινού πληθυσμού στην εξουσία, η Δύναμη Κουντς άρχισε να οργανώνει ένα δίκτυο παραστρατιωτικών οργανώσεων που έθεταν υπό αμφισβήτηση την αμερικανική στρατιωτική κατοχή.
Υπόδειγμα ήταν η Χεζμπολάχ, η σιιτική παραστρατιωτική δύναμη που σχηματίστηκε με καίρια συμβολή του Ιράν στον Λίβανο. Όμως στο Ιράκ, οι παραστρατιωτικές δυνάμεις απέκτησαν τετραπλάσιο μέγεθος.
Όταν η Συρία βυθίστηκε στον αδελφοκτόνο εμφύλιο πόλεμο με τη σουνιτική εξέγερση του 2011, ο Σουλεϊμανί κινητοποίησε τη Χεζμπολάχ και ιρακινές σιιτικές πολιτοφυλακές για να συμβάλλουν να σωθεί το καθεστώς του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ και, στην πορεία, να δημιουργηθεί ένα νέο οχυρό της Δύναμης Κουντς.
Με αυτή την κίνηση, η Τεχεράνη συνέδεσε δυνάμεις που πρόσκεινται σε αυτήν από το Ιράκ στη Συρία ως τη Μεσόγειο, θορυβώντας συμμάχους των ΗΠΑ, από το Ισραήλ ως τη Σαουδική Αραβία και την Αίγυπτο.
Ο Σουλεϊμανί, ο αρχιτέκτονας του σχεδίου, μετατράπηκε σε «ζωντανό μάρτυρα» κατά τον Χαμενεΐ, σε λαϊκό ήρωα, ιδίως στο Ιράκ, όπου οι άνδρες του και ο ίδιος προσωπικά έγιναν επανειλημμένα αιχμή του δόρατος στον πόλεμο εναντίον των τζιχαντιστών του ISIS.
Ο Σουλεϊμανί είχε τις παραστρατιωτικές οργανώσεις μονίμως κινητοποιημένες, εφοδιασμένες με πυραύλους υψηλής ακρίβειας και τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα εναέρια οχήματα. Η επιτυχημένη στρατηγική του όμως, είχε κόστος.
Στο Ιράκ οι Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης, η συμμαχία παραστρατιωτικών οργανώσεων που διαθέτει 100.000 μαχητές και βρίσκεται στο επίκεντρο της κόντρας Ιράν-ΗΠΑ ίσως υπερτίμησε τη δύναμή της.
Σύμφωνα με το Reuters, οι Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης κατ’ εντολή
του Σουλεϊμανί, ενέτειναν την τακτική παρενόχλησης των αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ.
Ο θάνατος ενός Αμερικανού, ιδιώτη συμβασιούχου, σε βομβαρδισμό εναντίον βάσης στο βόρειο Ιράκ που φέρεται να πραγματοποίησε η σιιτική παραστρατιωτική οργάνωση Κατάεμπ Χεζμπολάχ («Ταξιαρχίες του Κόμματος του Θεού») την περασμένη εβδομάδα προκάλεσε αντίποινα από την πλευρά των ΗΠΑ, με αποτέλεσμα τον θάνατο 25 φιλοϊρανών παραστρατιωτικών.
Σε αντίδραση, οι σιίτες παραστρατιωτικοί πολιόρκησαν την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη, παραβιάζοντας την περίμετρό της.
Το γεγονός αυτό, που θύμισε την κατάληψη της αμερικανικής πρεσβείας στην Τεχεράνη το 1979 -ταπείνωση που οι Αμερικανοί ουδέποτε ξέχασαν- ενδεχομένως να οδήγησε τον Τραμπ, να υπογράψει την εντολή εξόντωσης του Κασέμ Σουλεϊμανί. Μην ξεχνάμε ότι ο Τραμπ
έχει μπροστά τις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου ενώ πολύ σύντομα αναμένει να δικαστεί στο Κογκρέσο.
Οι ΗΠΑ «ουδέποτε ξέχασαν την εισβολή στην πρεσβεία τους στην Τεχεράνη και την κρίση των ομήρων. Το θέμα γι’ αυτούς ήταν σημαντικότερο από τον θάνατο του Σουλεϊμανί. Η πρεσβεία τους είναι σύμβολο του έθνους και της επιρροής τους», σημειώνει ο Σαρκίς Ναούμ, αναλυτής.
Από την οπτική γωνία των Ιρανών, οι μαζικές κινητοποιήσεις στο Ιράκ και στον Λίβανο, οι διαδηλώσεις για τη διαφθορά και την κακή διακυβέρνηση, θυμίζουν τις αρχές του πολέμου στη Συρία.
Ο υποστράτηγος Σουλεϊμανί ταξίδεψε τόσο στη Συρία όσο και στο Ιράκ για να εξασφαλίσει ότι η Χεζμπολάχ και οι Δυνάμεις Λαϊκής Κινητοποίησης θα προστάτευαν την ιρανική πολιτική και στρατιωτική επιρροή στις δύο χώρες.
Μετά τη δολοφονία του, το Ιράν αναμένεται να επιμείνει στη στρατηγική που χάραξε στο Ιράκ, στον Λίβανο, στη Συρία και την Υεμένη, όπου έχει στήσει προκεχωρημένες γραμμές άμυνας για την αποτροπή της περικύκλωσης της Ισλαμικής Δημοκρατίας από τις ΗΠΑ, με τη βοήθεια του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας.
Μετά την απόφαση της κυβέρνησης Τραμπ να αποσυρθεί από τη συμφωνία του 2015 ανάμεσα στο Ιράν και τις μεγάλες δυνάμεις για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της χώρας και να επιβάλλει ξανά σταδιακά κυρώσεις με στόχο να στραγγαλιστεί η ιρανική οικονομία, οι Φρουροί της Επανάστασης και δυνάμεις που συνδέονται με αυτούς κατηγορήθηκαν για πολλά. Από επιθέσεις εναντίον δεξαμενόπλοιων έως τη θεαματική επίθεση εναντίον των εγκαταστάσεων της γιγαντιαίας σαουδαραβικής κρατικής πετρελαϊκής εταιρείας ARAMCO. Πρόκειται για ενέργειες που θεωρούνται ως παραδείγματα του πώς θα μπορούσε να αντιδράσει η Τεχεράνη.
Αναλυτές δηλώνουν βέβαιοι ότι θα υπάρξουν πολυδιάστατα αντίποινα από το Ιράν εναντίον των ΗΠΑ και συμμάχων τους.
Εξάλλου, ήδη η δολοφονία Σουλεϊμανί έφερε κοντά τις κατά τα άλλα διχασμένες σιιτικές παρατάξεις στο Ιράκ που απαιτούν τώρα οι ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ να εγκαταλείψουν τη χώρα.
Η ιρανική «εκδίκηση» δεν θα έρθει «γρήγορα», προβλέπει ο Χατζ Αλί, ο συνεργάτη του Κάρνεγκι. «Ακόμα και σε μια κατάσταση όπως αυτή, [οι Ιρανοί ηγέτες] αντιμετωπίζουν τα πράγματα ψυχρά, λογαριάζουν τις επιλογές τους και το πότε θα αντιδράσουν. Θα πάρει καιρό, αλλά όλες οι επιλογές είναι πάνω στο τραπέζι», αναφέρει.
Η εξόντωση του υποστράτηγου Κασέμ Σουλεϊμανί ήταν «χτύπημα στην καρδιά του Ιράν», σύμφωνα με τον Ναούμ, καθώς οι ΗΠΑ «δεν σκότωσαν απλώς τον ιθύνοντα νου των στρατιωτικών ενεργειών του Ιράν στην περιοχή» αλλά και κάποιον που δυνητικά θα μπορούσε στο μέλλον να γίνει «ο ηγέτης» της χώρας.
Πηγή: Reuters/ ΑΠΕ
στο 