του Francois Musseau*
Στις 19 Οκτωβρίου, στην ψηφιακή της έκδοση, η El Pais είχε τίτλο: «Μια ομάδα βίαιων νεαρών διέκοψε μια εκδήλωση στο Πανεπιστήμιο». Στο άρθρο αναφερόταν ότι γύρω στους 200 φοιτητές προσπάθησαν να εμποδίσουν βίαια μια εκδήλωση στο αυτόνομο Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, όπου θα μιλούσαν ο πρώην πρωθυπουργός Φελίπε Γκονθάλεθ και ο ιδρυτής της El Pais Χουαν Λουίς Θεμπριάν.
Οι διαδηλωτές, που ήταν οπαδοί του Podemos, σήκωσαν πανώ και φώναζαν συνθήματα κατά των «εκπροσώπων του κατεστημένου και της νέας νεοφιλελεύθερης τάξης». Τελικά δεν μπόρεσαν να μιλήσουν ούτε ο Γκονθάλεθ ούτε ο Θεμπριάν. Ο Τύπος μίλησε για «μια ασυγχώρητη προσπάθεια μποϊκοταρίσματος». Και εκπρόσωπος της εφημερίδας επισήμανε ότι «οι φοιτητές είχαν τη δυνατότητα να κάνουν όποια ερώτηση ήθελαν, προτίμησαν όμως τη βία και την τρομοκράτηση».
Αυτό που προκαλεί εντύπωση στο επεισόδιο είναι η σημασία που του έδωσε η εφημερίδα. Η El Pais εξακολουθεί να είναι πρώτη σε κυκλοφορία στην Ισπανία, παρά την πτώση που σημειώνουν όλες οι μεγάλες δυτικές εφημερίδες. Αλλά εκείνη την ημέρα οι αρθρογράφοι επέλεξαν δραματικούς τόνους. Αναφέρθηκαν στις δολοφονίες της ΕΤΑ, στην αποτυχημένη απόπειρα πραξικοπήματος του 1981 και στην περίφημη κραυγή «Θάνατος στην ευφυία» που πέταξε τον Οκτώβριο του 1936 ο στρατιωτικός Μίλαν Αστράι στο πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα εναντίον του φιλοσόφου Μιγκέλ ντε Ουναμούνο. «Πρόκειται για υπερβολικές συγκρίσεις», σημειώνει ο Ιγκνάθιο Εσκολάρ, που διευθύνει την ιστοσελίδα της El Diario. Κατά την άποψή του, αυτή η υπερβολή δείχνει τον βαθμό στον οποίο έχει παρεκτραπεί η El Pais.
Για τι παρεκτροπή όμως πρόκειται; Από τότε που επέστρεψε η δημοκρατία στην Ισπανία, το 1978, η El Pais ήταν μια εφημερίδα αναφοράς και ένα προοδευτικό οχυρό. Για ένα μέρος όμως της ισπανικής Αριστεράς, αυτό δεν ισχύει πλέον. Τα σχόλια που διαβάζει κανείς στην ιστοσελίδα είναι ενδεικτικά: «Ασπάστηκε τη φιλελεύθερη ιδεολογία». «Δεν με εκπροσωπεί πια». «Συντάχθηκε με την Ευρώπη του μεγάλου κεφαλαίου».
Στο εσωτερικό της εφημερίδας, τέτοιου είδους σχόλια απορρίπτονται. «Είναι γελοίο», λέει ένας από τους εκπροσώπους του ομίλου. «Είμαστε απόλυτα πιστοί στις αρχές μας, στην ελευθερία, στην εντιμότητα, στη δημοκρατία. Απόδειξη είναι ότι δημοσιεύσαμε πολλά σκάνδαλα για τη Δεξιά, καταδικάσαμε κάθε είδους λογοκρισία, ασχοληθήκαμε εκτενώς με τα Wikileaks…»
Οι μάσκες όμως φαίνεται ότι πέφτουν. Το δείχνει η διαμάχη γύρω από τον Πέδρο Σάντσεθ, τον γενικό γραμματέα του Σοσιαλιστικού Κόμματος που αποπέμφθηκε από τον κομματικό μηχανισμό τον Σεπτέμβριο. Ο Σάντσεθ δεν κρύβει την ιδεολογική του εγγύτητα με το Podemos και για λόγους αρχής δεν μπορούσε να υποστηρίξει με κανέναν τρόπο τον Μαριάνο Ραχόι. Στα τέλη του περασμένου μήνα όμως, μιλώντας στο κανάλι Sexta, κατήγγειλε τις πιέσεις που επιχείρησαν να του ασκήσουν ο Γκονθάλεθ, η El Pais και ο όμιλος Prisa του οποίου ηγείται ο Θεμπριάν.
Η σύγκρουση αυτή απέκτησε διαστάσεις. Σε όλα τα μέσα ήταν πια σαφές ότι ο όμιλος Prisa έκανε ό,τι μπορούσε για να αποπεμφθεί ο «αριστεριστής» Πέδρο Σάντσεθ και να εγκαθιδρυθεί μια κυβέρνηση μειοψηφίας υπό τον Ραχόι. «Ο στόχος του ομίλου ήταν σαφής, να αποτραπεί μια προοδευτική κυβέρνηση», υποστηρίζει ο Χεσούς Μαράνια, επικεφαλής της ιστοσελίδας Infolibre.es. «Η El Pais και ο όμιλος Prisa, που είναι συνδεδεμένοι με τους μεγάλους επιχειρηματίες και τους τραπεζίτες, θέλουν τη σταθερότητα».
Για τον ίδιο λόγο η εφημερίδα στηρίζει και τις εμπορικές συμφωνίες Ceta και TTIP. «Δεν βρίσκει κανείς ούτε μια γραμμή για τις αντιρρήσεις που έχουν εκφραστεί για τις συμφωνίες αυτές και για τους κινδύνους που υπάρχουν για την Ευρώπη μας», λέει ο Βισέντς Ναβάρο, ένας οικονομολόγος που πρόσκειται στο Podemos. «Δεν πρόκειται πλέον για την Αριστερά του χαβιαριού, αλλά για τον υπερφιλελευθερισμό τον οποίο υπερασπίζεται το ευρωπαϊκό οικονομικοπολιτικό κατεστημένο!»
Υπάρχουν όμως κι άλλες ενδείξεις αυτής της «παρεκτροπής», όπως η αποχώρηση τον Δεκέμβριο του 2015 του Μιγκέλ Ανχελ Αγκιλάρ, αρθρογράφου της εφημερίδας από το 1980. «Όταν ξεκίνησα», έγραψε, «κάθε ισπανός δημοσιογράφος ήθελε να δουλέψει εδώ. Σήμερα όμως είναι αισθητή μια μορφή λογοκρισίας. Κι αυτό σχετίζεται με τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο όμιλος, όπως άλλωστε σχεδόν όλοι οι όμιλοι του Τύπου στη Δύση».
Ο όμιλος Prisa έχει τζίρο 634 εκατομμύρια ευρώ και το 2015 είχε καθαρά κέρδη 5,3 εκατομμύρια. Εξαιτίας του γιγαντιαίου χρέους του, όμως, αναγκάστηκε να πουλήσει τα κανάλια Quatro και CNN+ και ετοιμάζεται να κάνει το ίδιο με τον εκδοτικό οίκο Santillana. Και πολλοί μιλούν για λάθη του ίδιου του Θεμπριάν, που έχουν οδηγήσει στη μείωση του δημοσιογραφικού κύρους του ομίλου.
* Ο Φρανσουά Μισό είναι ανταποκριτής της Libération στη Μαδρίτη
Πηγή: Libération/ ΑΠΕ-ΜΠΕ
στο 